Περισσότερα από 1,4 εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο, ηλικίας κάτω των 13 ετών, έχουν πρόσβαση στο TikTok, την πλατφόρμα που απέκτησε την φήμη της για τα ολιγόλεπτα αστεία βιντεάκια με γκάφες, χορό, τραγούδι και οποιαδήποτε άλλη ικανότητα θέλει κάποιος να «διαφημίσει».
Όμως εκτός από τα αθώα βίντεο, η πλατφόρμα «φιλοξενεί» και χιλιάδες άλλα με αμφιλεγόμενο ακόμη και επικίνδυνο περιεχόμενο με αυτοτραυματισμούς και διατροφικές διαταραχές, που απευθύνεται κυρίως σε παιδιά.
Κι αυτό γιατί ο αλγόριθμος πάνω στον οποίο βασίζεται το TikTok και αποκαλείται «η κοκαΐνη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης» εντοπίζει τους ευάλωτους χρήστες και τους τροφοδοτεί με εθιστικό και επικίνδυνο περιεχόμενο.
Αυτός είναι ο λόγος που οι επιτροπές ελέγχου της ΕΕ, κατηγορούν την κινεζική εταιρεία ByteDance, στην οποία ανήκει το TikTok, ότι δεν κάνει αρκετά για να ελέγξει ότι ανήλικα παιδιά δεν θα έχουν πρόσβαση στην εφαρμογή.
Επικίνδυνο περιεχόμενο
Ο Ιμράν Αχμέντ του Κέντρου για την Καταπολέμηση του Ψηφιακού Μίσους, σε αναφορά του τον Δεκέμβριο του 2022 υπογράμμιζε ότι «ο αλγόριθμος του TikTok προωθούσε επιβλαβές περιεχόμενο σε ορισμένους χρήστες. μέσα στα πρώτα λεπτά από την εγγραφή τους στην πλατφόρμα».
«Η αλήθεια είναι ότι τα παιδιά κατακλύζονται από περιεχόμενο που τους δίνει μια εξαιρετικά διαστρεβλωμένη άποψη για τον εαυτό τους, το σώμα τους, την ψυχική τους υγεία και πώς συγκρίνονται με άλλους ανθρώπους», τονίζει ο Ahmed.
Δίνοντας ένα παράδειγμα του τι μπορεί να κάνει η πλατφόρμα σε ένα παιδί, ανέφερε ότι στη διάρκεια της έρευνας που έγινε από τον οργανισμό, διαπίστωσε ότι εάν ένα παιδί άλλαζε το όνομά του στο TikTok από «Sarah» σε «Sarah Lose Weight» ο αλγόριθμός θα του έστελνε περιεχόμενα αυτοτραυματισμού, 12 φορές περισσότερο από κάποιον άλλο χρήστη.
«Ο αλγόριθμος αναγνωρίζει την αδυναμία του χρήστη και αντί να τη αντιμετωπίζει ως κάτι που θα έπρεπε να προσέχει, την χρησιμοποιεί ως σημείο εθισμού, για να «κρατήσει» τον χρήστη (στην προκειμένη περίπτωση τον ανήλικο) στον μέγιστον χρόνο στην πλατφόρμα, παρέχοντάς του περιεχόμενο που θα μπορούσε να του προκαλέσει σοβαρή βλάβη.
Πώς το TikTok εγκλωβίζει τα παιδιά
Η έρευνα του κέντρου για την Καταπολέμηση του Ψηφιακού Μίσους, βασίστηκε σε μελέτη 13χρονων χρηστών στο Ηνωμένο Βασίλειο, τις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Αυστραλία και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, μέσα στα περίπου 2,5 λεπτά από τη δημιουργία ενός λογαριασμού TikTok, οι νέοι θα μπορούσαν να δεχθούν περιεχόμενο αυτοτραυματισμού και διατροφικής διαταραχής.
Μια πιο πρόσφατη έρευνα, έδειξε ότι ένα 14χρονο αγόρι, είναι πιθανό να έρθει σε επαφή με υλικό από τον κατηγορούμενο για εμπορία ανθρώπων και βιασμό Andrew Tate, σε λιγότερο από τρία λεπτά από τη δημιουργία του λογαριασμού του.
«Αυτό είναι βαθιά ανησυχητικό γιατί τα παιδιά δέχονται επικίνδυνες απόψεις για το πώς πρέπει να μοιάζει ένα νεαρό κορίτσι, πώς πρέπει ένας άνδρας να του συμπεριφέρεται και το πώς το ίδιο θα πρέπει να το αποδέχεται. Απόψεις πάνω στις οποίες θεμελιώνεται ο μισογυνισμός» υποστηρίζει ο Ahmed.
Η έρευνα κατέληξε, επίσης, στο συμπέρασμα ότι περισσότερα από 1 εκατομμύριο ανήλικα παιδιά, θα μπορούσαν να έχουν εκτεθεί ήδη σε τέτοιο περιεχόμενο, με την πλατφόρμα να συλλέγει και να χρησιμοποιεί τα προσωπικά τους δεδομένα.
«Αυτό σημαίνει ότι τα προσωπικά τους στοιχεία και το προφίλ τους μπορεί να έχουν χρησιμοποιηθεί ή και να παρακολουθούται, ώστε να τους παρέχεται δυνητικά επιβλαβές και ακατάλληλο περιεχόμενο σε οποιαδήποτε άλλη πλατφόρμα κι αν μπουν» καταλήγει ο ερευνητής.
Η απάντηση της κινεζικής εταιρείας
Φυσικά το TikTok αρνείται τις κατηγορίες, υποστηρίζοντας ότι «οι κοινοτικές οδηγίες του είναι σαφείς και δεν επιτρέπουν την προώθηση ή την εξύμνηση περιεχομένου διατροφικής διαταραχής, αυτοκτονίας ή αυτοτραυματισμού.
«Συμβουλευόμαστε τακτικά ειδικούς στον τομέα της υγείας, καταργούμε τις παραβιάσεις των πολιτικών και παρέχουμε πρόσβαση σε υποστηρικτικούς πόρους για όποιον έχει ανάγκη» αναφέρει εκπρόσωπος της πλατφόρμας.
Ο Ahmed υπογραμμίζει, πάντως, ότι το TikTok δεν είναι σε καμία περίπτωση η μόνη πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης που κάνει πολύ λίγα για την επόπτευση του επιβλαβούς περιεχομένου που διαμοιράζεται.
Και καταλήγει λέγοντας ότι «οι πλατφόρμες συχνά αναζητούν όλο και πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να κρατούν την προσοχή των χρηστών, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι κινδυνεύουν».
Το ερώτημα συνεπώς δεν είναι εάν ορισμένες πλατφόρμες είναι επικίνδυνες, αλλά πώς οι γονείς θα προστατεύουν τα παιδιά από ένα «παιχνίδι» που λίγοι έχουν κατανοήσει τους κινδύνους και περισσότεροι πιστεύουν ότι είναι θεωρίες συνωμoσίας.
(με πληροφορίες από Guardian, Bloomberg)