Γιατί οι Σαουδάραβες προσεγγίζουν το Ιράν

Ο ρόλος του νέου Αμερικανού Προέδρου στην αναδιαμόρφωση των συσχετισμών στην Μέση Ανατολή.
Σαουδική Αραβία - Μέκκα
Σαουδική Αραβία - Μέκκα
ABDULGHANI ESSA via Getty Images

Στα τέλη του περασμένου μήνα, ο πρίγκιπας της Σαουδικής Αραβίας Mohammed bin Salman (Μοχάμεντ μπιν Σάλμαν) προσέφερε ένα κλαδί ελιάς στον κύριο αντίπαλο της χώρας του, τον Ayatollah Ali Khamenei (Αγιατολάχ Αλί Χαμενέι). Μιλώντας στη Σαουδική τηλεόραση, ο de facto κυβερνήτης του βασιλείου είπε ότι επιδιώκει «να έχει καλές σχέσεις», με το Ιράν.

Αυτό αντιπροσωπεύει τουλάχιστον μια ρητορική υποχώρηση για τους Σαουδάραβες, οι οποίοι αντιπαρατίθενται σε έναν φαύλο και καταστρεπτικό πόλεμο δι′ αντιπροσώπων, ενάντια στους αντιπροσώπους του Ιράν στην Ουκρανία.

Παράλληλα, ήταν δημόσιοι υποστηρικτές του οικονομικού πολέμου που ασκούσε ο τέως Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, εναντίον του Ιράν.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της ρητορικής της Σαουδικής Αραβίας εναντίον του Ιράν αποτελεί, πριν από τρία χρόνια, η δήλωση του πρίγκιπα Μωάμεθ, λέγοντας ότι ο ιρανός ανώτατος ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενέι «κάνει τον Χίτλερ να φαίνεται καλός».

Τη δεδομένη στιγμή, ο Αμερικανός Πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, κατέστησε σαφές ότι δεν θα δώσει στους Σαουδάραβες απεριόριστη ελευθερία κινήσεων.

Ακολουθώντας, για τις ΗΠΑ, μια πορεία επανεισδοχής στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, το οποίο θα «απελευθερώσει» δισεκατομμύρια δολάρια εσόδων, στην ιρανική κυβέρνηση.

Μια εξήγηση, σχετικά με την προσπάθεια των Σαουδάραβων να προσεγγίσουν ξανά το Ιράν, είναι ότι οι περιφερειακοί σύμμαχοι της Αμερικής προσαρμόζονται σε έναν νέο πρόεδρο με μια νέα εξωτερική πολιτική. Στην ουσία, οι Σαουδάραβες δεν θέλουν να μείνουν απομονωμένοι ή χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ».

Ωστόσο, αυτή η εξήγηση δεν περιλαμβάνει τα προηγούμενα γεγονότα. Συγκεκριμένα, στα τέλη του 2019, μετά από μια καταστροφική πυραυλική επίθεση στην πετρελαϊκή τους υποδομή το Σεπτέμβριο, ο Πρίγκιπας «προκαλούσε», όλο και εντονότερα τον Τραμπ να ανταποκριθεί στην κλιμάκωση του Ιράν, αλλά ο τότε Αμερικανός Πρόεδρος αρνήθηκε.

Παρόλα αυτά, ξεκίνησαν οι συνομιλίες, χαμηλού επιπέδου, μεταξύ Σαουδάραβων και Ιρανών. Η μόνη διαφορά μεταξύ 2019 και 2021 έγκειται στο ότι και η νέα κυβέρνηση, αλλά και ο πρίγκιπας επανέφεραν τις συζητήσεις σε επίπεδο δημόσιας διπλωματίας.

Έπειτα από τα γεγονότα του 2019, και συγκεκριμένα τον Ιανουάριο του 2020, συνέπεια αμερικανικής αεροπορικής επίθεσης ήταν ο θάνατος του Ιρανού στρατηγού Qassem Soleimani (Κασέμ Σουλεϊμάνι), ενώ, στη συνέχεια, ο Τράμπ απέστειλε περισσότερες αμερικανικές δυνάμεις στην περιοχή, σε μια επίδειξη αποτροπής.

