Η πολεμική σύγκρουση στην Ουκρανία είναι ένα κλασικό “prisoner’s dilemma” (δίλημμα του φυλακισμένου), όπου η ταυτόχρονη συνεννόηση και σύμπραξη όλων των πλευρών (βλ. με κατεύθυνση το τέλος του πολέμου) θα οδηγούσε μακροχρόνια σε ένα θετικό αποτέλεσμα για τα δύο μέρη, αλλά κανένας από τους δύο συγκρουόμενους δεν θα υποχωρήσει πρώτος γιατί κάτι τέτοιο θα μπορούσε να αποβεί μοιραίο, σε συμβολικό και πρακτικό επίπεδο, εάν η άλλη πλευρά δεν προτίθεται άμεσα να συνεργαστεί.
Ο Πούτιν δεν μπορεί εύκολα να σταματήσει τον πόλεμο, ακριβώς γιατί χάνει σε μια σύρραξη που δεν θα του κοστίσει μόνο το γόητρο του στο εξωτερικό αλλά ίσως και την ηγεσία της Ρωσίας. Περιτριγυρισμένος από μια πλειάδα ”λοχαγών” που ανταγωνίζονται ο ένας τον άλλο σε επίπεδο ακραίων και σκληρών προτάσεων, γνωρίζει πολύ καλά την μοίρα που η ρωσική ιστορία έχει επιφυλάξει σε κάθε τσάρο σε παρακμή.
Πολεμά, λοιπόν, όχι μόνο για την πολιτική αλλά ίσως ακόμα και για τη φυσική του επιβίωση. Προσπαθεί να ανεβάσει το κόστος της προέλασης των Ουκρανών, αυξάνοντας, ταυτόχρονα, τις εσωτερικές πιέσεις προς την κυβέρνηση του Ζελένσκι και προσπαθώντας να σπάσει το ηθικό του Ουκρανικού λαού. Ελπίζει έτσι να εξαναγκάσει τους αντιπάλους του σε κάποιου είδους ανακωχή ή συνθηκολόγηση.
Παράλληλα, η δημόσια ρητορική για αντικατάσταση της κυβέρνησης του Κιέβου έχει και πάλι ξαναρχίσει από Ρώσους αξιωματούχους, ως προσπάθεια δημιουργίας ενός αφηγήματος όπου ο Ζελένσκι και οι υπουργοί του είναι οι υπαίτιοι της καταστροφής του ουκρανικού λαού, ο οποίος μπορεί να σωθεί εάν σταματήσει να είναι πιστός στην κυβέρνηση του.
Βεβαίως, αξίζει να σημειώσουμε ότι παρότι κυριαρχεί η πεποίθηση πως το ανελέητο σφυροκόπημα Ουκρανικών στόχων από το Κρεμλίνο θα συνεχιστεί στους ίδιους ρυθμούς, κάτι τέτοιο παραμένει πρακτικά δύσκολο, σε επίπεδο κόστους και αποθεμάτων. Η επίθεση κατά της Ουκρανίας τις προάλλες έγινε με 80 περίπου πυραύλους (οι Ουκρανοί ισχυρίζονται ότι αναχαίτισαν τους μισούς), ο καθένας από τους οποίους στοιχίζει γύρω στα 6.5 εκατομμύρια δολάρια, άρα μιλάμε για μια επίθεση κόστους μισού δις μέσα σε 24 ώρες. Επιπρόσθετα, η χρήση πυραύλων που βρίσκονταν τοποθετημένοι σε πολεμικά πλοία, υποδεικνύει για πολλούς αναλυτές την έλλειψη χερσαίων πυραύλων από την οποία υποφέρει ο Ρωσικός στρατός.
