Ο αριθμός των ατόμων με άνοια στο Ηνωμένο Βασίλειο αναμένεται να αυξηθεί σε 1,4 εκατομμύρια το 2040, σύμφωνα με την Alzheimer’s Society.

Σήμερα, σχεδόν ένα εκατομμύριο άτομα (982.000) πάσχουν από αυτή την ασθένεια.

Η Ελλάδα και η νόσος της άνοιας 

Σύµφωνα µε πρόσφατα στατιστικά στοιχεία στη χώρα μας 250.000 άτομα πάσχουν από άνοια και 350.000 άτομα από ήπια νοητική διαταραχή που είναι προ-στάδιο της άνοιας. Aν συνυπολογίσουμε ότι για κάθε ασθενή με άνοια επηρεάζεται σημαντικά η ζωή 2-3 φροντιστών- μελών της οικογένειας, η πάθηση αφορά άμεσα σε 1,5 εκατομμύριο Έλληνες πολίτες.

ΠΗΓΗ: alzheimerathens.gr

Ωστόσο, η νόσος συχνά δεν διαγιγνώσκεται. Μια μελέτη του 2018 διαπίστωσε ότι μεταξύ των ηλικιωμένων ενηλίκων με πιθανή άνοια, το 58,7% είτε δεν είχε διαγνωστεί (39,5%) είτε δεν γνώριζε τη διάγνωση (19,2%).

Για έναν στους τέσσερις ενήλικες με υποψία άνοιας θα πρέπει να περάσουν δύο χρόνια πριν ζητήσει βοήθεια, σύμφωνα με το NHS – Εθνικό Σύστημα Υγείας της Αγγλίας, κάτι που είναι κρίμα, καθώς «μια ακριβής και έγκαιρη διάγνωση μπορεί να έχει πολλά οφέλη».

Δεν είναι, λοιπόν, περίεργο που ο δρ Ντουγκ Μπράουν, Διευθυντής Έρευνας και Ανάπτυξης στην Alzheimer’s Society, εντυπωσιάστηκε από μια μελέτη του 2015 που συνέδεε τα αποτελέσματα των τεστ μνήμης και γνωστικής λειτουργίας με αυξημένο κίνδυνο άνοιας 18 χρόνια πριν από τη διάγνωση.

«Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι υπάρχει ένα μεγάλο χρονικό περιθώριο για να έχουμε την ευκαιρία θεραπείας, κατά τη διάρκεια του οποίου θα μπορούσαμε κάποια μέρα να σταματήσουμε ή να επιβραδύνουμε την άνοια», δήλωσε.

Ποιες ήταν οι δοκιμασίες; 

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Neurology, εξέτασε 2.125 συμμετέχοντες ηλικίας άνω των 18 ετών.

Οι συμμετέχοντες, των οποίων η μέση ηλικία ήταν 73 έτη, υποβλήθηκαν σε τέσσερις δοκιμασίες μνήμης και σκέψης στην αρχή της μελέτης και κάθε τρία έτη μέχρι τη λήξη της έρευνας.

Επίσης, υποβλήθηκαν σε εξετάσεις για κλινική άνοια, οι οποίες περιλάμβαναν το ιατρικό ιστορικό των συμμετεχόντων, νευρολογική εξέταση και 19 δοκιμασίες γνωστικής λειτουργίας. Αυτές χρησιμοποιήθηκαν για την άμεση διάγνωση της άνοιας, αλλά ήταν ξεχωριστές από τις δοκιμασίες γνωστικής λειτουργίας που έκαναν οι επιστήμονες για να ελέγξουν τη μνήμη και τις νοητικές ικανότητες των ατόμων.

