Ένα «χαμένο βιβλίο» ηλικίας 2.000 ετών που πραγματεύεται τις δυναστείες που διαδέχτηκαν τον Μ. Αλέξανδρο αποκρυπτογραφείται σχεδόν 2.000 χρόνια αφού τα κείμενά του καταστράφηκαν εν μέρει κατά την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μΧ και, αιώνες μετά, παραδόθηκε στον Ναπολέοντα Βοναπάρτη.
«Κλειδί» για αυτό είναι η χρήση του machine learning (μηχανική μάθηση), ενός κλάδου της τεχνητής νοημοσύνης, για να αποκρυπτογραφηθεί/ διαβαστεί η αχνή μελάνη που είναι πάνω στον πάπυρο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Τι θα είχε συμβεί εάν ο Μέγας Αλέξανδρος δεν είχε πεθάνει στα 32;
«Είναι πιθανότατα μια χαμένη δουλειά» είπε, σύμφωνα με δημοσίευμα του Live Science, o Ρίτσαρντ Τζάνκο, καθηγητής Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν, κατά τη διάρκεια παρουσίασης στην ετήσια συνάντηση του Archaeological Institute of America και της Society for Classical Studies που διεξήχθη τον προηγούμενο μήνα στη Νέα Ορλεάνη (η έρευνα δεν έχει ακόμα δημοσιευτεί σε journal προς αξιολόγηση από ομότιμους).
Αυτή τη στιγμή μπορούν να διαβαστούν μόνο μικρά τμήματα του κειμένου, που έχει υποστεί μεγάλη ζημιά. «Περιέχει τα ονόματα ενός αριθμού Μακεδόνων ηγεμόνων και στρατηγών του Αλεξάνδρου» είπε ο Τζάνκο, προσθέτοντας ότι υπάρχουν αρκετές αναφορές και στον ίδιο τον Αλέξανδρο. Μεταξύ αυτών είναι ο Σέλευκος και ο Κάσσανδρος.
Το βιβλίο είναι από τη «Βίλα των Παπύρων» στο Ερκουλάνουμ (Ερκολάνο), μια πόλη που καταστράφηκε μαζί με την Πομπηία όταν εξερράγη ο Βεζούβιος. Η βίλα πήρε το όνομά της από τους παπύρους που βρέθηκαν εκεί, οι οποίοι περιελάμβαναν συγγράμματα του φιλοσόφου Φιλοδήμου. Κάποια στιγμή βρέθηκε το εν λόγω κείμενο, το οποίο έφτασε στα χέρια του Ναπολέοντα το 1804. Με τη σειρά του αυτός το έδωσε στο Institut de France στο Παρίσι, όπου βρίσκεται τώρα. Το 1986 μια προσπάθεια να ξετυλιχθεί ο πάπυρος είχε ως αποτέλεσμα να υποστεί επιπλέον ζημιά.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Από τι πέθανε ο Μέγας Αλέξανδρος: Διάγνωση από έναν γιατρό του σήμερα, με βάση τα αρχαία κείμενα του χθες
Ο Τζάνκο μελετά τον πάπυρο με βοήθεια από μια ομάδα της οποίας ηγείται ο Μπρεντ Σιλς, διευθυντής του Center for Visualization and Virtual Environments στο Πανεπιστήμιο του Κεντάκι.
Για να αποκαλυφθούν τα μυστικά του παπύρου, η ομάδα του Σιλς χρησιμοποιεί machine learning: Εκπαίδευσαν ένα πρόγραμμα υπολογιστή να εντοπίζει μελάνη πάνω σε πάπυρο βάζοντάς το να αναλύσει αρχαίους παπύρους με σαρώσεις CT (computed tomography). «Έχουν ορατή γραφή, οπότε μπορούμε να αντιστοιχίσουμε τις θέσεις της μελάνης με την ακριβή θέση αναζήτησης της μελάνης στο micro-CT» είπε ο Σιλς στο Live Science.
Κατά την παρουσίαση ο Τζάνκο σημείωσε πως η δουλειά αυτή κάνει σταδιακά περισσότερο κείμενο αναγνώσιμο. «Με κάθε επανάληψη της δουλειάς του, η δυνατότητα να διαβάζουμε περισσότερα από αυτά τα αποσπάσματα γίνεται καλύτερη κάθε φορά» είπε σχετικά.
Ωστόσο εξακολουθούν να υφίστανται μυστήρια σχετικά με τον πάπυρο: Ο συγγραφέας είναι άγνωστος, όπως άγνωστο είναι και το γιατί βρισκόταν στη βίλα. Ο Τζάνκο τόνισε πως πολλά από τα κείμενα στη βίλα είχαν γραφτεί από τον Φιλόδημο και συζητούν θέματα φιλοσοφίας και όχι ιστορίας. Ο ίδιος θεωρεί πως ενδεχομένως να ήταν δανεικό και να μην επεστράφη ποτέ. Άλλο ένα ενδεχόμενο είναι να το χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Φιλόδημος ως πηγή για να γράψει ένα δικό του έργο, στο οποίο κάνει συγκρίσεις βασιλέων πριν και μετά τον Αλέξανδρο.