Ρατσισμός, fake news, συνομωσιολογία, λαϊκισμός, δημαγωγία, πόλωση.
Σήμερα οι Ηνωμένες Πολιτείες κλείνουν οριστικά ένα τετραετές κεφάλαιο διακυβέρνησης με όρους του πιο κακόγουστου reality show. Ακόμη και όταν ακουστεί επίσημα το “the Apprentice is fired”, ας μην τρέφουμε αυταπάτες ότι η ανθρωπότητα θα απαλλαγεί εύκολα από ”το φαινόμενο του τραμπισμού”.
Ένας ναρκισσιστής, εγωπαθής, εριστικός, λαϊκιστής ηγέτης είναι μόνο το σύμπτωμα. Το αίτιο είναι η εποχή διαρκούς, αδηφάγου θεάματος και ακατάπαυστης, εύπεπτης επικοινωνίας στην οποία ζούμε. Η αμφισβήτηση μετατρέπεται από εργαλείο προόδου σε αυτοσκοπό και η αναλυτική σκέψη θαμπώνει υπό το βάρος των πιο εξωφρενικών παραλογισμών.
Κάπως έτσι μία δημοκρατία με τα πιο ισχυρά ίσως θεμέλια παγκοσμίως, μπορεί να μετατραπεί σε περντέ ενός μυθομανή καραγκιόζη που περιφρονεί τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, τις δημοκρατικές αξίες, την ισονομία ανεξάρτητα από το φύλο, τη φυλή ή το σεξουαλικό προσανατολισμό.
Κάπως έτσι, μία δημοκρατία μπορεί να αλλοιωθεί εκ των έσω, από τους ίδιους τους πολίτες της. Από την έλλειψη παιδείας, κοινωνικής συνοχής, από την καθολική επικράτηση του ατομικισμού, απαλλαγμένου από οποιαδήποτε κοινωνική ενοχή.
Ο Τραμπ φεύγει, όχι όμως ο λαϊκισμός. Από τη Βρετανία του Brexit, τη Βραζιλία του Ζαΐρ Μπολσονάρο, τη Γαλλία της ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν, την Ιταλία του ξενοφοβικού Ματέο Σαλβίνι, μέχρι την Ελλάδα του δημοψηφίσματος για το Ευρώ, ο υπεραπλουστευτικός, φοβικός λόγος είναι παντού παρών και γίνεται ολοένα πιο γοητευτικός στις μάζες. Εδώ ακριβώς βρίσκεται η ύψιστη, υπαρξιακή πρόκληση της ίδιας της Δημοκρατίας για την επόμενη ημέρα.