Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου απέρριψε την Τετάρτη τους όρους και τις απαιτήσεις της Χαμάς για συμφωνία κατάπαυσης πυρός και απελευθέρωση ομήρων, δεσμευόμενος να συνεχίσει τον πόλεμο μέχρι την «ολοκληρωτική νίκη» και απορρίπτοντας οποιονδήποτε διακανονισμό αφήνει την παλαιστινιακή ισλαμιστική οργάνωση με πλήρη ή μερικό έλεγχο της Γάζας.
Τα σχόλια του Νετανιάχου, που έγιναν ενώ ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν ήταν στην περιοχή για να επιδιώξει κατάπαυση πυρός, υπέδειξαν πως η δύσκολη διπλωματική διαδικασία μπορεί να εκτροχιαστεί. Επίσης, δείχνουν πόσο μεγάλο παραμένει το χάσμα μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς καθώς ο πόλεμος μπαίνει στον πέμπτο του μήνα.
Ο Νετανιάχου είπε πως η στρατιωτική πίεση ήταν ο καλύτερος τρόπος για να απελευθερωθούν οι περίπου 100 όμηροι που κρατούνται στη Λωρίδα της Γάζας μετά την απαγωγή τους στην τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός απάντησε σε ένα λεπτομερές, τριών σταδίων σχέδιο από τη Χαμάς που θα εκτυλισσόταν σε βάθος τεσσεράμισι μηνών. Το σχέδιο, το οποίο αποτέλεσε απάντηση σε μια πρόταση από τις ΗΠΑ, το Ισραήλ, το Κατάρ και την Αίγυπτο, έλεγε πως οι όμηροι θα απελευθερώνονταν με αντάλλαγμα χιλιάδες Παλαιστίνιους κρατούμενους στο Ισραήλ, περιλαμβανομένων υψηλόβαθμων στελεχών, και ζητούσε τέλος του πολέμου και πλήρη αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων.
Μπλίνκεν: Ο ημερήσιος απολογισμός νεκρών παραμένει πολύ υψηλός
Από πλευράς του ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, σε δική του συνέντευξη Τύπου στο Τελ Αβίβ είπε πως «ενώ υπάρχουν κάποια ξεκάθαρα “non starters” (σημεία που δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτά) στην πρόταση της Χαμάς, πιστεύουμε ότι δημιουργεί περιθώριο για να επιτευχθεί συμφωνία». Επίσης είπε πως μίλησε με την ηγεσία του Ισραήλ για μεγιστοποίηση της ανθρωπιστικής προστασίας και ανακούφιση των αμάχων στη Γάζα. «Οι περισσότεροι έχουν χάσει κάποιον αγαπημένο και μέρα με τη μέρα σκοτώνονται περισσότεροι» είπε.
Ο Μπλίνκεν είπε ότι οι ΗΠΑ έχουν πιέσει και συνεχίζουν να πιέζουν το Ισραήλ για την προστασία των αμάχων και την παροχή επιπλέον βοήθειας σε όσους τη χρειάζονται. Πρόσθεσε πως το Ισραήλ έχει κάνει σημαντικά βήματα, περιλαμβανομένης της έναρξης ροής αρωγής και μετά του διπλασιασμού της κατά την πρώτη παύση συγκρούσεων. «Ως αποτέλεσμα, περισσότερη βοήθεια καταφθάνει σε περισσότερα μέρη στη Γάζα από οποιαδήποτε άλλη στιγμή μετά τις 7 Οκτωβρίου» σημείωσε.
Όπως είπε, ομάδα του ΟΗΕ άρχισε την αποστολή της στη βόρεια Γάζα για την αξιολόγηση των συνθηκών εκεί. «Ο ημερήσιος απολογισμός...παραμένει πολύ υψηλός» τόνισε.
«Το Ισραήλ πρέπει να κάνει πιο πολλά για να βοηθήσει τους αμάχους, γνωρίζοντας πλήρως ότι αντιμετωπίζει έναν εχθρό που ποτέ δεν θα πληρούσε αυτά τα στάνταρ» είπε, προσθέτοντας πως η Χαμάς κρύβεται μεταξύ αμάχων και εκτοξεύει ρουκέτες από νοσοκομεία, τζαμιά και σχολεία. «Ένας εχθρός οι ηγέτες του οποίου περιβάλλονται από ομήρους...ένας εχθρός που έχει δηλώσει δημόσια τον στόχο του να σκοτώσει όσο περισσότερους αθώους αμάχους μπορεί, απλά επειδή είανι Εβραίοι, και να σβήσει το Ισραήλ από τον χάρτη».
Το Ισραήλ είναι πλήρως δικαιολογημένο ως προς τη μάχη κατά της Χαμάς και άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων, είπε, προσθέτοντας πως οι Ισραηλινοί δεν αντιμετωπίστηκαν ως άνθρωποι στις 7 Οκτωβρίου, και το ίδιο συμβαίνει με τους ομήρους, ωστόσο «αυτό δεν είναι άδεια» για να γίνεται το ίδιο σε άλλους. «Η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων στη Γάζα δεν είχε να κάνει τίποτα με τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου» είπε. Ως προς την Παλαιστινιακή Αρχή, είπε πως για να ανοίξει ο δρόμος για τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους, πρέπει να μεταρρυθμιστεί και να αναζωογονηθεί.
