Επιμέλεια: Κώστας Μαυραγάνης
Για τον Γκίντμπερτ Σερφ, συνιδρυτή της γερμανικής Helsing- της αμυντικής startup με τη μεγαλύτερη αξία στην Ευρώπη, σύμφωνα με το Reuters- η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία άλλαξε τα πάντα στην άμυνα.
Ο Σερφ δυσκολευόταν να προσελκύσει επενδύσεις αφού ίδρυσε την εταιρεία του, η οποία παράγει στρατιωτικά drones κρούσης και συστήματα ΑΙ για το πεδίο της μάχης, πριν από τέσσερα χρόνια. Σήμερα αυτό δεν είναι πρόβλημα: Η εταιρεία, με έδρα στο Μόναχο, έχει υπερδιπλασιάσει την αποτίμησή της στα 12 δισεκατομμύρια δολάρια.
«Η Ευρώπη φέτος, για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, δαπανά περισσότερα για την απόκτηση αμυντικής τεχνολογίας από τις ΗΠΑ» λέει ο Σερφ- σύμφωνα με τον οποίο η Ευρώπη ίσως βρίσκεται στα πρόθυρα μιας μεταμόρφωσης στην αμυντική καινοτομία παρόμοια με το Σχέδιο Μανχάταν, για την ανάπτυξη της ατομικής βόμβας από τις ΗΠΑ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. «Η Ευρώπη τώρα καταπιάνεται με την άμυνα» πρόσθεσε.
Το Reuters απευθύνθηκε σε δεκάδες στελέχη, επενδυτές και διαμορφωτές πολιτικής για να εξετάσει το πώς η Γερμανία σκοπεύει να παίξει κεντρικό ρόλο στον επανεξοπλισμό της ηπείρου. Η κυβέρνηση του καγκελαρίου Φρίντριχ Μερτς αντιμετωπίζει την ΑΙ και την τεχνολογία από startups ως «κλειδί» για τα αμυντικά της σχέδια και μειώνει τη γραφειοκρατία για να συνδέει startups απευθείας με τα ανώτερα κλιμάκια των ενόπλων δυνάμεων, αναφέρουν πηγές στο Reuters.
Το γερμανικό επιχειρηματικό μοντέλο παρουσιάζει «παραδοσιακά» αποστροφή προς το ρίσκο, προτιμώντας τις βελτιώσεις από την καινοτομία. Ωστόσο τα πράγματα έχουν αλλάξει: Με την αμερικανική στρατιωτική στήριξη να μην είναι τόσο σίγουρη πλέον, η Γερμανία- ένας από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές της Ουκρανίας- σχεδιάζει να τριπλασιάσει τον αμυντικό της προϋπολογισμό, φτάνοντας τα 162 δισ. ευρώ ανά έτος ως το 2029. Πολλά από αυτά τα χρήματα θα πάνε στον να «επανεφευρεθεί» το μέλλον του πολέμου, σύμφωνα με τις εν λόγω πηγές.
Η Helsing ανήκει σε ένα κύμα γερμανικών αμυντικών startups που αναπτύσσουν τεχνολογία αιχμής, από ρομπότ με ΑΙ που θυμίζουν τανκ και μη επανδρωμένα μίνι υποβρύχια μέχρι «κατσαρίδες- κατασκόπους».
Κάποιες από αυτές τις μικρότερες εταιρείες πλέον συμβουλεύουν τη γερμανική κυβέρνηση μαζί με καθιερωμένες εταιρείες του χώρου, όπως η Rheinmetall και η Hensoldt, που έχουν μικρότερα κίνητρα όσον αφορά στην καινοτομία, δεδομένου του ιστορικού τους στα συμβατικά συστήματα, σύμφωνα με μία από τις πηγές.
Ένα νέο προσχέδιο νόμου, που αναμενόταν να εγκριθεί από το υπουργικό συμβούλιο του Μερτς, σκοπεύει να μειώσει τα εμπόδια για τις startups σε αναζήτηση χρηματοδότησης όσον αφορά στη συμμετοχή σε διαγωνισμούς, επιτρέποντας να καταβάλλονται προκαταβολές, σύμφωνα με μια έκδοσή του με ημερομηνία 25 Ιουνίου. Ο νόμος επίσης επιτρέπει στις αρχές να περιορίζουν τους διαγωνισμούς σε ενδιαφερόμενους από την ΕΕ.
Ο Μαρκ Βίτφελντ, διευθύνων σύμβουλος και ιδρυτής της κατασκευάστριας αυτόνομων ρομπότ ARX Robotics, είπε σε πρόσφατη συνάντηση με τον Γερμανό υπουργό Άμυνας Μπόρις Πιστόριους, υπογράμμισε πόσο βαθιά φτάνει η αλλαγή σκέψης στο Βερολίνο: «Μου είπε ότι “τα λεφτά δεν είναι πλέον δικαιολογία- υπάρχουν τώρα”. Αυτό ήταν σημείο καμπής» ανέφερε.
