Τα μικροπλαστικά βρίσκονται πλέον παντού, από απομακρυσμένες βουνοκορφές μέχρι τα βάθη των ωκεανών. Εντοπίζονται επίσης σε πολλά ζώα, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων.
Τα πιο συνηθισμένα μικροπλαστικά στο περιβάλλον είναι μικροΐνες - θραύσματα πλαστικού σε σχήμα μικροσκοπικών νημάτων ή νηματίων. Οι μικροΐνες προέρχονται από πολλές πηγές, όπως τα αποτσίγαρα, τα δίχτυα αλιείας και σχοινιά, αλλά η μεγαλύτερη πηγή είναι τα συνθετικά υφάσματα, τα οποία τις αποβάλλουν συνεχώς.
Τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα αποβάλλουν μικροΐνες κατά την κατασκευή, τη χρήση και το πέταμα τους, αλλά κυρίως κατά το πλύσιμό τους. Ένα μόνο φορτίο πλύσης μπορεί να απελευθερώσει αρκετά εκατομμύρια μικροΐνες. Πολλοί παράγοντες επηρεάζουν το πόσες ίνες απελευθερώνονται, όπως ο τύπος του υφάσματος, η μηχανική δράση, τα απορρυπαντικά, η θερμοκρασία και η διάρκεια του κύκλου πλύσης.
H Τζούντιθ Βάις, ομότιμη Καθηγήτρια Βιολογικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Rutgers - Newark, επικεντρώνει την έρευνά της στην παράκτια οικολογία και τη ρύπανση των υδάτων, συμπεριλαμβανομένων τους βάλτους και εκβολές των ποταμών της Νέας Υόρκης και του Νιου Τζέρσεϊ που επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Μας ενημερώνει ακολούθως για ορισμένα πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μείωση της ρύπανσης από μικροπλαστικά στο πλυντήριό σας.
Από το ύφασμα στο νερό και το χώμα
Μόλις τα ρούχα απελευθερώσουν μικροΐνες στο πλυντήριο, οι ίνες εισέρχονται στο ρεύμα των λυμάτων, το οποίο συνήθως πηγαίνει σε μια μονάδα επεξεργασίας λυμάτων. Οι προηγμένες εγκαταστάσεις επεξεργασίας μπορούν να απομακρύνουν έως και το 99% των μικροϊνών από το νερό. Δεδομένου όμως ότι ένα μόνο φορτίο πλυντηρίου μπορεί να παράγει εκατομμύρια ίνες, το επεξεργασμένο νερό που απορρίπτεται από τη μονάδα εξακολουθεί να περιέχει τεράστιο αριθμό από αυτές.
Οι μικροΐνες που απομακρύνονται κατά την επεξεργασία καταλήγουν στην ιλύ των λυμάτων - ένα μείγμα στερεών υλικών που υφίσταται επεξεργασία για την απομάκρυνση των παθογόνων μικροοργανισμών. Σε αρκετές περιπτώσεις, η επεξεργασμένη ιλύς λυμάτων εφαρμόζεται στο έδαφος ως λίπασμα. Αυτό επιτρέπει στις μικροΐνες να εισέλθουν στον αέρα και στο έδαφος και να μεταφερθούν στους οργανισμούς του εδάφους και να φτάσουν επομένως στο χερσαίο τροφικό ιστό ή να απορροφηθούν από τις καλλιέργειες.
Τα μικροπλαστικά που ξεβράζονται σε ποτάμια, λίμνες και κόλπους μπορεί να έχουν πολλές βλαβερές συνέπειες. Μπορεί να καταναλωθούν από ψάρια και άλλα υδρόβια ζώα, επηρεάζοντας τη βιοχημεία, τη φυσιολογία, την αναπαραγωγή, την ανάπτυξη ή τη συμπεριφορά τους. Αυτά τα μικροπλαστικά περιέχουν χημικά πρόσθετα, συμπεριλαμβανομένων ουσιών όπως οι φθαλικές ενώσεις και η δισφαινόλη Α, τα οποία μπορούν να εκπλυθούν και να έχουν επιπτώσεις στην υγεία ανθρώπων και ζώων, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων στο ενδοκρινικό σύστημα.
Οι μικροΐνες των υφασμάτων περιέχουν επίσης πρόσθετες χημικές ουσίες που έχουν αποδειχθεί τοξικές, όπως βαφές υφασμάτων, αντιρυτιδικά και επιβραδυντικά φλόγας. Επιπλέον, ρυπαντές που υπάρχουν στο νερό, όπως μέταλλα και φυτοφάρμακα, μπορούν να κολλήσουν στα μικροπλαστικά σωματίδια, μετατρέποντάς τα σε ένα πραγματικό κοκτέιλ ρυπαντών που μπορεί να μεταφερθεί στα ζώα που τα τρώνε.
Πλύσιμο ρούχων πιο φιλικό προς το περιβάλλον
Δεν αποβάλλουν όλα τα υφάσματα μικροΐνες με τον ίδιο βαθμό. Ένα χαλαρά πλεγμένο ύφασμα που μοιάζει αφράτο ή χνουδωτό, όπως το fleece, αποβάλλει περισσότερο από ένα σφιχτά πλεγμένο ύφασμα. Ενώ τα ρούχα από φυσικές ίνες, όπως το βαμβάκι και το μαλλί, φαίνεται να αποτελούν λύση, δυστυχώς και αυτά αποβάλλουν μικροΐνες που μπορούν να μαζέψουν ρύπους στο περιβάλλον.
