Ένας πυρήνας πάγου που μπορεί να είναι παλαιότερος από 1,5 εκατομμύριο χρόνια έφτασε στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου οι επιστήμονες θα τον λιώσουν για να ξεκλειδώσουν ζωτικές πληροφορίες για το κλίμα της Γης.
Ο πάγος σε μορφή κυλίνδρου είναι το παλαιότερο κομμάτι πάγου του πλανήτη και ανασύρθηκε από τα βάθη του παγοκαλύμματος της Ανταρκτικής. «Παγωμένες» μέσα σε αυτόν βρίσκονται πληροφορίες χιλιάδων ετών που οι επιστήμονες λένε ότι θα μπορούσαν να «φέρουν επανάσταση» σε ό,τι γνωρίζουμε για την κλιματική αλλαγή.
Το BBC News μπήκε στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο-καταψύκτη με θερμοκρασία-23°C της Βρετανικής Υπηρεσίας Ανταρκτικής στο Κέιμπριτζ για να δει τα πολύτιμα κομμάτια πάγου.
Κόκκινα προειδοποιητικά φώτα αναβοσβήνουν πάνω από την πόρτα και μέσα υπάρχει μια καταπακτή έκτακτης ανάγκης που οδηγεί σε μια σήραγγα σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά. Οι κανόνες ορίζουν πως η παραμονή στον ειδικό χώρο δεν μπορεί να υπερβεί τα 15 λεπτά και όσοι εισέρχονται πρέπει να φορούν ειδικές φόρμες, μπότες, καπέλα και γάντια.
«Αυτή είναι μια εντελώς άγνωστη περίοδος της ιστορίας της Γης μας», λέει η Δρ Λιζ Τόμας, επικεφαλής της έρευνας δείχνοντας στοιβαγμένα ειδικά κουτιά με πάγο, τονίζοντας πως οι πυρήνες αυτή μπορεί να είναι ηλικίας 1,ε εκατ. ετών.
Για επτά εβδομάδες, η ερευνητική ομάδα θα λιώνει αργά-αργά τον πάγο που αποκτήθηκε με κόπο, απελευθερώνοντας αρχαία σκόνη, ηφαιστειακή τέφρα, ακόμη και μικροσκοπικά θαλάσσια φύκια που ονομάζονται διάτομα και τα οποία κλειδώθηκαν μέσα όταν το νερό μετατράπηκε σε πάγο.
Αυτά τα υλικά μπορούν να αποκαλύψουν στους επιστήμονες κρίσιμες πληροφορίες για τους ανέμους, τη θερμοκρασία και τη στάθμη της θάλασσας πριν από περισσότερα από ένα εκατομμύριο χρόνια.
Σωλήνες θα τροφοδοτούν το υγρό σε μηχανήματα σε ένα εργαστήριο το οποίο είναι ένα από τα λίγα μέρη στον κόσμο που μπορεί να φέρει σε πέρας αυτή τη διαδικασία.
Η εξαγωγή των πυρήνων πάγου στην Ανταρκτική, με κόστος εκατομμυρίων αποτελεί μια τεράστια πολυεθνική προσπάθεια. Ο πάγος τεμαχίστηκε σε μπλοκ του 1 μέτρου και μεταφέρθηκε με σκάφος και στη συνέχεια με ένα φορτηγό-ψυγείο στο Κέιμπριτζ.
Ο μηχανικός Τζέιμς Βιλ βοήθησε στην εξαγωγή του πάγου κοντά στη βάση Κονκόρντια στην ανατολική Ανταρκτική. «Το να το κρατάω αυτό στα προσεκτικά ντυμένα με γάντια χέρια μου και να είμαι πολύ προσεκτικός ώστε να μην τα ρίξω – ήταν ένα καταπληκτικό συναίσθημα».
Δύο ιδρύματα στη Γερμανία και την Ελβετία έχουν επίσης λάβει διατομές του πυρήνα των 2,8 χιλιομέτρων.
