Μία νέα διασταύρωση σε αυτοκινητόδρομο σε προάστιο της Τρίπολης προοριζόταν να επιδείξει πώς η κυβέρνηση καταφέρνει να βελτιώσει τις ζωές των απλών Λίβυων- ωστόσο οι φονικές συγκρούσεις αυτής της εβδομάδας την άφησαν με καμένα αυτοκίνητα και κάλυκες από σφαίρες.
Η βία που είχε αποτέλεσμα τον θάνατο 55 ατόμων γύρω από τη διασταύρωση- ονόματι «Επιστροφή στη Ζωή»- ήταν η χειρότερη εδώ και χρόνια, και διέλυσε τις όποιες ψευδαισθήσεις περί εξομάλυνσης μετά από μια δεκαετία συγκρούσεων και χάους που έχει προκαλέσει διαταραχές στην παραγωγή πετρελαίου της χώρας, ενώ την έχει επίσης καταστήσει σημείο αναχώρησης για μετανάστες που κατευθύνονται προς την Ευρώπη.
Ο πρωθυπουργός Αμπντουλχαμίντ αλ Ντμπεϊμπά και η μεταβατική του κυβέρνηση εθνικής ενλότητας έχει επιδιώξει να εδραιωθεί στην εξουσία μέσω κοινωνικών παροχών και υποδομών, ωστόσο η Λιβύη παραμένει κατακερματισμένη μεταξύ ενόπλων ομάδων που προσπαθούν να αυξήσουν την ισχύ τους.
«Τα πυρά ήταν πολύ θορυβώδη και ήταν τρομακτικό» είπε ο Αχμάντ Ιμπραχίμ, 35 ετών, graphic designer που περνά από εκεί κάθε ημέρα και άκουσε τις συγκρούσεις που αναζωπυρώθηκαν τη Δευτέρα και μαίνονταν στη συνοικία του, Αΐν Ζαρά.
«Είναι πολύ δύσκολο να εξηγήσεις στον νεαρό σου γιο τι συμβαίνει ενώ προσπαθείς να προστατέψεις την οικογένειά σου» είπε, εξηγώντας πως τον διευκόλυνε η διαδρομή αυτή προς τη δουλειά και άλλες παροχές, όπως το περισσότερο ηλεκτρικό ρεύμα.
Όπως και άλλοι Λίβιοι, ο Ιμπραχίμ γνωρίζει τον αγώνα για την εξουσία που βρίσκεται κάτω από οποιεσδήποτε επιφανειακές βελτιώσεις, ωστόσο η έκταση των συγκρούσεων αποτέλεσε σοκ. Οι διαφορετικές παρατάξεις αντάλλασσαν πυρά πυροβολικού και πολυβόλων, όπως είπε.
Οι συγκρούσεις άρχισαν όταν μια από τις ομάδες, η Ειδική Δύναμη Αποτροπής, συνέλαβε τον διοικητή μιας αντίπαλης μονάδας, της 444ης Ταξιαρχίας, ενώ προσπαθούσε να ταξιδέψει μέσω του αεροδρομίου Μιτίγκα. Το αεροδρόμιο – που όπως άλλα σημαντικά σημεία αποτελεί στόχο ενόπλων παρατάξεων- ελέγχεται από την Ειδική Δύναμη Αποτροπής.
Η Ειδική Δύναμη Αποτροπής και οι περισσότερες άλλες ένοπλες ομάδες έχουν ημιεπίσημες θέσεις και πληρώνονται από το κράτος, ενεργώντας ως ένστολες δυνάμεις ασφαλείας, αν και υπακούν στους δικούς τους διοικητές. Ωστόσο οι δικαστικές αρχές δεν έχουν ανακοινώσει ένταλμα σε βάρος του διοικητή της 444ης Ταξιαρχίας, Μαχμούντ Χαμζά, για να εξηγήσουν την κράτησή του.
Και οι δύο παρατάξεις υποστήριζαν τον Ντμπεϊμπά κατά τη διάρκεια ενός βίαιου αγώνα εξουσίας πέρυσι. Είναι οι ισχυρότερες στην Τρίπολη, μαζί με μια τρίτη (Μηχανισμός Υποστήριξης Σταθερότητας). Ωστόσο ποτέ δεν ήταν στα αλήθεια σύμμαχοι. Οι άλλες ομάδες έχουν εκδιωχθεί από την Τρίπολη.
Ο Χαμζά, κάποτε αξιωματικός της Ειδικής Δύναμης Αποτροπής, έχει μετατρέψει την πλέον αντίπαλή της 444η Ταξιαρχία σε μια από τις ισχυρότερες ένοπλες μονάδες της Λιβύης, που ελέγχει μεγάλες εκτάσεις της Τρίπολης και στρατηγικής σημασίας περιοχές νότια της πρωτεύουσας.
Όταν ο Ντμπεϊμπά έκανε παρέλαση για την ημέρα ενόπλων δυνάμεων την προηγούμενη εβδομάδα, εκατοντάδες μαχητές της 444ης Ταξιαρχίας συμμετείχαν. Ο μεταβατικός πρωθυπουργός τις περιέγραψε ως «λιβυκό στρατό». Ωστόσο κανένας πολιτικός ηγέτης δεν φαίνεται ικανός να θέσει τις ένοπλες οργανώσεις υπό αυστηρότερο κρατικό έλεγχο ή να δώσει λύση διαρκείας στην ευρύτερη σύγκρουση.
Εννιά χρόνια μετά τις τελευταίες εθνικές εκλογές, και μετά από μια σειρά μεταβατικών κυβερνήσεων και σχεδίων, οι πολιτικοί θεσμοί της Λιβύη συχνά καταφέρονται ο ένας κατά της νομιμότητας του άλλου και καταβάλλουν συνεχώς προσπάθειες για προσωρινά πλεονεκτήματα.
Η διεθνής διπλωματία έχει εστιάσει στην άσκηση πιέσεων στο κοινοβούλιο, που εδρεύει στην ανατολική Λιβύη, και ένα νομοθετικό σώμα που εδρεύει στην Τρίπολη να συμφωνήσουν σε κανόνες για εκλογές, μα έχουν σημειώσει μικρή πρόοδο. Και οι δύο αυτοί θεσμοί εστιάζουν περισσότερο στην αντικατάσταση του Ντμπεϊμπά. Μαζί με κάποιες άλλες παρατάξεις εκτός Τρίπολης θεωρούν τον Ντμπεϊμπά ανταγωνιστή για επιρροή και δύναμη (υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση εθνικής ενότητας υποστηρίζεται από την Τουρκία).
Ενώ ο Ντμπεϊμπά έχει επιδιώξει να εδραιώσει την εξουσία του με νέους δρόμους, καλύτερη παροχή ενέργειας ή κοινωνικές παροχές, όπως χρήματα σε νεόνυμφους, οι αρχηγοί παρατάξεων καταγγέλλουν διαφθορά στις κρατικές δαπάνες. Στο μεταξύ, ο Χαλίφα Χαφτάρ παραμένει καλά εδραιωμένος στην ανατολική Λιβύη.
Με πληροφορίες από Reuters