Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε δημόσια διαβούλευση σχετικά με έναν κατάλογο αμερικανικών προϊόντων που εισάγονται στην Ένωση και ενδέχεται να τεθούν υπό ευρωπαϊκά αντίμετρα, εφόσον οι εν εξελίξει διαπραγματεύσεις ΕΕ–ΗΠΑ δεν καταλήξουν σε ένα αμοιβαία επωφελές αποτέλεσμα, συνοδευόμενο από την άρση των αμερικανικών δασμών.

 Ο κατάλογος που τίθεται σε διαβούλευση αφορά εισαγωγές από τις ΗΠΑ αξίας 95 δισ. ευρώ, καλύπτοντας έν ευρύ φάσμα βιομηχανικών και γεωργικών προϊόντων. Περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, γεωργικά μηχανήματα, τσάντες ταξιδιού, μηχανές και μοτοποδήλατα, καθώς και ζώα, διάφορα είδη τροφίμων και αλκοολούχα ποτά – συμπεριλαμβανομένου του ουίσκι.

Δείτε όλο τον κατάλογο εδώ 

Η Επιτροπή ζητά επίσης σχόλια για πιθανές περιοριστικές ρυθμίσεις σε εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ, αξίας 4,4 δισ. ευρώ, που αφορούν κυρίως «Σκραπ χάλυβα» ή «ανακυκλώσιμο χάλυβα» – ο οποίος θεωρείται πολύτιμη πρώτη ύλη για την παραγωγή νέου χάλυβα – και χημικά προϊόντα. 

Η διαβούλευση αποσκοπεί στην αντιμετώπιση τόσο των γενικευμένων δασμών των ΗΠΑ όσο και αυτών που επιβάλλονται σε αυτοκίνητα και εξαρτήματά τους.

Από την επιβολή αυτών των αδικαιολόγητων και επιζήμιων δασμών από τις ΗΠΑ, η ΕΕ έχει δώσει προτεραιότητα στην εξεύρεση αμοιβαίας και ισόρροπης λύσης μέσω διαπραγματεύσεων, συμπεριλαμβανομένου του 90ήμερου μερικού παγώματος των δασμών που ανακοίνωσαν οι ΗΠΑ. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται τόσο σε πολιτικό όσο και σε τεχνικό επίπεδο. Παράλληλα, η ΕΕ συνεχίζει να προετοιμάζει πιθανά αντίμετρα για την υπεράσπιση των καταναλωτών και της βιομηχανίας της, σε περίπτωση που οι διαπραγματεύσεις δεν αποδώσουν.

Η Κομισιόν σημειώνει στην ανακοίνωσή της ότι η δημόσια διαβούλευση είναι απαραίτητο βήμα, χωρίς να σημαίνει αυτομάτως και την υιοθέτηση αντίμετρων.

Ταυτόχρονα, η ΕΕ θα ξεκινήσει διαδικασία επίλυσης διαφορών στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) κατά των αποκαλούμενων ”ανταποδοτικών” δασμών των ΗΠΑ και των δασμών στα αυτοκίνητα και τα εξαρτήματά τους, υποβάλλοντας επίσημο αίτημα για διαβουλεύσεις.

Η θέση της ΕΕ είναι ξεκάθαρη: οι δασμοί αυτοί παραβιάζουν κατάφωρα βασικούς κανόνες του ΠΟΕ. Στόχος της ΕΕ είναι να επαναβεβαιώσει ότι οι διεθνώς συμφωνημένοι κανόνες έχουν σημασία και δεν μπορούν να αγνοούνται μονομερώς – ακόμη και από τις ΗΠΑ.

«Η Επιτροπή παρακολουθεί στενά και τον κίνδυνο εκτροπής παγκόσμιων εξαγωγών προς την ευρωπαϊκή αγορά λόγω των αμερικανικών δασμών κατά τρίτων χωρών. Παράλληλα, συνεχίζει τις διαπραγματεύσεις με άλλους εμπορικούς εταίρους για την εξεύρεση νέων εξαγωγικών αγορών και τη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού. Εργάζεται επίσης για τη μείωση των εμποδίων και την ενίσχυση της Ενιαίας Αγοράς της ΕΕ» τονίζει η Κομισιόν.