Σε αντίθεση με αυτή την τακτική, η κυβέρνηση Μπάιντεν ενθαρρύνει την προσέγγιση του βασιλείου με το Ιράν.

Θυμίζει την αραβική προσέγγιση στον Σύριο δικτάτορα Μπασάρ αλ Ασαντ στα τέλη της δεκαετίας του 2000.

Αφού οι ΗΠΑ φιλοξένησαν μια περιφερειακή αραβο-ισραηλινή ειρηνευτική διάσκεψη το 2007, αρκετά αραβικά κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, εγκατέλειψαν την πολιτική απομόνωσής τους προς τη Συρία ως αντίποινα για τον ρόλο της στη δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού του Λιβάνου το 2005, Rafiq Hariri.

Τα αραβικά κράτη επέστρεψαν στην πολιτική της απομόνωσης προς τη Συρία το 2011, αφότου το καθεστώς ξεκίνησε έναν ανελέητο πόλεμο εναντίον των ίδιων του των πολιτών του ο οποίος εξακολουθεί να μαίνεται μέχρι σήμερα.

Τότε όπως τώρα, η πολιτική του προέδρου των ΗΠΑ επηρέασε τις σχέσεις μεταξύ των Αράβων συμμάχων της.

Εντούτοις, αυτό που την κάνει να διαφέρει, αυτή τη φορά, είναι ότι οι Άραβες σύμμαχοι των ΗΠΑ προετοιμάζονται τώρα για μια Μέση Ανατολή, όπου ο πιο ισχυρός τους φίλος τους θα έχει αποδεσμευθεί από την περιοχή.

Αυτό εξηγεί γιατί μια χώρα όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το πρώτο αραβικό κράτος που προσχώρησε στις Συμφωνίες του Αβραάμ με το Ισραήλ, επιδιώκει έναν διπλωματικό διάλογο με το Ιράν.

Εάν η διοίκηση Μπάιντεν κρατήσει την υπόσχεσή της να ξεκινήσει τους δεσμούς της Αμερικής στη Μέση Ανατολή, τότε τα αραβικά κράτη θα χρειαστούν όσο το δυνατόν περισσότερους φίλους και όσο λιγότερους εχθρούς.

Θα χρειαστεί μεγάλη διπλωματική ικανότητα για τα ΗΑΕ για να εξισορροπήσουν μια νέα φιλία με το Ισραήλ και μια εκκολαπτόμενη σχέση με ένα καθεστώς που έχει δεσμευτεί για την καταστροφή του Ισραήλ.

Μόλις την περασμένη εβδομάδα, ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενέι διευκρίνισε σε μια ομιλία του ότι το Ιράν επιθυμεί ακόμα να καταστρέψει το μόνο εβραϊκό κράτος στον κόσμο.

Ο Χαμενέι είχε επίσης ένα μήνυμα για τα αραβικά κράτη που έχουν αναγνωρίσει το Ισραήλ. Θα μπορέσει η «εξομάλυνση των σχέσεων του Εβραϊκού κράτους με μερικές αδύναμες, θλιβερές χώρες μπορεί να βοηθήσει αυτό το καθεστώς;!» ρώτησε στον λογαριασμό του στα αγγλικά μέσω Twitter.

Προς το παρόν, είναι σαφές ότι οι Συμφωνίες του Αβραάμ έχουν βοηθήσει το Ισραήλ. Ο διαρκής αντίκτυπός τους, ωστόσο, εξαρτάται από τους νέους Άραβες φίλους του Ισραήλ που συνειδητοποιούν ότι όσο «ταΐζουν» το Ιράν, τόσο επεκτείνεται και η «όρεξή» του.

Δημοφιλή