Μέχρι τώρα και για τους τελευταίους περίπου δύο μήνες ο κανόνας ήταν κοινός: Μένουμε σπίτι, κλείνουμε την πόρτα στον κορονοϊό. Όλοι ζούσαμε την ίδια πραγματικότητα και ο αυτοπεριορισμός ήταν κάπως πιο εύκολος. Τώρα έχουμε το «μακρύ τεστ της μετάβασης», όπως γράφει ο Παύλος Τσίμας σε σημερινό του άρθρο στη HuffPost Greece. «Το σοκ του εγκλεισμού, η αυτοπειθαρχία σε μια γενική απαγόρευση εξόδου, στη σκιά ενός μεγάλου φόβου ήταν, σχετικά, ευκολότερη δοκιμασία από το μακρύ τεστ της μετάβασης, από την προσαρμογή σε ένα σχήμα σταδιακής άρσης των περιορισμών, με ρυθμό βήμα-βήμα, ο οποίος δεν αποκλείεται να γίνει ένα βήμα εμπρός, δύο βήματα πίσω. Θα είναι πιο δύσκολο έστω και μόνον γιατί το σχέδιο μετάβασης, όπως παρουσιάστηκε χθες δεν είναι το ίδιο εύκολα επικοινωνήσιμο. Δεν χωρά σε ένα σποτ 20΄΄με τον Σπύρο Παπαδόπουλο», γράφει χαρακτηριστικά.
Όπως προκύπτει και από συλλογικό ρεπορτάζ από την αμερικάνικη, τη γαλλική, την ισπανική και τη βρετανική HuffPost, αυτό το βήμα είναι αβέβαιο και για άλλες χώρες, με τα πρώτα προβλήματα να έχουν αρχίσει να εμφανίζονται σε Ισπανία, Γαλλία και μέρη των ΗΠΑ.
Στην Ελλάδα, η δυσκολία έχει έξι διαστάσεις:
- εμάς τους ίδιους πρώτα (το «ωχ αδελφέ, δεν πειράζει και να είμαστε έξι στο τραπέζι» ή το «εντάξει μωρέ δεν θα πάρουμε και την μεζούρα να μετράμε πόσο απέχει ο διπλανός»),
- την αστυνόμευση των μέτρων,
- την έλλειψη ενός διεθνούς προτύπου, προς μίμηση ή προς αποφυγή,
- η νέα φάση είναι εξαιρετικά πιο περίπλοκη και απαιτητική για τις δυνατότητες των δημοσίων υπηρεσιών,
- η εμπιστοσύνη ανάμεσα σε πολίτες και Πολιτεία,
- το σταδιακό άνοιγμα της οικονομίας θα φέρει στο φως τις πληγές, τις ζημιές, τις απώλειες.
Η ανεμελιά του κόσμου
Μόνο με την επίγνωση ότι η «ελευθερία» έρχεται, ο πλανήτης βγαίνει ξανά στους δρόμους ξεχνώντας αυτό το μικροσκοπικό ιό που μας φόβιζε τόσους μήνες.
Στο Παρίσι το Σάββατο, κόσμος ξεχύθηκε στους δρόμους και χόρευαν όλοι μαζί με τη μουσική να παίζει στα μεγάφωνα, σύμφωνα με τη HuffPost Γαλλίας. Η γαλλική κυβέρνηση σκοπεύει να άρει κάποια μέτρα περιορισμού από τις 11 Μαΐου.
Την Κυριακή, μετά την ανακοίνωση της ισπανικής κυβέρνησης ότι παιδιά κάτω των 14 ετών θα επιτρέπεται να βγαίνουν έξω με την επίβλεψη ενός μόνο ενήλικα, γέμισαν τα social media με εικόνες από οικογένειες και ομάδες ατόμων στους δρόμους, να παίζουν ποδόσφαιρο και να χαλαρώνουν στην παραλία, σύμφωνα με τη HuffPost Ισπανίας.
Και όσο ο καιρός καλυτερεύει, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι μαζεύονται στις παραλίες στη Νότια Καλιφόρνια, όπως έγινε το περασμένο Σαββατοκύριακο - παραβιάζοντας φυσικά τις οδηγίες για τήρηση των αποστάσεων.
Στη Γερμανία τα πρώτα σύννεφα
Ήδη στη Γερμανία καταγράφονται τα πρώτα στοιχεία της νέας επιτάχυνσης της εξάπλωσης της επιδημίας κορονοϊού, ενώ έχουν ήδη χαλαρώσει τα μέτρα.
Ο Φερνάντο Σιμόν, διευθυντής του Κέντρου Συντονισμού Υγείας και Έκτακτης Ανάγκης στο Υπουργείο Υγείας της Ισπανίας, είπε ότι το να βλέπουμε οικογένειες στους δρόμους όλους μαζί, δείχνει τις προκλήσεις που έρχονται με τη σταδιακή μείωση των περιορισμών.