Με τη Γερμανία να έχει δεσμευτεί να πιάσει τον νέο στόχο του ΝΑΤΟ για 3,5% του ΑΕΠ για την άμυνα ως το 2029, Γερμανοί αξιωματούχοι τονίζουν πλέον την ανάγκη για ανάπτυξη της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας αντί να βασίζεται η ήπειρος σε αμερικανικές εταιρείες. Ωστόσο τα εμπόδια είναι σημαντικά, καθώς, αντίθετα με τις ΗΠΑ, στην Ευρώπη η αγορά είναι κατακερματισμένη, δεδομένου ότι κάθε χώρα έχει δικούς της κανονισμούς. Οι ΗΠΑ έχουν ήδη τους δικούς τους αμυντικούς κολοσσούς και πλεονέκτημα σε περιοχές- κλειδιά, όπως η δορυφορική τεχνολογία, τα μαχητικά αεροσκάφη και τα όπλα ακριβείας. Η Ουάσινγκτον άρχισε επίσης να ενισχύει τις startups αμυντικής τεχνολογίας το 2015, δίνοντάς τους στρατιωτικά συμβόλαια. Στην Ευρώπη οι αμυντικές startups δυσκολεύονταν, καθώς δεν είχαν κυβερνητική στήριξη.
Ανάλυση του Aviation Week τον Μάιο έδειχνε ότι οι 19 χώρες με τις μεγαλύτερες δαπάνες στην περιοχή- περιλαμβανομένων της Ουκρανίας και της Τουρκίας- αναμενόταν να δαπανήσουν 180,1 δισ. φέτος σε προμήθειες στρατιωτικού υλικού, συγκριτικά με 175,6 δισ. από τις ΗΠΑ. Ωστόσο συνολικά οι αμερικανικές δαπάνες παραμένουν υψηλότερες.
Η Ανέτ Λένινγκ Έμντεν, επικεφαλής της γερμανικής υπηρεσίας που είναι αρμόδια για τις προμήθειες αμυντικού υλικού, υπέδειξε τα drones και την ΑΙ ως αναδυόμενους τομείς που η Γερμανία πρέπει να αναπτύξει. «Οι αλλαγές που φέρνουν στο πεδίο της μάχης είναι το ίδιο επαναστατικές με την εμφάνιση του πολυβόλου, του άρματος μάχης ή του αεροπλάνου» είπε στο Reuters.
Κάποιες από τις ιδέες υπό ανάπτυξη θυμίζουν επιστημονική φαντασία- όπως οι «κατσαρίδες- cyborg» της Swarm Biotactics που είναι εξοπλισμένες με μικροσκοπικά «σακίδια» με συστήματα συλλογής δεδομένων. Ο χειρισμός των εντόμων γίνεται μέσω ηλεκτρικών ερεθισμάτων, και σκοπός είναι η συλλογή πληροφοριών σε εχθρικά περιβάλλοντα- πχ πληροφορίες για τις θέσεις του εχθρού.
«Τα βιορομπότ μας- βασιζόμενα σε ζωντανά έντομα- είναι εξοπλισμένα με νευροδιεγέρσεις, αισθητήρες και μέσα ασφαλούς επικοινωνίας» είπε ο διευθύνων σύμβουλος, Στέφαν Βίλχελμ. «Μπορούν να κατευθύνονται μεμονωμένα ή να επιχειρούν αυτόνομα σε σμήνη.
Η αύξηση των αμυντικών δαπανών των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει κάνει τους επενδυτές να αναζητούν ευκαιρίες. Η Ευρώπη πλέον έχει τρεις startups με αποτίμηση «μονόκερου», άνω του ενός δισ: Τη Helsing, τη γερμανική Quantum Systems (drones) και την πορτογαλική Tekever, που κατασκευάζει και αυτή drones.
Σημειώνεται πως η Γερμανία έχει γίνει ο δεύτερος μεγαλύτερος υποστηρικτής της Ουκρανίας με αμυντικό υλικό μετά τις ΗΠΑ. Παραγγελίες που κάποτε χρειάζονταν χρόνια για να εγκριθούν τώρα θέλουν μήνες και οι ευρωπαϊκές startups μπορούν να δοκιμάζουν τα προϊόντα τους γρήγορα στο πεδίο της μάχης, ανέφεραν πηγές.
Η χρηματοδότηση επιχειρηματικών κεφαλαίων στον τομέα της ευρωπαϊκής αμυντικής τεχνολογίας έφτασε το 1 δισ. δολάρια το 2024, τη στιγμή που ήταν 373 εκατ. το 2022, και αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο φέτος. «Η κοινωνία έχει αναγνωρίσει ότι πρέπει να υπερασπιστούμε τις δημοκρατίες μας» είπε ο Κρίστιαν Σάλερ της HV Capital, επενδυτής τόσο στην ARX όσο και στην Quantum Systems.
Με πληροφορίες από Reuters
