Συχνά, δυσκολευόμαστε να φανταστούμε ότι οι τρομοκράτες, οι άνθρωποι που διαπράττουν ανείπωτες φρικαλεότητες, δεν υποφέρουν από κάποια ψυχική ασθένεια ή ένα τρομερό τραύμα. Ωστόσο, η πολυετής έρευνα δεν αποδεικνύει καμία απόλυτη σύνδεση μεταξύ τρομοκρατίας και ψυχικής ασθένειας.
Kι όμως, προκειμένου ως κοινωνία να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την τρομοκρατία, θα πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε τι ακριβώς είναι, τι την προκαλεί και πώς συνδέεται με την ψυχική ασθένεια.
Η τρομοκρατία αναφέρεται σε μια προσχεδιασμένη ενέργεια, η οποία με τη χρήση βίας ή εκφοβισμού, έχει ως σκοπό να δημιουργεί συναισθήματα φόβου και ανασφάλειας σε έναν πληθυσμό-στόχο.
Η τρομοκρατία συχνά εξαπολύει ένα είδος ψυχολογικού πολέμου και χειραγώγησης τόσο των συμβατικών μέσων όσο και των πλατφορμών των κοινωνικών δικτύων, απειλώντας για βάναυσες επιθέσεις με τρομακτικό και εξαιρετικά άμεσο αντίκτυπο. Τα προμελετημένα σχέδια των τρομοκρατικών οργανώσεων διαφέρουν από τα αυθόρμητα ξεσπάσματα ανεξέλεγκτης οργής που διαπράττονται από μεμονωμένα άτομα και εξτρεμιστές.
Ο ρόλος της ψυχικής ασθένειας στην τρομοκρατία
Oι επαγγελματίες και οι ερευνητές της ψυχικής υγείας αμφισβητούν την βεβαιότητα ότι τα άτομα που διαπράττουν τρομοκρατικές ενέργειες πάσχουν σώνει και ντε από ψυχιατρικές διαταραχές.
Και τότε ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
Άτομα με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας
Πράγματι, μεγάλο ποσοστό τρομοκρατών έχουν ανιχνευτεί με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας (APD). Τα άτομα με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας μπορεί επανειλημμένα να αγνοούν ή να παραβιάζουν τα δικαιώματα των άλλων, να λένε ψέματα, να εξαπατούν ή να χειραγωγούν τους άλλους και να ενεργούν παρορμητικά, αδιαφορώντας για την ασφάλεια τόσο τη δική τους, όσο και των γύρω.
Άτομα με εθισμούς
Προσωπικότητες που αντιμετωπίζουν προβλήματα με την κατάχρηση ναρκωτικών ή αλκοόλ, συχνά παραβιάζουν τον νόμο, με αποτέλεσμα να φτάνουν σε ένα σημείο να μην έχουν τύψεις ή ενοχές.
Και άτομα που δεν νιώθουν υπεύθυνα για τις πράξεις τους, τόσο σε προσωπικό, όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, είναι πιο λογικό να μην διαστάζουν να προχωρήσουν σε ενέργειες μαζικής καταστροφής.
Τι είναι αυτό που «τραβάει» ορισμένα άτομα στην τρομοκρατία
Oρισμένοι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες μπορούν να επισημανθούν ως δείκτες που καθιστούν πιο πιθανό ένα άτομο να ενταχθεί σε μια τρομοκρατική οργάνωση.
Η αναζήτηση ταυτότητας των εφήβων
Ιδίως όταν συνδυάζεται με την εμπειρία της πραγματικής ή αντιληπτής περιθωριοποίησης. Η αναζήτηση ταυτότητας σε αυτή την περίπτωση μπορεί να ενισχύσει την επιθυμία ένταξης του εφήβου σε ομάδες βίαιου εξτρεμισμού, καθώς θεωρούν ότι κάτι τέτοιο θα τους προσφέρει μια αίσθηση αυτοσκοπού και μια αίσθηση του «ανήκειν» σε μια ομάδα.
Το χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο
Έφηβοι που δεν διακρίνονται για τις μαθητικές τους επιδόσεις, είναι πιο πιθανό να προσπαθούν να ξεχωρίσουν με διαφορετικούς τρόπους σε άλλες κοινότητες. Και στην κοινότητα της τρομοκρατίας, προσόντα θεωρούνται η τόλμη, το θράσος και η αυτοθυσία.
Φυσικά, όλα αυτά, πράγματι αποτελούν προσόντα σε κάποιες περιπτώσεις. Ωστόσο, στην πραγματικότητα είναι «αρετές» που δεν απαιτούν τον παραμικρό κόπο προκειμένου να καλλιεργηθούν εντός μιας προσωπικότητας.
Οι τρομοκρατικές οργανώσεις καλλιεργούν τα μέλη τους
Οι επίδοξοι τρομοκράτες συνήθως καλούνται να αποδείξουν την αφοσίωσή τους στον σκοπό της οργάνωσης και να επιδείξουν το θάρρος τους με «μικρότερες» πράξεις βίας, προκειμένου να αποκτήσουν αξιοπιστία και να αναδειχθούν μέσα στην ομάδα.
Η «πρόοδός» τους στην άσκηση βίας συνδυάζεται με κίνητρα για άνοδο στα διάφορα στρώματα της ομάδας και ενίσχυση του κύρους τους. Οι κινήσεις μιας τρομοκρατικής οργάνωσης απαιτούν αυστηρή προετοιμασία. Κι αυτό γιατί για την εφαρμογή τους χρειάζεται τα μέλη να πειστούν να παρακάμψουν μια έμφυτη ηθική πυξίδα, προτού διαπράξουν κάθε είδους φρικαλεότητες.
Επομένως, προτού μυήσουν τους «καινούργιους» στη λογική της ομάδας, τα ανώτερα στελέχη της οργάνωσης θα πρέπει να ενισχύσουν τη θέλησή και τον ενθουσιασμό των «νεοεισαχθέντων».
Όλα αυτά θέλουν να μας πουν ότι ακόμα και ένα χαρισματικό άτομο, αν διαθέτει κάποια από τις αδυναμίες που προαναφέρθηκαν, σε περίπτωση που περάσει το κατώφλι μιας τρομοκρατικής οργάνωσης, ελλοχεύει ο κίνδυνος να εξελιχθεί σε αληθινός τρομοκράτης. Ακόμα κι αν αρχικά, εισέρχεται στην ομάδα για λόγους κοινωνικοποίησης και όχι εξαιτίας του φανατισμού.
Αυτός είναι και ο λόγος που θα πρέπει να έχουμε επίγνωση των ομάδων που είναι μέλη τα παιδιά μας. Είτε στην ψηφιακό, είτε στον πραγματικό κόσμο. Σε ορισμένες ηλικιακές φάσεις όπως η εφηβεία, το άτομο είναι διατεθειμένο να ασπαστεί ακόμα και ακραίες ιδέες προκειμένου να μην αποκοπεί από το σύνολο και να μην βιώσει το συναίσθημα της μοναξιάς και του κοινωνικού αποκλεισμού.
(Mε πληροφορίες από psychologytoday).