«Αυτές οι εικόνες μου φέρνουν χαρά, γιατί δείχνουν πώς, όλο και περισσότερο, θα είμαστε σε θέση να επιστρέψουμε σε μια πιο φυσιολογική ζωή - αλλά είναι επίσης ανησυχητικές». Το γεγονός ότι έχουν αρθεί ορισμένοι περιορισμοί «δεν σημαίνει ότι μπορούμε να κάνουμε ό, τι θέλουμε». Η επόμενη φάση, με έναν εξελισσόμενο συνδυασμό περιορισμών και ελευθεριών, θα είναι πιο δύσκολη.
«Τώρα είναι που όλοι μας πρέπει να αποδείξουμε την ευθύνη ως άτομα και οικογένειες, να εγγυηθούμε ότι αυτό το σταδιακό άνοιγμα δεν δημιουργεί κίνδυνο για τον γενικό πληθυσμό».
Η Μαργαρίτα Ρόμπλες, υπουργός Άμυνας της Ισπανίας, προειδοποίησε την Κυριακή ότι εάν οι Ισπανοί πολίτες δεν συμμορφωθούν με τις επίσημες οδηγίες, μπορεί να εφαρμοστούν νέοι περιορισμοί.
Μια ανάλογη προειδοποίηση έκανε και ο Μπόρις Τζόνσον, που με δήλωσή του τη Δευτέρα προέτρεψε τους πολίτες να συνεχίσουν να συμμορφώνονται με τους εθνικούς περιορισμούς της καραντίνας, ακόμη και αν φαίνεται ότι έχει περάσει η δύσκολη φάση της επιδημίας στη χώρα.
Μέχρι τώρα τηρήθηκαν οι κανόνες
Στη Μεγάλη Βρετανία μελέτες έχουν δείξει υψηλή συμμόρφωση και αποδοχή των κυβερνητικών οδηγιών. Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ακόμη και ότι η καραντίνα μπορεί να γίνει πιο αυστηρή. Μερικοί γονείς είπαν ότι θα συνεχίσουν να κρατούν τα παιδιά τους στο σπίτι εάν ανοίξουν τα σχολεία σύντομα.
«Τα δεδομένα μας δείχνουν ότι η συμμόρφωση στις οδηγίες είναι ακόμη πολύ υψηλή, αλλά μερικοί μπορεί να αρχίζουν να χαλαρώνουν», λέει η Ντέιζι Φάνκορτ, επικεφαλής ερευνήτρια μιας μελέτης που έγινε από το University College του Λονδίνου, στη HuffPost Βρετανίας. «Είναι ζωτικής σημασίας οι άνθρωποι να συνεχίσουν να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες»
Στη Γαλλία, ο υπουργός Εσωτερικών Κρίστοφ Καστάνερ είπε την περασμένη εβδομάδα ότι το κοινό συμμορφώνεται γενικά με τους περιορισμούς, παρά τον καλό καιρό.
Στις ΗΠΑ, ωστόσο, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ διαπίστωσαν ότι, σε ολόκληρη τη χώρα, περισσότεροι άνθρωποι άρχισαν να βγαίνουν έξω τις τελευταίες δύο εβδομάδες, δείχνοντας ότι έχει επέλθει η «κούραση της καραντίνας».
Σε αυτή τη φάση, οι ειδικοί εκτιμούν ότι είναι επιτακτική η ανάγκη οι αρχές να παρέχουν σαφείς οδηγίες και να βοηθήσουν τους ανθρώπους να συμπεριφέρονται υπεύθυνα. Το να κουνάνε το δάκτυλο για τη μη διατήρηση των αποστάσεων ή η απειλή με πρόστιμα δεν είναι η καλύτερη τακτική, εκτιμά ο Στέφεν Ράιχεν, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του St. Andrews.
Όπως γράφει άλλωστε και ο Παύλος Τσίμας, «το σταδιακό άνοιγμα της οικονομίας θα φέρει στο φως τις πληγές, τις ζημιές, τις απώλειες. Η καραντίνα λειτουργούσε σαν αναισθητικό, που ανέβαλε την συναίσθηση του πόνου. Μα καθώς λίγο-λίγο η καραντίνα αίρεται, η αναισθησία περνά και ο καθένας μας θα βρεθεί αντιμέτωπος με εισοδήματα που χάθηκαν, με φόβους και αγωνίες. Θα χρειαστεί, λοιπόν, μεγαλύτερη, πολύ μεγαλύτερη προσπάθεια για να πειθαρχήσει κανείς στις απαγορεύσεις. Θα χρειαστεί, επίσης, όταν οι πολιτικοί αρχίσουν να «μυρίζουν αίμα», μεγαλύτερη προσπάθεια για να διατηρηθεί κάτι από το κλίμα μετριοπάθειας, καταλλαγής, συνεννόησης μεταξύ πολιτικών δυνάμεων, το οποίο- πρέπει να το αναγνωρίσουμε- μας βοήθησε να πετύχουμε αυτήν την σχεδόν τέλεια αυτοπειθαρχία, στην πρώτη φάση της πανδημίας».
*Με πληροφορίες από HuffPost Greece, HuffPost US, HuffPost France, HuffPost Spain και HuffPost UK.