Μία έκθεση για τον Τζένγκις Χαν και τη Μογγολική αυτοκρατορία, με αντικείμενα που η Ευρώπη βλέπει πρώτη φορά, εγκαινιάστηκε πρόσφατα στη Γαλλία, σημειώνοντας ήδη μεγάλη επιτυχία.
Είχε προηγηθεί μία έντονη διαμάχη μεταξύ Γαλλίας και Κίνας, που ώθησε τη διεύθυνση του Μουσείου Ιστορίας Chateau des ducs de Bretagne στη Νάντη της Γαλλίας, να ανακοινώσει το 2020 την αναβολή της προγραμματισμένης για την επομένη χρονιά έκθεσης, επικαλούμενη παρεμβάσεις της κινεζικής κυβέρνησης. Οι κινεζικές αρχές είχαν ζητήσει να αφαιρεθούν από την έκθεση λέξεις, όπως «Τζένγκις Χαν», «αυτοκρατορία» και «Μογγόλος» και να έχουν «τον έλεγχο της έκθεσης», από φυλλάδια και επεξηγηματικές σημειώσεις μέχρι χάρτες, σε μια περίοδο που το Πεκίνο είχε σκληρύνει τη στάση του με συνεχείς διακρίσεις σε βάρος των Μογγόλων που ζουν στην αυτόνομη περιοχή της Εσωτερικής Μογγολίας στην Κίνα.
Τελικά, η έκθεση πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της κυβέρνησης της Μογγολίας, μέσω του δανεισμού ανεκτίμητων θησαυρών από τις εθνικές της συλλογές, και κυρίως από το νέο Εθνικό Μουσείο Chinggis Khaan και το κοινό συρρέει για να δει τα περισσότερα από 400 αντικείμενα -μεταξύ των οποίων, κράνη, ενδύματα, κεραμικά, χειρόγραφα και χαρτονομίσματα- που δεν έχουν παρουσιαστεί ποτέ στην Ευρώπη, μερικά από τα οποία ανακαλύφθηκαν σε ανασκαφές μόλις τρία πριν από χρόνια.
Η έκθεση «Τζένγκις Χαν: Πώς οι Μογγόλοι άλλαξαν τον κόσμο», είναι η πρώτη που διοργανώνεται στη Γαλλία για τον στρατιωτικό ηγέτη, ο οποίος έως τον θάνατό του, το 1227, κυβέρνησε μια αυτοκρατορία που εκτεινόταν από την Κασπία μέχρι τον Ειρηνικό, τέσσερις φορές το μέγεθος των εκτάσεων που κατέκτησε ο Μέγας Αλεξάνδρου και διπλάσια της Αρχαίας Ρώμης.
Στο απόγειό του, ήλεγχε περισσότερο από το 22% της επιφάνειας της Γης και ο εγγονός του Τζένγκις Χαν, Κουμπλάι Χάν, ο Μεγάλος Χαν των Μογγόλων, έγινε Αυτοκράτορας της Κίνας ιδρύοντας τη Δυναστεία Γιουάν, με πρωτεύουσα την Νταντού (σημερινό Πεκίνο) . Μετά από χρόνια βίαιων κατακτήσεων, η «Pax Mongolica» επέτρεψε την άνθηση εμπορικών, επιστημονικών και καλλιτεχνικών σχέσεων και ανταλλαγών, μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Η έκθεση επιχειρεί μία νέα ανάγνωση της γεωπολιτικής σημασίας της τεράστιας αυτοκρατορίας και μία διαφορετική προσέγγιση, πέρα από τα κινηματογραφικά κλισέ περί αιμοδιψών πολεμιστών.
«Στόχος ήταν να δούμε πέρα από τις αιματηρές κατακτήσεις, να εξερευνήσουμε τη συνύπαρξη μεταξύ εγκατεστημένων πληθυσμών και νομάδων, μια στιγμή παγκοσμιοποίησης που επέτρεψε σημαντικές ανταλλαγές ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση και πυροδότησε μεγάλες αλλαγές στην ιστορία της ανθρωπότητας», όπως δηλώνει ο Bertrand Guillet, διευθυντής του Μουσείου Chateau des ducs de Bretagne and Nantes, και γενικός επιμελητής της έκθεσης.
Είναι ένας τρόπος να δούμε εκ νέου τη συνάφεια της ιστορίας με την τρέχουσα γεωπολιτική. «Η Μογγολική αυτοκρατορία ήταν γιγάντια και υπάρχουν απόηχοι των πολιτικών και εδαφικών της ζητημάτων σήμερα στον σύγχρονο κόσμο: η σχέση Κίνας και Ρωσίας, όσα συμβαίνουν στο Ιράν, στην κεντρική Ευρώπη», προσθέτει ο Guillet.
Όπως επισημαίνει, μια προσεκτική ανάγνωση της ιστορίας της μογγολικής αυτοκρατορίας αποκαλύπτει επίσης πώς αντιμετώπισε πριν από αιώνες την κλιματική αλλά και τις πανδημίες. «Ένας από τους λόγους κατάρρευσης της μογγολικής αυτοκρατορίας ήταν η εξάπλωση της μεγάλης πανώλης, η οποία κυκλοφορούσε στις κύριες διαδρομές κατά μήκος της».
Ο Bertrand Guillet τονίζει εκτός των άλλων, ότι η θρησκευτική ανοχή στην αυτοκρατορία είχε σημαντικές επιπτώσεις όσον αφορά τη διάδοση του Ισλάμ στην κεντρική Ασία καθώς και τη χριστιανική και βουδιστική ιστορία.
Επίσης, οι χάρτες που δημιούργησαν οι Μογγόλοι άλλαξαν τον κόσμο. «Αυτούς τους χάρτες θα δει ο Μάρκο Πόλο, αυτοί οι χάρτες θα τροφοδοτήσουν τη φαντασία του Χριστόφορου Κολόμβου, με πολλαπλές συνέπειες», καταλήγει.
Η έκθεση έχει διάρκειας έως τις 5 Μαΐου 2024.
Με πληροφορίες από Guardian