Πυρηνικά: ΗΠΑ - Ιράν σε συνομιλίες μέσω τρίτων - Στόχος η επιστροφή στην συμφωνία του 2015

Το πρώτο μεγάλο στοίχημα του Μπάιντεν. Ραντεβού στην Βιέννη μέσα στην επόμενη εβδομάδα.
3 Σεπτεμβρίου 2021. Ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, λίγους μήνες πριν από την εκλογή του. (Photo by Joe Raedle/Getty Images)
3 Σεπτεμβρίου 2021. Ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, λίγους μήνες πριν από την εκλογή του. (Photo by Joe Raedle/Getty Images)
Joe Raedle via Getty Images

Οι διαπραγματεύσεις για το πως θα μπορούσαν να επιστρέψουν οι ΗΠΑ και το Ιράν στην πυρηνική συμφωνία του 2015 θα πραγματοποιηθούν στην Βιέννη με παρόντες όλους τους εμπλεκόμενουςτην επόμενη εβδομάδα. Όμως, δεν θα υπάρξουν απευθείας συνομιλίες μεταξύ του Ιράν και των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως συμφωνήθηκε ήδη σε συνάντηση μέσω τηλεδιάσκεψης την Παρασκευή (2 Απριλίου).

Η αποκατάσταση της πυρηνικής συμφωνίας θα σήμαινε σημαντική βελτίωση στην διαταραγμένη σχέση μεταξύ του Ιράν και των Ηνωμένων Πολιτειών.

Το πώς θα μπορέσουν να επιστρέψουν οι δύο χώρες στους όρους της συμφωνίας υπήρξε ένα περίπλοκο πολιτικό και τεχνικό ζήτημα, με τα δύο μέρη να επιμένουν (και τα δύο) ότι η πρώτη κίνηση πρέπει να γίνει από...την άλλη πλευρά. Οι συνομιλίες της Βιέννης, οι οποίες θα ξεκινήσουν την Τρίτη, θα είναι η πρώτη σοβαρή προσπάθεια από τότε που ο Πρόεδρος Μπάιντεν ανέλαβε τα καθήκοντά του, ώστε να διαπιστώσουμε με ποιό τρόπο μπορεί να συμβεί αυτό.

H επιστροφή Μπάιντεν και η «χορογραφία»

Ο κ. Μπάιντεν θέλει να επιστρέψει στην συμφωνία που υπήρξε προϊόν διαπραγμάτευσης ενόσω εκείνος ήταν αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ομπάμα, η οποία έθεσε σκληρά αλλά προσωρινά όρια στις πυρηνικές δραστηριότητες του Ιράν σε αντάλλαγμα για την άρση των αμερικανικών και διεθνών κυρώσεων στην Τεχεράνη.

Οι εκ του σύνεγγυς συνομιλίες στην Βιέννη μεταξύ Ιράν και Ηνωμένων Πολιτειών, που θα διεξαχθούν μέσω διαμεσολαβητών, θα επιδιώξουν συμφωνία πάνω σε έναν οδικό χάρτη για το πώς να συγχρονίσουν οι δύο πλευρές τα βήματά τους και να επιστρέψουν στις δεσμεύσεις τους, συμπεριλαμβανομένης της άρσης των οικονομικών κυρώσεων, δήλωσε αξιωματούχος των ΗΠΑ.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα επιδιώξουν να διατηρήσουν κάποιες κυρώσεις για έμμεση πίεση, δήλωσε ο ίδιος αξιωματούχος, υποστηρίζοντας ότι η προηγούμενη εκστρατεία «μέγιστης πίεσης» που διεξήχθη εναντίον του Ιράν από την κυβέρνηση Τραμπ είχε καταλήξει σε αποτυχία.

Μόλις το Ιράν και άλλοι συμμετέχοντες στη συμφωνία, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Βρετανίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προεδρεύουσας, καταρτίσουν έναν γενικό οδικό χάρτη, είπε ο αξιωματούχος, το Ιράν και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συναντηθούν τότε - ιδανικά για να οριστικοποιήσουν τις λεπτομέρειες της «χορογραφίας», ώστε να φτάσουν στο σημείο που και οι δύο λένε ότι θέλουν να καταλήξουν.

Διαδηλωτές παραδίδουν στην πυρά πορτρέται του τότε Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του νεοεκλεγέντα Τζο Μπάιντεν κατά τη διάρκεια διαδήλωσης με αφορμή την δολοφονία του Ιρανού επιστήμονα - επικεφαλής στο πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας Μοσέν Φακριζαντέχ Μαχαμπαντί. Τεχεράνη 28 Νοεμβρίου 2020. (Photo by Morteza Nikoubazl/NurPhoto via Getty Images)
Διαδηλωτές παραδίδουν στην πυρά πορτρέται του τότε Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του νεοεκλεγέντα Τζο Μπάιντεν κατά τη διάρκεια διαδήλωσης με αφορμή την δολοφονία του Ιρανού επιστήμονα - επικεφαλής στο πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας Μοσέν Φακριζαντέχ Μαχαμπαντί. Τεχεράνη 28 Νοεμβρίου 2020. (Photo by Morteza Nikoubazl/NurPhoto via Getty Images)
NurPhoto via NurPhoto via Getty Images

Στόχος μία συμφωνία με «ουρά»

Ο Πρόεδρος Τραμπ είχε αποσύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες τον Μάιο του 2018, αποκαλώντας τη συμφωνία «τη χειρότερη συμφωνία που έχει προκύψει ποτέ από διαπραγμάτευση». Επανέφερε και εν συνεχεία ενίσχυσε τις σκληρές οικονομικές κυρώσεις εναντίον του Ιράν, προσπαθώντας να το αναγκάσει να επαναδιαπραγματευτεί μια συμφωνία με πολύ πιο σκληρούς όρους.
Η απάντηση του Ιράν ήταν - εν μέρει - να εμπλουτίσει ουράνιο αρκετά πέρα από τα όρια της συμφωνίας και κατασκευάζοντας πιο προηγμένες συσκευές φυγοκέντρισης.

