Δύο μεγάλες τράπεζες που εξυπηρετούν τον κλάδο της τεχνολογίας κατέρρευσαν, οι κυβερνητικές υπηρεσίες λαμβάνουν έκτακτα μέτρα για να περιφρουσρήσουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα και ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν καθησυχάζει τους καταθέτες ότι τα χρήματα που έχουν στις τράπεζες είναι ασφαλή.
Ολα αυτά θυμίζουν την οικονομική κατάρρευση που ξεκίνησε με το σκάσιμο της φούσκας των ακινήτων πριν από 15 χρόνια. Ωστόσο, σε πρώτη φάση ο ρυθμός αυτή τη φορά φαίνεται ακόμη πιο γρήγορος.
Τις τελευταίες τρεις ημέρες, οι ΗΠΑ είδαν αρχικά την Silicon Valley Bank, με έδρα τη Σάντα Κλάρα της Καλιφόρνια και εν συνεχεία μια δεύτερη τράπεζα, την Signature Bank, να μπαίνουν σε καθεστώς χρεοκοπίας - στην μεγαλύτερη τραπεζική πτώχευση από τότε που κατέρρευσε η Washington Mutual το 2008.
Πώς φτάσαμε στην κατάρρευση
Η Silicon Valley Bank είχε ήδη πληγεί σκληρά από τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι εταιρείες τεχνολογίας τους τελευταίους μήνες και το επιθετικό σχέδιο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Federal Reserve) για αύξηση των επιτοκίων με στόχο την καταπολέμηση του πληθωρισμού επιδείνωσε τα προβλήματά της.
Η τράπεζα κατείχε κρατικά και άλλα ομόλογα αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων, κάτι που είναι χαρακτηριστικό για τις περισσότερες τράπεζες, καθώς θεωρούνται ασφαλείς επενδύσεις. Ωστόσο, η αξία των ομολόγων που έχουν εκδοθεί στο παρελθόν έχει αρχίσει να μειώνεται επειδή πληρώνουν χαμηλότερα επιτόκια σε σύγκριση με ομόλογα που εκδίδονται στο σημερινό οικονομικό περιβάλλον των υψηλότερων επιτοκίων.
Αυτό συνήθως δεν αποτελεί ζήτημα, επειδή τα ομόλογα θεωρούνται μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Τέτοια ομόλογα δεν πωλούνται έναντι ζημίας, εκτός εάν υπάρχει έκτακτη ανάγκη και η τράπεζα χρειάζεται μετρητά.
Η Silicon Valley, η τράπεζα που κατέρρευσε την Παρασκευή, βρέθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Οι πελάτες της ήταν σε μεγάλο βαθμό νεοφυείς επιχειρήσεις και άλλες εταιρείες με επίκεντρο την τεχνολογία που χρειάζονταν περισσότερα μετρητά τον περασμένο χρόνο, έτσι άρχισαν να αποσύρουν τις καταθέσεις τους. Αυτό ανάγκασε την τράπεζα να πουλήσει ένα κομμάτι των ομολόγων της με μεγάλη απώλεια και ο ρυθμός αυτών των αναλήψεων επιταχύνθηκε καθώς διαδόθηκε η είδηση, καθιστώντας ουσιαστικά την Silicon Valley Bank αφερέγγυα.
Τι έκανε η αμερικανική κυβέρνηση
Η Federal Reserve, το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ και η Federal Deposit Insurance Corporation αποφάσισαν να εγγυηθούν όλες τις καταθέσεις στη Silicon Valley Bank, καθώς και στην Signature Bank της Νέας Υόρκης, η οποία έκλεισε την Κυριακή. Ουσιαστικά, συμφώνησαν να εγγυηθούν για όλες τις καταθέσεις, πάνω και πέρα από το όριο των ασφαλισμένων καταθέσεων των 250.000 δολαρίων.
Πολλοί από τους πελάτες της Silicon Valley και τους επενδυτές επιχειρηματικών κεφαλαίων είχαν πολύ περισσότερα από 250.000 δολάρια στην τράπεζα. Ως αποτέλεσμα, έως και το 90% των καταθέσεων της Silicon Valley ήταν ανασφάλιστες. Χωρίς την απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης να τους διασφαλίσει όλους, πολλές εταιρείες θα είχαν χάσει τα κεφάλαια που απαιτούνταν για να καλύψουν τη μισθοδοσία, να πληρώσουν λογαριασμούς ακόμη και να κρατήσουν τα φώτα τους ανοιχτά.
Ο στόχος των διευρυμένων εγγυήσεων είναι να αποτραπούν οι μαζικές αναλήχεις - όπου οι πελάτες βιάζονται να αφαιρέσουν τα χρήματά τους - καθιερώνοντας τη δέσμευση της Fed να προστατεύσει τις καταθέσεις επιχειρήσεων και ιδιωτών και να ηρεμήσει τα τεντωμένα νεύρα μετά από τιος οδυνηρές τελευταίες ημέρες.
