Σύμφωνη με τις διεθνείς απαιτήσεις και πρότυπα, πρόκειται να είναι η Ελλάδα, δημιουργώντας μια Ανεξάρτητη Αρχή επιφορτισμένη με την άσκηση των ρυθμιστικών, κανονιστικών, εποπτικών αρμοδιοτήτων στον τομέα των αερομεταφορών, της αεροναυτιλίας και των τελών των αερολιμένων. Πρακτικά δηλαδή, διαχωρίζεται ο πάροχος από τον ελεγκτή των υπηρεσιών πολιτικής αεροπορίας.
Με το νομοσχέδιο για τη Σύσταση της Αρχής Πολιτικής Αεροπορίας (ΑΠΑ) δημιουργείται, καλύπτεται ένα κενό, που αφορά στις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις της χώρας μας.
Με το νόμο 4427/2016, προβλέπονταν η δημιουργία της Αρχής Πολιτικής Αεροπορίας και ο λειτουργικός διαχωρισμός των αρμοδιοτήτων της Αρχής και της ΥΠΑ, η οποία μέχρι τότε ασκούσε αυτά τα καθήκοντα. Πρακτικά, εξαιτίας της δημιουργίας της ΑΠΑ, η ΥΠΑ μετατρέπονταν σε φορέα παροχής υπηρεσιών αεροναυτιλίας.
Ήταν μεν ένας νόμος στην κατεύθυνση του μοντέλου που εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες της ΕΕ, αλλά το κείμενο του ήταν εξόχως προβληματικό, με πλείστες «φωτογραφικές» διατάξεις, και το κυριότερο, μη υλοποιήσιμο.
Πώς γλύτωσε η Ελλάδα τον υποβιβασμό από τον EASA
Τον Ιούλιο του 2019, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, παρέλαβε μια ΑΠΑ στα «χαρτιά», και μια ΥΠΑ που λειτουργούσε με ένα νομοθετικό πλαίσιο διαφορετικό από αυτό του 2016, μια που ουδέποτε υλοποιήθηκε ο λειτουργικός διαχωρισμός.
Η καθυστέρηση, οδήγησε τον EASA, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια της Αεροπορίας, να ξεκινήσει διαδικασία για τον υποβιβασμό της Ελλάδας.
Από τις πρώτες κινήσεις της νέας ηγεσίας του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, ήταν η επικοινωνία με τον EASA και το «ξεπάγωμα» του MoU που είχε συνάψει το 2018 το Υπουργείο με την EASA, και το οποίο – με αποκλειστική ευθύνη της προηγούμενης ηγεσίας – ουδέποτε υλοποιήθηκε.
Επαναπροκηρύχθηκε η διαδικασία για την πλήρωση της θέσης του Διοικητή και των δύο Υποδιοικητών της ΥΠΑ, με αυστηρότερα κριτήρια επιλογής. Η διαδικασία ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο με τη σύμφωνη γνώμη της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής.
Τον Ιανουάριο, επίσης, στο Νόμο για τα Υδατοδρόμια, διορθώθηκε η προβληματική κι εξόχως «φωτογραφική» διάταξη του ΠΔ 84/2018, αναφορικά με τα προσόντα που θα πρέπει να πληροί ο Διοικητής της Αρχής.
Στη συνέχεια, επαναπροκηρύχθηκε η θέση Διοικητή ΑΠΑ και η διαδικασία ολοκληρώθηκε τον περασμένο Αύγουστο, με την τοποθέτηση του Χρίστου Τσίτουρα, που ήταν παλιότερα διευθύνων σύμβουλος της Αττικό Μετρό και πιο πριν γενικός διευθυντής της ΕΡΓΟΣΕ.
Το Νοέμβριο του 2019 – και σε άμεση συνεργασία τόσο με την EASA όσο και με τον ICAO – συγκροτήθηκε κοινή Ομάδα Εργασίας για τη συγκρότηση της ΑΠΑ, το Σχέδιο Επιδόσεων 2020-2024 και τη μελλοντική διάρθρωση ΥΠΑ και ΑΠΑ.
Οι στόχοι του Σχεδίου Νόμου για την ΑΠΑ
Με το Σχέδιο Νόμου το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών προχωρά στη ριζική ανασύσταση της Αρχής Πολιτικής Αεροπορίας, κατά τα πρότυπα των αντίστοιχων ευρωπαϊκών αρχών..