Τα δύο πρώτα τεστ μνήμης και σκέψης περιλάμβαναν μια εξέταση με τίτλο «Άμεση και καθυστερημένη ανάκληση της ιστορίας του Ανατολικού Μπόστον», στην οποία οι συμμετέχοντες άκουγαν μια σύντομη ιστορία προφορικά και τους ζητούνταν να ανακαλέσουν λεπτομέρειες γύρω από αυτή σε δύο χρονικές στιγμές (μια αμέσως μετά την αφήγηση και μια αργότερα). Αυτή η δοκιμασία εξέταζε την επεισοδιακή μνήμη τους.

* Η επεισοδιακή μνήμη είναι ένας τύπος μακροχρόνιας μνήμης που μας επιτρέπει να θυμόμαστε προσωπικές εμπειρίες, όπως γεγονότα, μέρη και στιγμές από το παρελθόν

Μια άλλη, η δοκιμασία με όνομα Symbol Digits Modalities Test, η οποία ζητά από τους ανθρώπους να συνδέσουν σύμβολα με ψηφία, εξέταζε την εκτελεστική τους λειτουργία.

* Η εκτελεστική λειτουργία είναι ένα σύνολο νοητικών δεξιοτήτων που μας βοηθούν να θέτουμε στόχους, να σχεδιάζουμε και να εκτελούμε αυτά τα σχέδια, να διαχειριζόμαστε τον εαυτό μας και να λύνουμε προβλήματα. 

Η τέταρτη με το όνομα Mini-Mental State Examination, δεν ήταν παρά ένα έντυπο 33 ερωτήσεων. Αυτή εξέταζε τον γενικό προσανατολισμό και τη συνολική γνωστική τους λειτουργία.

Ο μέσος όρος αυτών των τεστ υπολογίστηκε με διαφορετική αξιολόγηση για κάθε εξέταση, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Κανένας από τους συμμετέχοντες δεν είχε παρουσιάσει άνοια στην αρχή της έρευνας. Στο τέλος, το 21% (442 συμμετέχοντες) ανέπτυξε κλινική άνοια.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η βαθμολογία κατά μία μονάδα χαμηλότερη στις συνολικές γνωστικές δοκιμασίες, 13 και 18 χρόνια πριν από το τέλος της μελέτης, συσχετίστηκε με 85% μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης άνοιας.

«… η παρατήρηση ότι οι χαμηλότερες βαθμολογίες στις δοκιμασίες ”σκοράρουν” 13 έως 18 χρόνια αργότερα δείχνει πώς οι ανεπαίσθητη μείωση στη γνωστική λειτουργία επηρεάζει τον μελλοντικό κίνδυνο (ανάπτυξης άνοιας)», δήλωσε ο συγγραφέας της μελέτης, σε Κουμάρ Μπ. Ραγιάν. 

Μια χαμηλή βαθμολογία σε αυτά τα τεστ σημαίνει ότι σίγουρα θα διαγνωσθούμε με άνοια;

Σίγουρα όχι. Η συγκεκριμένη μελέτη ανακάλυψε μόνο μια συσχέτιση και όχι μια αιτία.

Ωστόσο, όπως αναφέρει ο δρ Μπράουν στην Alzheimer’s Society, «η άνοια συχνά προκαλεί αλλαγές στον εγκέφαλο χρόνια πριν τα συμπτώματα γίνουν εμφανή. Αυτή η μελέτη δείχνει ότι μπορεί να υπάρχουν λεπτές ενδείξεις της νόσου του Αλτσχάιμερ στη σκέψη και τη μνήμη έως και 18 χρόνια πριν από την επίσημη διάγνωση».

Και ο δρ Ραγιάν δηλώνει στο Πανεπιστήμιο Rush, το οποίο συμμετείχε στη μελέτη: «Οι αλλαγές στη σκέψη και τη μνήμη που προηγούνται των εμφανών συμπτωμάτων της νόσου του Alzheimer αρχίζουν δεκαετίες νωρίτερα.
«Οι προσπάθειες για την επιτυχή πρόληψη της νόσου ενδέχεται να απαιτούν καλύτερη κατανόηση αυτών των διαδικασιών κοντά στη μέση ηλικία».