Η Πρόεδρος της, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε:
«Οι δασμοί έχουν ήδη αρνητικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία. Η ΕΕ παραμένει πλήρως δεσμευμένη στην επίτευξη συμφωνιών μέσω διαλόγου με τις ΗΠΑ. Πιστεύουμε ότι υπάρχουν καλές ευκαιρίες για επωφελείς συμφωνίες για καταναλωτές και επιχειρήσεις και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Την ίδια στιγμή, προετοιμαζόμαστε για όλα τα ενδεχόμενα, και η διαβούλευση που ξεκινά σήμερα θα μας καθοδηγήσει σε αυτή την απαραίτητη εργασία».

Επόμενα βήματα

Ως πρώτο βήμα, η Επιτροπή καλεί όλους τους ενδιαφερόμενους να υποβάλουν απόψεις εντός τεσσάρων εβδομάδων – έως τις 10 Ιουνίου – σχετικά με τα υπό εξέταση αντίμετρα και τις επιπτώσεις των δασμών των ΗΠΑ.

Με βάση τα σχόλια, η Επιτροπή θα οριστικοποιήσει την πρότασή της και θα την υποβάλει προς συζήτηση στα κράτη μέλη μέσω της λεγόμενης «διαδικασίας επιτροπολογίας». Όταν αυτή ολοκληρωθεί, και εφόσον οι διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ αποτύχουν, θα είναι έτοιμη η νομική πράξη επιβολής των αντίμετρων.

Παράλληλα, μόλις υποβληθεί επίσημο αίτημα της ΕΕ για διαβουλεύσεις στον ΠΟΕ, τα δύο μέρη θα έχουν περιθώριο έως δύο μηνών για εξεύρεση συμφωνίας. Αν οι διαβουλεύσεις αποτύχουν, η ΕΕ θα μπορεί να ζητήσει τη σύσταση επιτροπής επίλυσης διαφορών.

Ιστορικό

Στις 2 Απριλίου, ο Πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε την επιβολή των λεγόμενων ”ανταποδοτικών” δασμών 20% στα ευρωπαϊκά προϊόντα. Επίσης, επιβλήθηκαν δασμοί 25% σε όλα τα οχήματα και τα εξαρτήματά τους. Τα μέτρα αυτά προστέθηκαν στους δασμούς 25% σε εισαγωγές χάλυβα, αλουμινίου και παραγώγων τους, που είχαν ανακοινωθεί στις 10 Φεβρουαρίου 2025.

Η Πρόεδρος φον ντερ Λάιεν είχε τότε ανακοινώσει την προετοιμασία ευρωπαϊκών αντίμετρων, σε περίπτωση αποτυχίας των διαπραγματεύσεων.

Στις 9 Απριλίου, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν 90ήμερη αναστολή του ειδικού δασμού 20% για την ΕΕ, διατηρώντας ωστόσο έναν δασμό 10%. Στις 14 Απριλίου, η ΕΕ ανέστειλε για 90 ημέρες τα προγραμματισμένα αντίμετρα στους αμερικανικούς δασμούς σε ευρωπαϊκά προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου, δίνοντας χώρο για διαπραγματεύσεις.

Σήμερα, εξαγωγές της ΕΕ αξίας 379 δισ. ευρώ προς τις ΗΠΑ – δηλαδή το 70% του συνόλου – υπόκεινται σε νέους δασμούς (συμπεριλαμβανομένων και αυτών που έχουν προσωρινά ανασταλεί) από την ανάληψη καθηκόντων της νέας κυβέρνησης των ΗΠΑ. Οι δασμοί αυτοί ήδη αυξάνουν το κόστος για τις επιχειρήσεις, περιορίζουν την ανάπτυξη, ενισχύουν τον πληθωρισμό και εντείνουν την οικονομική αβεβαιότητα. 

Η επιδείνωση της εμπορικής σχέσης μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ δεν είναι μόνο οικονομικό ζήτημα· αποτελεί σοβαρό τεστ για τη διατλαντική συνεργασία σε μια εποχή αυξημένων γεωπολιτικών προκλήσεων. Αν δεν υπάρξει αποκλιμάκωση, η εμπορική σύγκρουση μπορεί να έχει μακροχρόνιο αντίκτυπο στη στρατηγική συνοχή του δυτικού κόσμου, ιδίως σε θέματα όπως η αμυντική βιομηχανία, οι πράσινες τεχνολογίες και οι αλυσίδες εφοδιασμού υψηλής τεχνολογίας.