Το νέο Σχέδιο Νόμου μειώνει τον αριθμό των οργανικών θέσεων σε 172 (από 487 που προέβλεπε το προηγούμενο) και αναδιαρθρώνει πλήρως το οργανόγραμμα της Αρχής, σύμφωνα με τους Κανονισμούς της ΕΕ.
Αναλυτικά οι στόχοι του Σχεδίου Νόμου είναι:
Προαγωγή της εθνικής στρατηγικής στον τομέα της Πολιτικής Αεροπορίας.
Ανάπτυξη της αγοράς των αερομεταφορών μέσω ενός σαφούς πλαισίου κανόνων.
Εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Διοικητική επάρκεια και δημιουργία ενός αξιόπιστου και αμερόληπτου συνομιλητή με τα όργανα της ΕΕ.
Ευέλικτη κεντρική δομή.
Ενίσχυση του συστήματος συντονισμού και ελέγχου και καθιέρωση ενός ενιαίου, αναλογικού και αποτρεπτικού συστήματος επιβολής διοικητικών κυρώσεων.
Μείωση των δαπανών του κράτους.
Πώς θα λειτουργεί η ΑΠΑ
Συνοπτικά, σύμφωνα με τα 76 άρθρα του Σχεδίου Νόμου η νέα Αρχή:
Θα λειτουργεί ως ανεξάρτητη διοικητική αρχή, εποπτευόμενη από τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών.
Θα έχει δική της νομική προσωπικότητα, λειτουργική ανεξαρτησία, καθώς και διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια.
Η Διοίκησή της θα συγκροτείται από τον Διοικητή και το Εκτελεστικό της Συμβούλιο.
Τα έσοδά της θα προέρχονται κατά κύριο λόγο από τα τέλη αεροδρομίων.
Το νέο οργανόγραμμα της Αρχής
Διοικητής της Αρχής Πολιτικής Αεροπορίας
Γραμματεία και σύμβουλοι Διοικητή
Γραφείο Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων, Διαχείρισης Κρίσεων και Πολιτικο-στρατιωτικής Συνεργασίας
Γραφείο Αεροϊατρικής και Ιατρικών Υποθέσεων
Τμήμα Διαχείρισης Ασφαλείας και Συμβάντων
Τμήμα Ποιότητας (QMS) και Συμμόρφωσης (CMS).
Εκτελεστικό Συμβούλιο της Αρχής Πολιτικής Αεροπορίας:
- Γραφείο Εσωτερικού Ελέγχου.
Γενική Διεύθυνση Αεροπορικών Δραστηριοτήτων:
- Διεύθυνση Εποπτείας Αεροναυτιλίας και Αεροδρομίων
- Διεύθυνση Πτητικών Προτύπων
- Διεύθυνση Ασφάλειας από Έκνομες Ενέργειες και Προστασίας Περιβάλλοντος
Γενική Διεύθυνση Οικονομικής Εποπτείας και Διοικητικής Υποστήριξης:
- Διεύθυνση Οικονομικής Εποπτείας
- Διεύθυνση Οικονομικής και Διοικητικής Υποστήριξης και Νομικών Υποθέσεων
Η αναμόρφωση της ΥΠΑ
Παράλληλα, αναμορφώνεται θεσμικά η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, ως Πάροχος, και επαυξάνεται η διοικητική και οικονομική της αυτοτέλεια, καθώς θα αποτελεί πλέον Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.), αντί για δημόσια υπηρεσία.
Επίσης, επανέρχεται στην αρμοδιότητα της ΥΠΑ η Σχολή Πολιτικής Αεροπορίας. Με το νόμο 4427/2016 η Σ.ΠΟ.Α. προβλέπονταν να λειτουργεί στο πλαίσιο της ΑΠΑ. Πλέον θα λειτουργεί ως οργανική μονάδα επιπέδου Διεύθυνσης υπό τον Διοικητή της ΥΠΑ.
Η νέα ΥΠΑ, ως Ν.Π.Δ.Δ., θα υπεισέλθει ως καθολικός διάδοχος στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τόσο του Ελληνικού Δημοσίου, όσο και των υπαλλήλων της Υπηρεσίας.