Η ομάδα του κ. Μπάιντεν είπε ότι μόλις υπάρξει αμοιβαία συμμόρφωση με την πυρηνική συμφωνία, γνωστή ως Κοινό Συνολικό Σχέδιο Δράσης (JCPOA), η Ουάσινγκτον θέλει να διαπραγματευτεί περαιτέρω με το Ιράν για να παρατείνει τους χρονικούς περιορισμούς στην συμφωνία, ενώ θα επιχειρήσει να περιορίσει προγράμματα πυραύλων και στρατιωτική υποστήριξη από μέρους του Ιράν στη Μέση Ανατολή για ομάδες όπως η Χεζμπολάχ, η Χαμάς και οι Σιίτες πολιτοφύλακες, καθώς και προς τον Σύριο ηγέτη, Μπασάρ αλ Άσαντ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέδωσε δήλωση της προεδρίας μετά την συνάντηση την Παρασκευή, με την οποία ανακοινώνει τις συνομιλίες της Βιέννης «προκειμένου να προσδιοριστούν σαφώς τα μέτρα άρσης κυρώσεων και τα μέτρα υλοποίησης σε επίπεδο πυρηνικών».

«Όλα τα μέρη, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας και της Κίνας» τόνισαν τη δέσμευσή τους να διαφυλάξουν την συμφωνία JCPOA, ανέφερε η δήλωση.

5 Ιανουαρίου 2021. Χάρτης με την περιοχή όπου κατασκευάζεται υποδομή με καταφύγια, στα νότια του Νατάνζ όπου βρίσκεται η εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν- Satellite image (c) 2019 Maxar Technologies.
5 Ιανουαρίου 2021. Χάρτης με την περιοχή όπου κατασκευάζεται υποδομή με καταφύγια, στα νότια του Νατάνζ όπου βρίσκεται η εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν- Satellite image (c) 2019 Maxar Technologies.
DigitalGlobe via DigitalGlobe/Getty Images

Ποιός θα κινηθεί πρώτος;

Και οι δύο πλευρές προσπαθούν, μέσω των ευρωπαίων συνομιλητών, να βρουν έναν τρόπο επιστροφής στην συμφωνία, χωρίς να προκαλέσουν πολιτικά προβλήματα στο εσωτερικό τους. Το Ιράν θα διεξαγάγει προεδρικές εκλογές τον Ιούνιο και η κυβέρνηση θέλει σαφώς να δείξει πρόοδο προς την άρση των κυρώσεων εως τότε. Ο κ. Μπάιντεν πρέπει να είναι προσεκτικός για να μην δώσει στους Ρεπουμπλικάνους στη Γερουσία, οι περισσότεροι από τους οποίους αντιτάχθηκαν καταρχήν στην συμφωνία, την αίσθηση ότι υποχωρεί σε ιρανικά αιτήματα.

Ενώ το Ιράν επέμενε πάντα ότι δεν θα επιδιώξει ποτέ να αποκτήσει πυρηνικό όπλο, η χώρα εκτιμάται ότι απέχει μόλις λίγους μήνες από το να συγκεντρώσει αρκετή ποσότητα σε εμπλουτισμένο ουράνιο για να δημιουργήσει τουλάχιστον ένα πυρηνικό όπλο, οπότε ο χρόνος είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας για την Ουάσινγκτον.

Στην Τεχεράνη, ο Αμπάς Αράχτσι, ο διαπραγματευτής του Ιράν στη συνάντηση για τα πυρηνικά, δήλωσε ότι «η επιστροφή από τις ΗΠΑ στην πυρηνική συμφωνία δεν απαιτεί διαπραγματεύσεις και η πορεία είναι αρκετά σαφής».

Το Ιράν επέμεινε ότι επειδή η Ουάσινγκτον ήταν εκείνη που εγκατέλειψε τη συμφωνία, πρέπει πρώτα να επιστρέψει εκείνη - πριν από το Ιράν. Μια δημόσια θέση που είναι πιθανό να διατηρήσει, παρά την διαδικασία που θα γίνει προσπάθεια να δημιουργήσουν οι συνομιλίες της Βιέννης.

Ο πρέσβης της Ρωσίας σε διεθνείς οργανισμούς στη Βιέννη, Μιχαήλ Ολιάνοφ, δήλωσε ότι «η εντύπωση που επικρατεί είναι ότι είμαστε στο σωστό δρόμο, αλλά ο δρόμος μπροστά δεν θα είναι εύκολος και θα απαιτήσει εντατικές προσπάθειες. Οι ενδιαφερόμενοι φαίνεται να είναι έτοιμοι για αυτό. »

πηγή: New York Times

Δημοφιλή