Επίσης αργά την Κυριακή, η Federal Reserve ξεκίνησε ένα ευρύ πρόγραμμα έκτακτης δανειοδότησης με σκοπό να ενισχύσει την εμπιστοσύνη στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας.
Οι τράπεζες θα έχουν τη δυνατότητα να δανείζονται χρήματα απευθείας από τη Fed για να καλύψουν οποιαδήποτε πιθανή βιασύνη αναλήψεων πελατών, χωρίς να αναγκαστούν να προχωρήσουν σε πωλήσεις ομολόγων με απώλεια χρήματος που θα απειλούσε τη χρηματοοικονομική τους σταθερότητα. Τέτοιες πωλήσεις είναι αυτές που προκάλεσαν την κατάρρευση της Silicon Valley Bank.
Εάν όλα λειτουργήουν όπως έχει προγραμματιστεί, το πρόγραμμα δανεισμού έκτακτης ανάγκης μπορεί στην πραγματικότητα να μην χρειαστεί να δώσει πολλά χρήματα. Αντίθετα, θα καθησυχάσει το κοινό ότι η Fed θα καλύψει τις καταθέσεις του και ότι είναι πρόθυμη να δώσει μεγάλα δάνεια για να το πετύχει. Δεν υπάρχει ανώτατο όριο στο ποσό που μπορούν να δανειστούν οι τράπεζες, πέρα από την ικανότητά τους να παρέχουν εγγυήσεις.
Η Ευρώπη παρακολουθεί τις εξελίξεις
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρακολουθεί την κατάσταση μετά την κατάρρευση της τράπεζας Silicon Valley Bank, η οποία έχει πολύ περιορισμένη παρουσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δήλωσε εκπρόσωπος της Κομισιόν.
«Σημειώνουμε την ταχεία και αποφασιστική αντίδραση των αμερικανικών αρχών. Στο επίπεδο της ΕΕ, υπάρχει πολύ περιορισμένη παρουσία της Silicon Valley Bank στην ΕΕ και είμαστε σε επαφή με τις σχετικές αρμόδιες αρχές», τόνισε.
H γερμανική κεντρική τράπεζα (Μπούντεσμπανκ) συγκάλεσε την ομάδα κρίσεων της για να αξιολογήσει τον πιθανό αντίκτυπο από την κατάρρευση της αμερικανικής τράπεζας στην εγχώρια αγορά, αλλά δεν προβλέπεται κάποια έκτακτη συνεδρίαση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).
Για τις τράπεζες της Ευρωζώνης, οι αποφάσεις λαμβάνονται από εθνικές εποπτικές Αρχές για τις μικρότερες τράπεζες και από τον εποπτικό βραχίονα της ΕΚΤ για τις μεγαλύτερες. Υψηλόβαθμη πηγή της τραπεζικής εποπτείας της ΕΚΤ ανέφερε ότι οι τράπεζες της Ευρωζώνης είναι γενικά καλά χρηματοδοτημένες και ότι έχουν κάνει καλή δουλειά, με τη μεταφορά των ομολόγων τους σε χαρτοφυλάκια που θα κρατήσουν έως την ωρίμανσή τους, κάτι που σημαίνει ότι δεν είναι αναγκασμένες να καταγράφουν ζημιές από τη μείωση των τιμών τους λόγω της αύξησης των επιτοκίων.
Η ίδια πηγή σημείωσε ότι οι τράπεζες της Ευρωζώνης έχουν γενικά ένα πιο συντηρητικό μείγμα ενεργητικού σε σχέση με αυτό της Silicon Valley Bank, η οποία έδινε δάνεια κυρίως σε τεχνολογικές startups που έχουν υψηλό ρίσκο.
Η πηγή δεν βλέπει κάποια άμεση επίπτωση στις τράπεζες της Ευρωζώνης από την κατάρρευση της SVB αλλά προειδοποίησε ότι αυτό μπορεί να αλλάξει, αν ο αντίκτυπος στις ΗΠΑ επεκταθεί σε μεγαλύτερες τράπεζας, αυξάνοντας τον κίνδυνο ντόμινο.
Την εκτίμησή τους ότι δεν υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης στην Ευρώπη από την κατάρρευση της τράπεζας Silicon Valley των Ηνωμένων Πολιτειών, εξέφρασαν ο Επίτροπος Οικονομίας, Πάολο Τζεντιλόνι και ο Υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, Μπρουνό Λεμέρ, προσερχόμενοι σήμερα στο Eurogroup στις Βρυξέλλες.
Η κατάρρευση της τράπεζας Silicon Valley στις Ηνωμένες Πολιτείες, θα συζητηθεί στο Συμβούλιο των Υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης. Όπως ανέφερε ο Πρόεδρος του Eurogroup, Πασκάλ Ντόναχιου, οι Υπουργοί Οικονομικών θα ενημερωθούν από τη ρυθμιστική αρχή τραπεζών για τις τελευταίες εξελίξεις, αλλά και για το τί σημαίνει η κατάρρευση της αμερικανικής τράπεζας για τις τράπεζες της ευρωζώνης.
(Με πληροφορίες από Associated Press, Reuters)