Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα μεγάλο τύμβο στην «Κοιλάδα των Βασιλέων» της Σιβηρίας που χρονολογείται πριν από περισσότερα από 2.500 χρόνια. Ο αρχαίος τάφος φιλοξενεί τα λείψανα πέντε ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων μιας γυναίκας και ενός μικρού παιδιού που θάφτηκαν με μια σειρά από ταφικά αντικείμενα, όπως ένα μενταγιόν σε σχήμα μισοφέγγαρου, χάλκινο καθρέφτη και χρυσά σκουλαρίκια.
Οι τύμβοι κατασκευάστηκαν από τους Σκύθες - ένα σύνολο νομαδικών φυλών που έρχονταν σε επαφή μαζί τους και ζούσαν στην Κεντρική Ασία και στα βόρεια παράλια της Μαύρης Θάλασσας. Οι Σκύθες θεωρούνται ο λαός καταγωγής των θρυλικών Αμαζόνων.
Ο ταφικός τύμβος, γνωστός ως κουργκάν ( θολωτοί τάφοι - λέξη τουρκικής προέλευσης), βρίσκεται κοντά σε ένα κουργκάν που είχε ανασκαφεί προηγουμένως που ανήκε σε έναν Σκύθα αρχηγό. Δεδομένης της εγγύτητας του ταφικού τύμβου της γυναίκας με τον αρχηγό - μόλις 200 μέτρα μακριά - και τα πολύτιμα αντικείμενα που ήταν θαμμένα μαζί της, «νομίζω ότι ήταν ένα πρόσωπο μεγάλης σημασίας στην κοινωνία των νομάδων», είπε ο Λουκαζκ Όλετσακ , αρχαιολόγος στο Ινστιτούτο Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ζαγκελιόνιαν στην Κρακοβία, ο οποίος ηγήθηκε της πολωνικής ομάδας, η οποία εργάστηκε μαζί με Ρώσους αρχαιολόγους στον χώρο.
Το μενταγιόν μισοφέγγαρο ξεχώρισε αμέσως, πρόσθεσε. «Θάφτηκε με αυτό το τεχνούργημα που πιστεύαμε ότι ήταν σημάδι ανδρικών ταφών», επειδή παρόμοιου σχήματος μενταγιόν είχαν βρεθεί στο παρελθόν σε ανδρικές ταφές σε κουργκάν στη νότια Σιβηρία, είπε ο Όλετσακ στο Live Science.
Οι αρχαιολόγοι γνώριζαν για την «Κοιλάδα των Βασιλέων» για περισσότερο από έναν αιώνα. Αυτή η απέραντη κοιλάδα, γνωστή ως Τούραν - Ουγιόκ στην Τούβα, μια ρωσική δημοκρατία, είναι γεμάτη με πολυάριθμες σκυθικές βασιλικές ταφές.
Ένα από τα κουργκάν που είχαν ανασκαφεί προηγουμένως, που χρονολογείται στον όγδοο ή ένατο αιώνα π.Χ., περιέχει την παλαιότερη γνωστή ελίτ Συθική ταφή που βρέθηκε ποτέ. Τα περισσότερα από αυτά τα κουργκάν, ωστόσο, δεν έχουν ακόμη ανασκαφεί επίσημα, είπε ο Όλετσακ.
Μετά από πρόσκληση Ρώσων αρχαιολόγων, ο Όλετσακ και η ομάδα του διεξήγαγαν ανασκαφές στην κοιλάδα κατά τη διάρκεια της περιόδου 2019 και 2021. Το κουργκάν, που ανιχνεύθηκε με εναέρια σάρωση λέιζερ, έχει διάμετρο περίπου 25 μέτρα και έχει ένα κατεστραμμένο, ισοπεδωμένο κέντρο, σύμφωνα με το Science in Poland, έναν ειδησεογραφικό ιστότοπο που συντονίζεται από την πολωνική κυβέρνηση και ανεξάρτητους δημοσιογράφους.
Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών, οι αρχαιολόγοι βρήκαν τις ταφές πέντε ατόμων. Σε έναν θάλαμο, στο κέντρο του κουργκάν, οι ερευνητές βρήκαν έναν λεηλατημένο ταφικό θάλαμο με όπλα, συμπεριλαμβανομένων βελών, υποδηλώνοντας ότι ένας πολεμιστής είχε ταφεί εκεί.
Η ομάδα βρήκε τα λείψανα της γυναίκας και του παιδιού σε έναν άρρηκτο ξύλινο ταφικό θάλαμο με τρία στρώματα δοκών. Η τεράστια ποσότητα ξύλου ήταν πιθανότατα σύμβολο πλούτου, καθώς «δεν υπάρχουν πολλά δέντρα σε εκείνη την περιοχή», είπε ο Όλετσακ. «Το ξύλο είναι αρκετά πολύτιμο».
Σύμφωνα με ανατομική ανάλυση, η γυναίκα πέθανε σε ηλικία περίπου 50 ετών και το παιδί ήταν 2 έως 3 ετών. Μαζί με το μενταγιόν του μισοφέγγαρου, η γυναίκα θάφτηκε με μια σειρά από άλλα ταφικά αντικείμενα, μεταξύ των οποίων χρυσά στολίδια κοντά στο κεφάλι της που πιθανώς ήταν μέρος καπέλου, ένα σιδερένιο μαχαίρι και μια χαραγμένη ξύλινη χτένα δεμένη με δερμάτινη θηλιά σε έναν μπρούτζινο καθρέφτη. Αυτό το δίδυμο χτένα-καθρέφτη είχε τοποθετηθεί σε μια δερμάτινη τσάντα. Δεν είναι ακόμη σαφές πώς πέθαναν η γυναίκα και το μικρό παιδί, πρόσθεσε ο Όλετσακ.
Μια άλλη ταφή στο κουργκάν κρατούσε τα λείψανα ενός νεαρού άνδρα πολεμιστή που ήταν θαμμένο με όπλα, συμπεριλαμβανομένου ενός μαχαιριού, ενός ασβεστόλιθου και χρυσών διακοσμητικών. Η πέμπτη ταφή βρέθηκε σε ένα λάκκο στα περίχωρα του Κουργκάν. Αυτός ο τάφος κρατούσε τα λείψανα ενός εφήβου. «Οι τάφοι παιδιών στην περίμετρο ή ακριβώς έξω από την τάφρο που περιβάλλει το βαρέλι είναι ένα τυπικό μέρος των τελετουργιών κηδείας αυτού του πρώιμου σκυθικού πολιτισμού», είπε ο Όλετσακ στο Science in Poland.
Χρησιμοποιώντας έναν ανιχνευτή μετάλλων, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν στοιχεία από χάλκινα αντικείμενα που είχαν απομείνει γύρω από την περίμετρο του κουργκάν, συμπεριλαμβανομένων δεκάδων εξαρτημάτων ιππικού εξοπλισμού, ενός χάλκινου τσεκούρι και ενός διακοσμητικού σε σχήμα τράγου. Αυτά τα αντικείμενα πιθανότατα διασκορπίστηκαν λόγω βαθύ όργωμα από μια αγροτική συλλογικότητα που υπήρχε στην περιοχή τον 20ο αιώνα.