Από τη δική του μεριά, ο Ζελένσκι δεν μπορεί να σταματήσει τον πόλεμο, αφού κερδίζει εδάφη και ανακτά πίσω περιοχές που βρίσκονταν εδώ και μήνες υπό ρωσική κατοχή. Κανείς δεν σταματά εάν προελαύνει, εκτός, όμως, κι αν το κόστος μιας τέτοιας προέλασης τη μετατρέψει σε Πύρρειο Νίκη. Κάτι που γνωρίζει πολύ καλά ο Βλαντιμίρ Πούτιν και θα προσπαθήσει ίσως να χρησιμοποιήσει ως τελευταίο του χαρτί.
Όμως, το κτύπημα στη γέφυρα του Κερτς, πέρα από τα πρακτικά προβλήματα ανεφοδιασμού που δημιούργησε στο ρωσικό στρατό και την ανεπανόρθωτη ζημιά που προκάλεσε στο κύρος του Βλάντιμιρ Πούτιν, που ήταν ο εμπνευστής της συγκεκριμένης γέφυρας, έδωσε πλέον μια βάση ρεαλισμού στις εξαγγελίες του Ουκρανού προέδρου περί απελευθέρωσης μέχρι και της Κριμαίας, στην τιτάνια προσπάθεια του λαού της Ουκρανίας να αποτινάξει τον ρωσικό ζυγό από τα εδάφη του.
Από τη μεριά τους, οι Αμερικανοί δεν προτίθενται να εγκαταλείψουν τον Ζελένσκι, ο οποίος ανέλπιστα μετατράπηκε σε νέμεση του Πούτιν. Οι τριγμοί που προήλθαν στο εσωτερικό μέτωπο της Ρωσίας με τις στρατιωτικές ήττες, το κόστος των κυρώσεων, το φιάσκο της επιστράτευσης που μετατράπηκε σε μπούμερανγκ για το Κρεμλίνο, είναι ίσως η καλύτερη ευκαιρία που είχε ποτέ η Δύση να ξεφορτωθεί τον Πούτιν, επισπεύδοντας τις κατάλληλες συνθήκες για μια εκ των έσω καταρράκωση του καθεστώτος του.
Με την Κίνα να συνεχίζει να παρακολουθεί σχεδόν αμέτοχη τα τεκταινόμενα στην Ευρασία και τους Ευρωπαίους να υποφέρουν οικονομικά από την ενεργειακή κρίση και τον πληθωρισμό, κανείς από τους τρεις κύριους παίκτες στη σκακιέρα του πολέμου, η Μόσχα, το Κίεβο και η Ουάσιγκτον δεν φαίνεται να προτίθεται να κάνει πίσω πρώτος.
Ένα παράθυρο ευκαιρίας για μια συνεννόηση μεταξύ Δύσης-Ρωσίας όμως υπάρχει- η σύνοδος των G20 στις 15 Νοεμβρίου στην Ινδονησία, όπου για πρώτη φορά θα συνυπάρξουν στον ίδιο χώρο ο Μπάιντεν και ο Πούτιν. Κι οι δύο πλευρές έχουν αφήσει ανοικτό (υπό τους δικούς της όρους η καθεμιά) την πιθανότητα μιας συνάντησης.
Ο Πούτιν θα προσπαθήσει μέχρι τότε να εισέλθει στη σύνοδο όσο πιο δυνατός γίνεται, άρα θα αυξήσει την ένταση στην Ουκρανία πριν να σκεφτεί να την μειώσει. Αναμένεται να τα παίξει όλα για όλα, όσο φυσικά μπορεί.
Ας μην ξεχνάμε ότι από την αρχή του πολέμου, απώτερος σκοπός της Ρωσικής πλευράς δεν ήταν μόνο η κατάκτηση ή η απορρόφηση της Ουκρανίας αλλά και μια επαναφορά της συζήτησης για την αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης μεταξύ Μόσχας και ΝΑΤΟ/Ουάσινγκτον. Εξού και ισότιμο συνομιλητή του ο Ρώσος πρόεδρος θεωρεί τον Μπάιντεν και μόνο τον Μπάιντεν.
***
Άννα Κουκκίδη-Προκοπίου