Οι ερευνητικές ομάδες θα μπορούσαν να βρουν στοιχεία για μια χρονική περίοδο πριν από περισσότερα από 800.000 χρόνια, όταν οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα μπορεί να ήταν φυσικά τόσο υψηλές ή και υψηλότερες από ό,τι είναι τώρα, σύμφωνα με την Δρ. Τόμας.
Αυτό θα μπορούσε να τους βοηθήσει να κατανοήσουν τι θα συμβεί στο μέλλον καθώς ο πλανήτης μας αντιδρά στα αέρια θέρμανσης που είναι παγιδευμένα στην ατμόσφαιρά μας.
«Το κλιματικό μας σύστημα έχει περάσει τόσες πολλές αλλαγές που πραγματικά χρειάζεται να μπορούμε να γυρίσουμε πίσω στο χρόνο για να κατανοήσουμε αυτές και τα διαφορετικά σημεία καμπής», λέει.
Η διαφορά μεταξύ του σήμερα και των προηγούμενων εποχών με υψηλά αέρια του θερμοκηπίου είναι ότι τώρα οι άνθρωποι έχουν προκαλέσει την ραγδαία αύξηση των αερίων θέρμανσης τα τελευταία 150 χρόνια. Αυτό μας οδηγεί σε αχαρτογράφητες περιοχές αλλά οι επιστήμονες ελπίζουν ότι το αρχείο της περιβαλλοντικής ιστορίας του πλανήτη μας, είναι κλειδωμένο στον πάγο και θα μπορούσε να μας παράσχει κάποια καθοδήγηση.
Η επιστημονική ομάδα θα εντοπίσει χημικά ισότοπα στο υγρό που θα μπορούσαν να μας πουν τα μοτίβα του ανέμου, τις θερμοκρασίες και τις βροχοπτώσεις για μια χρονική περίοδο μεταξύ 800.000 και έως 1,5 εκατομμύριο χρόνια πριν ή πιθανώς και περισσότερο.
Θα χρησιμοποιήσουν ένα όργανο που ονομάζεται φασματόμετρο μάζας επαγωγικά συζευγμένου πλάσματος (ICPMS) για να μετρήσουν πάνω από 20 στοιχεία και ιχνοστοιχεία. Αυτό περιλαμβάνει στοιχεία σπάνιων γαιών, θαλάσσια άλατα και θαλάσσια στοιχεία, καθώς και δείκτες προηγούμενων ηφαιστειακών εκρήξεων.
Η εργασία θα βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν μια μυστηριώδη αλλαγή που ονομάζεται Μετάβαση στο Μέσο Πλειστόκαινο πριν από 800.000 έως 1,2 εκατομμύρια χρόνια, όταν οι παγετώδεις κύκλοι του πλανήτη άλλαξαν ξαφνικά.
Η μετάβαση από θερμότερες εποχές σε ψυχρές παγετώδεις εποχές, όταν ο πάγος κάλυπτε πολύ μεγαλύτερο μέρος της Γης, συνέβαινε κάθε 41.000 χρόνια, αλλά ξαφνικά άλλαξε σε 100.000 χρόνια.
Η αιτία αυτής της αλλαγής είναι ένα από τα «πιο συναρπαστικά άλυτα ερωτήματα» στην επιστήμη του κλίματος, σύμφωνα με την Δρ. Τόμας.
Οι πυρήνες μπορεί να έχουν στοιχεία για μια εποχή που η στάθμη της θάλασσας ήταν πολύ υψηλότερη από ό,τι είναι τώρα και όταν τα τεράστια στρώματα πάγου της Ανταρκτικής ήταν μικρότερα. Η παρουσία σκόνης στον πάγο θα τους βοηθήσει να κατανοήσουν πώς τα στρώματα πάγου συρρικνώθηκαν και συνέβαλαν στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας – κάτι που αποτελεί σημαντική ανησυχία αυτόν τον αιώνα.