Ορισμένοι επιστήμονες και κατασκευαστές κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων αναπτύσσουν υφάσματα που αποβάλλουν λιγότερο από τα υπάρχοντα, χάρη σε χαρακτηριστικά όπως οι μακρύτερες ίνες και οι επιστρώσεις που μειώνουν τη αποβολή. Ακολουθούν μερικοί τρόποι για να μειώσετε την αποβολή μικροϊνών από τα ρούχα σας:
- Πλένετε τα ρούχα σας λιγότερο συχνά. Το πλύσιμο ολόκληρων φορτίων αντί μερικών φορτίων μειώνει την απελευθέρωση μικροϊνών, επειδή τα ρούχα εκτίθενται σε λιγότερη τριβή κατά τη διάρκεια του κύκλου πλύσης.
- Χρησιμοποιήστε κρύο νερό, το οποίο απελευθερώνει λιγότερες μικροΐνες από το ζεστό νερό.
- Χρησιμοποιήστε λιγότερο απορρυπαντικό, το οποίο αυξάνει την απελευθέρωση μικροϊνών.
- Χρησιμοποιήστε πλυντήριο ρούχων με εμπρόσθιο φόρτωμα, του οποίου η δράση περιστροφής προκαλεί λιγότερη απελευθέρωση μικροϊνών.
- Στεγνώστε τα ρούχα σε απλώστρα. Η χρήση στεγνωτηρίων απελευθερώνει επιπλέον μικροΐνες στον αέρα από τον εξαερισμό του στεγνωτηρίου.
Επιπλέον, διάφορα προϊόντα συλλέγουν τις μικροΐνες στο πλυντήριο πριν απελευθερωθούν στα λύματα. Ορισμένα είναι σακούλες πλυντηρίου κατασκευασμένες από υφαντά μονόινα νήματα, από μονό πολυαμίδιο που δεν αποσυντίθεται σε ίνες. Τα ρούχα πλένονται ενώ είναι κλεισμένα στη σακούλα, η οποία παγιδεύει τις μικροΐνες που απελευθερώνουν τα ρούχα. Μια μελέτη ενός τέτοιου προϊόντος, του Guppyfriend, διαπίστωσε ότι συνέλεξε περίπου το ένα τρίτο των μικροϊνών που απελευθερώθηκαν.
Μια άλλη συσκευή, η Cora Ball, είναι μια πλαστική μπάλα με ακίδες στην κορυφή της οποίας υπάρχουν μαλακοί πλαστικοί δίσκοι που συλλαμβάνουν μικροΐνες. Μειώνει τις μικροΐνες κατά περίπου 25% έως 30%, αλλά μπορεί να μην είναι κατάλληλη για χαλαρά πλεκτά, επειδή μπορεί να κολλήσει στις κλωστές και να καταστρέψει τα ρούχα.
Φιλτράρετε το νερό πλύσης σας
Διατίθενται επίσης στο εμπόριο διάφορες μάρκες εξωτερικών φίλτρων που μπορούν να τοποθετηθούν ακόμα και εκ των υστέρων στα υπάρχοντα πλυντήρια ρούχων. Τα εξωτερικά φίλτρα μπορούν να απομακρύνουν έως και το 90% των μικροϊνών από το νερό ξεβγάλματος. Το μέσο κόστος τους είναι περίπου 135 ευρώ. Τα φίλτρα αυτά πρέπει να καθαρίζονται περιοδικά και να πετούν τις μικροΐνες που συλλέγονται μαζί με άλλα στερεά απόβλητα και όχι στην αποχέτευση, η οποία θα τις έβαζε ξανά στο ρεύμα των λυμάτων.
Σε μια μελέτη του 2021, οι ερευνητές εγκατέστησαν φίλτρα πλυντηρίων ρούχων σε 97 σπίτια σε μια πόλη στο Οντάριο του Καναδά, τα οποία αντιπροσώπευαν περίπου το 10% των νοικοκυριών της κοινότητας. Διαπίστωσαν ότι κατ′ αυτόν τον τρόπο μειώθηκαν σημαντικά οι μικροΐνες στο επεξεργασμένο νερό από την τοπική μονάδα επεξεργασίας.
Ορισμένες εταιρείες κατασκευάζουν πλέον πλυντήρια με ενσωματωμένα φίλτρα μικροϊνών. Η Γαλλία θέσπισε την απαίτηση όλα τα νέα πλυντήρια ρούχων να είναι εξοπλισμένα με φίλτρα έως το 2025, ενώ η Αυστραλία ανακοίνωσε ότι τα φίλτρα θα είναι υποχρεωτικά στα πλυντήρια ρούχων για εμπορικούς και οικιακούς σκοπούς έως το 2030.
Στις ΗΠΑ, μια παρόμοια απαίτηση ψηφίστηκε από το νομοθετικό σώμα της Καλιφόρνια το 2023, αλλά ο κυβερνήτης Γκάβιν Νιούσομ άσκησε βέτο στο νομοσχέδιο, λέγοντας ότι ανησυχεί για το κόστος για τους καταναλωτές. Μια οικονομική μελέτη που ανατέθηκε από το Ocean Conservancy διαπίστωσε ότι τα φίλτρα θα αυξήσουν την τιμή των πλυντηρίων ρούχων μόνο κατά 14 έως 20 δολάρια ανά μηχάνημα. Αρκετές πολιτείες, συμπεριλαμβανομένης της Καλιφόρνιας και του Όρεγκον, εξετάζουν νομοσχέδια που θα απαιτούν τα φίλτρα στα πλυντήρια ρούχων.
Πηγή: The Conversation