Τα τελευταία 150 χρόνια, παρατηρείται σημαντική μείωση του πλάτους της γυναικείας λεκάνης, σύμφωνα με πολυεθνική μελέτη που ανέλυσε δεδομένα από περισσότερα από 8.000 άτομα.

Η συρρίκνωση αυτή φαίνεται να συνδέεται με πολυπαραγοντικές αιτίες, ωστόσο αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για την αναθεώρηση του «μαιευτικού διλήμματος» – ενός εξελικτικού φαινομένου που περιγράφει την αντίθετη πίεση μεταξύ της ανάγκης για ευρύ πυελικό σωλήνα ώστε να διέρχονται νεογνά με σχετικά μεγάλα κεφάλια, και της ανάγκης για στενότερη λεκάνη που διευκολύνει την αμφίποδη βάδιση.

Σε επανεξέταση δεδομένων που αφορούν 1.247 Αυστραλές γυναίκες (γεννημένες μεταξύ 1900 και 1984), καταγράφηκε ετήσια μείωση πλάτους λεκάνης κατά περίπου 0,42 χιλιοστά. Αντίστοιχες τάσεις εμφανίζονται σε 3.486 Πολωνές γυναίκες, με ετήσια μείωση 0,47 χιλιοστά (1880–1970), καθώς και σε 320 Μεξικανές γυναίκες, με μείωση 0,42 χιλιοστά ανά έτος (1900–1970). Παράλληλα, παρατηρήθηκε αύξηση στο μέσο ανάστημα, ενώ το πλάτος των ώμων παρέμεινε σταθερό ή αυξήθηκε.

Τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι η σύγχρονη ιατρική παρέμβαση, ιδίως μέσω ασφαλών και αποτελεσματικών καισαρικών τομών, μειώνει την επιλεκτική πίεση που ασκείται στη μορφολογία της λεκάνης, ειδικά στον γεννητικό σωλήνα, αναφέρει το NewScientist.

 

 

Στο παρελθόν, η δυστοκία λόγω μεγάλου νεογνικού κεφαλιού ή στενού γεννητικού σωλήνα συχνά οδηγούσε σε υψηλή μητρική και νεογνική θνησιμότητα, επιβάλλοντας επιλεκτικές πιέσεις για ευρύτερη λεκάνη. Η ευρεία χρήση της καισαρικής τομής πλέον μειώνει αυτήν την πίεση, επιτρέποντας την εξέλιξη μικρότερου πλάτους λεκάνης.

Η εξερεύνηση των αιτιών και συνεπειών της συρρίκνωσης της γυναικείας λεκάνης ενισχύει την κατανόηση της δυσκολίας του ανθρώπινου τοκετού, η οποία συνδέεται με το μαιευτικό δίλημμα. Πρόσφατες μελέτες υπογραμμίζουν ότι η πίεση που ασκείται στον πυελικό πυθμένα μπορεί να αποτελεί εξίσου σημαντικό παράγοντα με την επιλογή για βάδισμα, δεδομένου ότι η ευρύτερη λεκάνη αυξάνει τη φόρτιση σε αυτήν την περιοχή, προκαλώντας επιπλοκές όπως ακράτεια και πρόπτωση οργάνων.

Προοπτικές έρευνες συνηγορούν στην πολυπαραγοντική φύση του φαινομένου, όπου και η κινητική απόδοση (ταχύτητα βάδισης) και η πυελική δομή αλληλεπιδρούν εξελικτικά. Μελέτη σε δείγμα άνω των 31.000 ατόμων ανέδειξε ότι οι γυναίκες με ευρύτερη λεκάνη παρουσιάζουν μειωμένη ταχύτητα βάδισης, αλλά ευκολότερο τοκετό, ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται η πιθανότητα διαταραχών του πυελικού πυθμένα.

Η περαιτέρω συρρίκνωση της λεκάνης αναμένεται να αυξήσει τη δυσκολία του φυσιολογικού τοκετού, οδηγώντας σε συχνότερες καισαρικές τομές και συνακόλουθες επιπλοκές. Όπως επισημαίνει η Renata Henneberg, μέλος της ερευνητικής ομάδας, «Η πιθανότητα να μειωθούν σημαντικά οι φυσιολογικοί τοκετοί στο μέλλον είναι υπαρκτή και χρήζει προσοχής».

Παράλληλα, η σμίκρυνση της λεκάνης ενδέχεται να επιφέρει μείωση των προβλημάτων στον πυελικό πυθμένα, προσφέροντας ενδεχομένως οφέλη στη γυναικεία υγεία, γεγονός που υπογραμμίζει την πολυπλοκότητα των εξελικτικών προσαρμογών.