Το Ισραήλ έχει θέσει την καταστροφή των στρατιωτικών και κυβερνητικών δυνατοτήτων της Χαμάς ως έναν από τους κύριους σκοπούς του στον πόλεμο, και η πρόταση της Χαμάς πρακτικά θα της επέτρεπε να παραμείνει στην εξουσία στη Γάζα και να αρχίσει να αναπτύσσει ξανά τις στρατιωτικές της δυνατότητες.
«Η παράδοση στις παραληρηματικές απαιτήσεις της Χαμάς που ακούσαμε τώρα όχι μόνο δεν θα οδηγήσει σε απελευθέρωση των ομήρων, μα θα προσκαλέσει άλλη μια σφαγή» δήλωσε σε τηλεοπτικό του μήνυμα ο Ισραηλινός πρωθυπουργός.
Μετά τα σχόλια του Νετανιάχου ο Οσάμα Χαμντάν, αξιωματούχος της Χαμάς, είπε πως αντιπροσωπεία θα μετέβαινε στο Κάιρο για επιπλέον συνομιλίες, ένδειξη ότι οι διαπραγματεύσεις θα συνεχίζονταν.
Ο Μπλίνκεν, που βρέθηκε στην περιοχή για πέμπτη φορά από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος, προσπαθεί να προωθήσει τις συνομιλίες για εκεχειρία ενώ πιέζει για έναν ευρύτερο συμβιβασμό μετά τον πόλεμο, όπου η Σαουδική Αραβία θα εξομαλύνει τις σχέσεις της με το Ισραήλ με αντάλλαγμα ένα «ξεκάθαρο, αξιόπιστο, χρονολογημένο μονοπάτι προς τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους».
Ωστόσο ο Νετανιάχου, η δημοτικότητα του οποίου βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, αντιτίθεται στη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους, και ο κυβερνητικός συνασπισμός θα κατέρρεε αν ο ίδιος φαινόταν να προβαίνει σε πολλές παραχωρήσεις.
Νωρίτερα ο Μπλίνκεν είπε στον πρόεδρο του Ισραήλ, Ισαάκ Χέρτσογκ, πως υπάρχει ακόμα «πολλή δουλειά» για να πλησιάσουν οι πλευρές σε συμφωνία.
Οι απαιτήσεις της Χαμάς
Η απάντηση της Χαμάς στην πρόταση για εκεχειρία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Αλ Ακμπάρ του Λιβάνου, που είναι κοντά στη Χεζμπολάχ.
Στην πρώτη φάση, 45 ημερών, η Χαμάς θα απελευθέρωνε τα γυναικόπαιδα που παραμένουν στα χέρια της, καθώς και πιο ηλικιωμένους και άρρωστους άνδρες, με αντάλλαγμα απροσδιόριστο αριθμό Παλαιστίνιων κρατούμενων στο Ισραήλ. Το Ισραήλ θα αποσυρόταν από τις κατοικημένες περιοχές, θα σταματούσε τις αεροπορικές επιχειρήσεις, θα επέτρεπε να περάσει πολύ περισσότερη βοήθεια και θα επέτρεπε στους Παλαιστίνιους να επιστρέψουν στα σπίτια τους, περιλαμβανομένης της βόρειας Γάζας.
Η διαπραγμάτευση για τη δεύτερη φάση θα γινόταν κατά τη διάρκεια της πρώτης και θα περιελάμβανε απελευθέρωση όλων των υπόλοιπων ομήρων, κυρίως στρατιωτών, με αντάλλαγμα όλους τους Παλαιστίνιους κρατούμενους ηλικίας άνω των 50, περιλαμβανομένων υψηλόβαθμων αξιωματούχων. Το Ισραήλ θα απελευθέρωνε επιπλέον 1.500 κρατούμενους, 500 εκ των οποίων θα υπαγορεύονταν από τη Χαμάς, και θα ολοκλήρωνε την απόσυρσή του από τη Γάζα. Στην τρίτη φάση, οι δύο πλευρές θα αντάλλασσαν τις σορούς ομήρων και αιχμαλώτων.
«Ζήτημα μηνών» η νίκη
Στη συνέντευξη Τύπου ο Νετανιάχου είπε πως οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις είχαν επιτύχει πολλούς από τους στόχους που είχαν τεθεί και ότι η νίκη ήταν «ζήτημα μηνών».
