Αμέτρητα βίντεο από τον φονικό σεισμό που έπληξε το Μαρόκο την περασμένη Παρασκευή (08/09) έχουν δει το φως της δημοσιότητας, καταγράφοντας το μέγεθος της τραγωδίας και τις απελπισμένες απόπειρες διάσωσης των εγκλωβισμένων κάτω από τα ερείπια.
Υπάρχει όμως και ένα βίντεο από κάμερα ασφαλείας που, σύμφωνα με το CNN, τραβήχτηκε λίγα λεπτά πριν τη φονική δόνηση των 7 Ρίχτερ και καταγράφει μια παράξενη λάμψη φωτός στον ουρανό.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η κάμερα που κατέγραψε το μυστηριώδες γαλαζωπό φως, περίπου τρία λεπτά πριν ξεκινήσει ο σεισμός, ήταν εγκατεστημένη σε σπίτι στην περιοχή του Μαρακές.
Παρόλο που η αιτία αυτού του φαινομένου παραμένει άγνωστη, δεν είναι η πρώτη φορά που παρατηρείται πριν από κάποιο μεγάλο σεισμό.
Μία θεωρία για αυτά τα ««σεισμικά φώτα» είναι ότι η εμφάνισή τους σχετίζεται με την τεκτονική πίεση, τη σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή ή ακόμα και με εκρήξεις ηφαιστείων, σημειώνει το CNN, διευκρινίζοντας πάντως ότι η σύνδεση αυτών των λάμψεων στον ουρανό με τα προαναφερόμενα φαινόμενα δεν έχει επαληθευτεί επιστημονικά.
Είπε ότι το πρόσφατο βίντεο από το Μαρόκο που κοινοποιήθηκε στο διαδίκτυο έμοιαζε με τα φώτα του σεισμού που καταγράφηκαν στις κάμερες ασφαλείας κατά τη διάρκεια ενός σεισμού το 2007 στο Pisco του Περού.
Ο Juan Antonio Lira Cacho, καθηγητής φυσικής στο Universidad Nacional Mayor de San Marcos στο Περού ο οποίος έχει μελετήσει το φαινόμενο, δήλωσε ότι το βίντεο των κινητών τηλεφώνων και η ευρεία χρήση καμερών ασφαλείας έχουν διευκολύνει τη μελέτη των «σεισμικών φώτων».
«Πριν από σαράντα χρόνια, ήταν αδύνατο», είπε. «Αν τους έβλεπες κανείς δεν θα πίστευε αυτό που είδες».
Ο John Derr, συνταξιούχος γεωφυσικός που εργαζόταν στο Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ, έχει συγγράψει αρκετές επιστημονικές εργασίες σχετικά με τα «σεισμικά φώτα», ή EQL.
Τα «φώτα σεισμών» μπορούν να λάβουν πολλές διαφορετικές μορφές, σύμφωνα με ένα κεφάλαιο για το φαινόμενο που συνέγραψε ο Derr και δημοσιεύθηκε στην έκδοση του 2019 της Εγκυκλοπαίδειας της Γεωφυσικής της Στερεάς Γης.
Μερικές φορές, τα φώτα μπορεί να φαίνονται παρόμοια με τους συνηθισμένους κεραυνούς, ή μπορεί να είναι σαν μια φωτεινή ζώνη στην ατμόσφαιρα παρόμοια με το πολικό σέλας. Άλλες φορές μοιάζουν με λαμπερές σφαίρες που αιωρούνται στον αέρα. Μπορεί επίσης να μοιάζουν με μικρές φλόγες που τρεμοπαίζουν ή σέρνονται κατά μήκος ή κοντά στο έδαφος ή μεγαλύτερες φλόγες που αναδύονται από το έδαφος.
Για να κατανοήσουν καλύτερα τα «σεισμικά φώτα»», ο Derr και οι συνεργάτες του συγκέντρωσαν πληροφορίες για 65 αμερικανικούς και ευρωπαϊκούς σεισμούς που σχετίζονται με αξιόπιστες αναφορές «φώτα σεισμών» που χρονολογούνται από το 1600.
Μοιράστηκαν τη δουλειά τους σε μια μελέτη του 2014 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Seismological Research Letters.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι περίπου το 80% των περιστατικών EQL που μελετήθηκαν παρατηρήθηκαν για σεισμούς με μεγέθη μεγαλύτερα από 5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το φαινόμενο παρατηρήθηκε λίγο πριν ή κατά τη διάρκεια του σεισμικού γεγονότος και ήταν ορατό μέχρι 600 χιλιόμετρα από το επίκεντρο του σεισμού.
Οι σεισμοί, ιδιαίτερα οι ισχυροί, είναι πιο πιθανό να συμβούν κατά μήκος ή κοντά στις περιοχές όπου συναντώνται οι τεκτονικές πλάκες. Ωστόσο, η μελέτη του 2014 διαπίστωσε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των σεισμών που συνδέονται με φωτεινά φαινόμενα συνέβησαν μέσα σε τεκτονικές πλάκες και όχι στα όριά τους.
Επιπλέον, τα σεισμικά φώτα ήταν πιο πιθανό να συμβούν πάνω ή κοντά σε κοιλάδες ρηγμάτων, μέρη όπου - σε κάποιο σημείο στο παρελθόν - ο φλοιός της Γης είχε αποκολληθεί, δημιουργώντας μια επιμήκη πεδινή περιοχή που βρίσκεται μεταξύ δύο υψηλότερων μπλοκ γης.
Πιθανές αιτίες των σεισμικών φώτων
Ο Friedemann Freund, συνεργάτης του Derr και επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σαν Χοσέ και πρώην ερευνητής στο ερευνητικό κέντρο Ames της NASA, έχει καταλήξει σε μια θεωρία για τα σεισμικά φώτα.
Ο Freund εξήγησε ότι όταν ορισμένα ελαττώματα σε κρυστάλλους και σε πετρώματα τίθενται υπό μηχανική καταπόνηση - πριν ή κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου σεισμού - διαλύονται αμέσως και παράγουν ηλεκτρική ενέργεια.
Ο βράχος είναι ένας μονωτήρας που, όταν καταπονείται μηχανικά, γίνεται ημιαγωγός, είπε.
Αν και τις τελευταίες δεκαετίες έχουν υπάρξει αρκετές αναφορές για λάμψεις που εμφανίζονται στον ουρανό πριν από καταστροφικούς σεισμούς, δεν έχουν επαληθευτεί επιστημονικά καθώς οι απόψεις των γεωλόγων διίστανται.
Στην πραγματικότητα κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα αν όντως πρόκειται για σεισμικά φώτα και τι τα προκαλεί. Εάν όμως αποδειχθεί ότι συνδέονται με ισχυρή σεισμική δραστηριότητα, ενδεχομένως θα μπορούσαν να τα χρησιμοποιηθούν στις προσπάθειες έγκαιρης ανίχνευσης. Ωστόσο, η μελέτη αυτών των φώτων που αναβοσβήνουν στον ουρανό λίγο πριν από έναν σεισμό είναι δύσκολη κυρίως λόγω της απρόβλεπτης φύσης των σεισμικών δονήσεων.