Χωρισμένη σε έξι ενότητες, με 165 έργα, εκ των οποίων «περισσότερα από τα μισά φεύγουν πρώτη φορά από τα μουσεία τους», η νέα περιοδική έκθεση του Μουσείου Ακρόπολης με τίτλο «ΝοΗΜΑΤΑ. Προσωποποιήσεις και Αλληγορίες από την Αρχαιότητα έως Σήμερα», επιλέχθηκε, όπως σημειώνει ο καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης, κυρίως για τη δυσκολία της να μεταφέρει στην αίθουσα των περιοδικών Εκθέσεων «όχι απλά έναν Διάλογο μεταξύ δύο διαφορετικών εποχών δημιουργίας αλλά μια Τετραλογία, που θα παρουσίαζε μαζί τέσσερεις διαφορετικές περιόδους της Τέχνης: Αρχαιότητα, Βυζάντιο, Αναγέννηση και Νεότερη Τέχνη. Πώς δηλαδή η ελληνική αρχαιότητα συλλαμβάνει, σχεδιάζει και αποδίδει μιαν ιδέα και πώς αυτή στη συνέχεια περνάει και διατρέχει τις μετέπειτα περιόδους που προανέφερα».
Παρά το γεγονός ότι πολλά από τα έργα που περιλαμβάνονται στην έκθεση βρίσκονται στην Αθήνα υπό μορφή δανείου από μουσεία της Ελλάδας και του εξωτερικού, όπως τα Μουσεία του Βατικανού, το Μουσείο Πράδο, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης (τα εκθέματα του οποίου κατά κύριο λόγο προέρχονται από την Πομπηία), το Kunsthistorisches Museum της Βιέννης, το Μουσείο της Φλωρεντίας και όχι μόνο, το ενδιαφέρον κατά την παρουσίαση της έκθεσης στον Τύπο, στράφηκε ως ήταν αναμενόμενο, στα 8 αγγεία από το Βρετανικό Μουσείο, και κυρίως, στην Υδρία του Μειδία, ένα από τα highlight της έκθεσης.
Η Υδρία του Μειδία πρώτη φορά εκτός Βρετανικού Μουσείου
Πρόκειται για το ερυθρόμορφο αγγείο με τις 27 μορφές, τα ονόματά τους και την υπογραφή ΜΕΙΔΙΑΣ ΕΠΙΟΗΣΕΝ (420-410 π.Χ.), το οποίο ταξιδεύει για πρώτη φορά εκτός Βρετανικού Μουσείου.
Το αγγείο, όπως τόνισε ο κ. Σταμπολίδης, «επέμενα να έρθει όχι μόνο για τις προσωποποιήσεις του, αλλά κυρίως γιατί έχει τις αναλογίες σε ύψος και πλάτος με τα αγγεία που μεταφέρουν οι υδριαφόροι της βόρειας ζωφόρου του Παρθενώνα. Ο Παρθενώνας ολοκληρώνεται το 432 π.Χ. και η υδρία χρονολογείται δέκα, δώδεκα χρόνια αργότερα. Τέτοια αγγεία, κατά τη γνώμη μου, δεν είναι αγγεία καθημερινής χρήσης. Είναι αγγεία που χρησιμοποιούνταν στην τελετουργία των γενεθλίων της πολιούχου θεάς Αθηνάς. Οι υδριαφόροι έφερναν τέτοιου είδους αγγεία πάνω στους ώμους τους για να τελέσουν τις τελετουργίες και τις θυσίες κατά τη διάρκεια των εορταστικών γενεθλίων και της Πομπής των Παναθηναίων στην Ακρόπολη», πρόσθεσε ο κ. Σταμπολίδης, σημειώνοντας ότι η σχετική έρευνα θα ανακοινωθεί σε επιστημονικό συνέδριο.
«Άλλο ο δανεισμός των εκθέσεων και άλλο τα Γλυπτά»
Ο κ. Σταμπολίδης χαρακτήρισε «πολύ καλές» τις σχέσεις μεταξύ του Μουσείου Ακρόπολης και του Βρετανικού Μουσείου.