Όπως είπε, έχουν διαλυθεί 18 από τα 24 τάγματα της Χαμάς, έχουν καταστραφεί τούνελ και έχουν σκοτωθεί μαχητές, και η στρατιωτική πίεση στη Χαμάς είναι ο καλύτερος τρόπος για να επιτευχθεί η απελευθέρωση των ομήρων. Όπως είπε, σε εξέλιξη ήταν οι προετοιμασίες για κίνηση του στρατού στη Ράφα, στα νότια σύνορα της Γάζας, όπου εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι έχουν συγκεντρωθεί για να απομακρυνθούν από τις συγκρούσεις. «Είμαστε στον δρόμο για μια ολοκληρωτική νίκη» είπε ο Νετανιάχου. «Δεν υπάρχει άλλη λύση».
Η Χαμάς συνεχίζει να αντιστέκεται, και η αστυνομική της δύναμη επανεμφανίστηκε σε περιοχές από τις οποίες οι ισραηλινές δυνάμεις είχαν φύγει. Ο Νετανιάχου απέρριψε κάθε συμφωνία που αφήνει τη Χαμάς με έλεγχο τμήματος της Γάζας. Επίσης, είπε πως το Ισραήλ είναι η «μόνη δύναμη» ικανή να εγγυηθεί την ασφάλεια μακροπρόθεσμα.
Τεράστια η καταστροφή στη Γάζα
Ωστόσο οι διπλωματικές δραστηριότητες δεν αποτελούν θέμα συζήτησης στη Γάζα, όπου οι Παλαιστίνιοι ζητούν να τελειώσει η σύγκρουση που συγκλόνισε κάθε πτυχή της ζωής. «Προσευχόμαστε στον Θεό να σταματήσει» είπε ο Γκάζι Αμπού Ίσα, που εγκατέλειψε το σπίτι του και ζήτησε καταφύγιο στην πόλη Ντέιρ αλ Μπάλα στην κεντρική Γάζα. «Δεν υπάρχει νερό, ηλεκτρισμός, τρόφιμα ή τουαλέτες» πρόσθεσε. Νέες μητέρες δυσκολεύονται να βρουν τροφή για μωρά και πάνες, που αγοράζονται σε πολύ υψηλές τιμές όταν είναι διαθέσιμα.
Το ελεγχόμενο από τη Χαμάς υπουργείο Υγείας της Χαμάς λέει ότι οι νεκροί Παλαιστίνιοι έχουν ξεπεράσει τις 27.700- χωρίς να διακρίνει αμάχους από μαχητές, ωστόσο υποστηρίζει πως οι περισσότεροι νεκροί είναι γυναικόπαιδα.
Το Ισραήλ διέταξε τους Παλαιστίνιους να απομακρυνθούν από περιοχές που αποτελούν τα 2/3 της Λωρίδας της Γάζας. Οι πιο πολλοί εκτοπισμένοι είναι στη Ράφα, στα νότια, κοντά στα σύνορα με την Αίγυπτο, και διαμένουν σε καταυλισμούς με σκηνές και καταφύγια του ΟΗΕ με μεγάλο συνωστισμό.
Τη νύχτα της Τετάρτης προς Πέμπτη αυτόπτες μάρτυρες και πηγές σε νοσοκομεία έκαναν λόγο για πολύνεκρα πλήγματα στο νότιο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας, ειδικά στη Ράφα. Το υπουργείο Υγείας της Χαμάς καταμέτρησε 109 θανάτους από χθες βράδυ.
Στην πόλη 270.000 κατοίκων προπολεμικά, που μετατράπηκε σε αχανή καταυλισμό προσφύγων, οι συνθήκες είναι φρικτές, ο κόσμος «δεν έχει είδη πρώτης ανάγκης για να επιβιώσει», βρίσκεται αντιμέτωπος «με την πείνα, τις αρρώστιες και τον θάνατο», προειδοποίησε χθες ο Μάρτιν Γκρίφιθς, κορυφαίο στέλεχος των Ηνωμένων Εθνών αρμόδιο για τον συντονισμό των ανθρωπιστικών επιχειρήσεων του σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, απευθυνόμενος σε δημοσιογράφους στη Γενεύη. Στην επικείμενη επίθεση στη Ράφα υπάρχει κίνδυνος να χαθούν πολλές ζωές αμάχων, ενώ οι ανθρωπιστικές επιχειρήσεις θα γίνουν ακόμα δυσκολότερες, τόνισε.
«Για να το θέσουμε απλά: αυτός ο πόλεμος πρέπει να τελειώσει», επέμεινε.
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες προειδοποίησε εναντίον των «ανυπολόγιστων συνεπειών για την περιφέρεια» αν εξαπολυθεί ευρείας κλίμακας επίθεση στη Ράφα, που θα «μεγεθύνει εκθετικά αυτόν που είναι ήδη ανθρωπιστικός εφιάλτης».
«Σε ό,τι αφορά τη Ράφα (...) το Ισραήλ έχει ευθύνη και υποχρέωση να κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να εγγυηθεί πως οι άμαχοι θα προστατευθούν κι ότι θα έχουν πρόσβαση στη βοήθεια που έχουν ανάγκη», είπε από την πλευρά του ο αμερικανός ΥΠΕΞ Μπλίνκεν.
(Με πληροφορίες από Associated Press, Times of Israel, AFP, dpa)