Σε ερώτηση εάν θα παρευρεθούν στα εγκαίνια ο πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου Τζορτζ Όσμπορν, ή ο προσωρινός διευθυντής Μαρκ Τζόουνς, απάντησε ότι «στρατηγική που αποκαλύπτεται δεν είναι στρατηγική. Από όσο ξέρω εγώ, όχι», υπογραμμίζοντας ότι αύριο μπορεί να έχει άλλη ενημέρωση. «Όταν λέω κάτι, εννοώ εκείνη τη στιγμή».
Μπορεί ο δανεισμός στο πλαίσιο εκθέσεων να αφήνει μία αχτίδα φωτός όσον αφορά την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα; «Όχι, ρητά απαντώ, όχι. Άλλο ο δανεισμός των εκθέσεων και άλλο τα Γλυπτά, τα Μάρμαρα του Παρθενώνα», είπε ο κ. Σταμπολίδης.
«Εμείς θέλουμε τα Γλυπτά, τον αρχιτεκτονικό γλυπτό διάκοσμο του Παρθενώνα ενωμένο για πάντα, όπως έγινε με το θραύσμα Fagan και με τα έργα από το Βατικανό. Δηλαδή, και του Παλέρμο το κομμάτι και του Βατικανού τα τρία κομμάτια ήρθαν και έμειναν εδώ. Χωρίς ανταλλάγματα. Θέλουμε τα Γλυπτά να επιστρέψουν εδώ για πάντα. Όχι για την περηφάνια και την ταυτότητά μας –η ταυτότητά μας βρίσκεται εδώ, στον Βράχο πάνω που στέκει ακόμα ο Παρθενώνας. Εμείς θέλουμε να έρθουν εδώ, όχι μόνοι μας, όλος ο πλανήτης το θέλει. Ο δυτικός πολιτισμός το θέλει. Να είναι η επιστροφή και η επανένωση αυτή ένας τρόπος για να δούμε τον κόσμο μας, τον σημερινό του 21ου αιώνα, ενωμένο κάτω από το σύμβολό του που είναι ο Παρθενώνας», τόνισε.
ΝοΗΜΑΤΑ: Ένα παλίμψηστο υλικών και έργων διαφορετικών
Την έκθεση που διαρθρώνεται στις ενότητες Χρόνος, Φύση, Θεότητες, Άνθρωπος & Ανθρώπινη Φύση, Θεσμοί, «Αλληγορίες» και έναν Επίλογο, αποτελούν έργα, μικρού, μεσαίου και μεγάλου μεγέθους από διαφορετικά υλικά και εποχές: νομίσματα, κεραμικά και πήλινα όστρακα, αγγεία, ανάγλυφα, αγάλματα, χειρόγραφα και βιβλία, τοιχογραφίες και πίνακες ζωγραφικής, σε ένα ταξίδι που εκκινεί από τον 6ο αι.π.Χ και φτάνει στο σήμερα.
«Ουσιαστικά ένα παλίμψηστο υλικών και έργων διαφορετικών συντίθεται εδώ για να φανεί έστω και αμυδρά η διείσδυση των προσωποποιήσεων και των αλληγοριών όχι μόνο στις μεγάλες αλλά και στις διακοσμητικές τέχνες», σύμφωνα με τον κ. Σταμπολίδη.
Τον επισκέπτη καλωσορίζει το έργο του Ρούμπενς «Ο Κρόνος καταβροχθίζει τον γιο του», που απεικονίζει μία σκηνή η οποία μπορεί να αντιπροσωπεύει πολλά, από «την ενδοοικογενειακή βία ή ένα παρελθόν που τρώει το παρόν και το μέλλον», ενώ ξεχωρίζουν το έργο «Φλώρα», τμήμα τοιχογραφίας με προσωποποίηση της Άνοιξης (α’ μισό 1ου αι. μ.Χ.), ο πίνακας «Έρως και Ψυχή» του Jacopo Zucchi (1589), «Η αλληγορία της συκοφαντίας» (περ. 1530) του Σάντρο Μποτιτσέλι, το άγαλμα η «Τύχη της Αντιοχείας» του 300 π.Χ., ο «Κρατήρας του Τάλω», προσωποποίηση της Κρήτης (420 – 400 πΧ)., «Ο Ηρακλής στο σταυροδρόμι», του Giovanni De Min (1812) και πολλά ακόμα.
Τα επίσημα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν στις 7 Δεκεμβρίου παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας. Διάρκεια έως 14 Απριλίου 2024.