Ο ένας οπλοφορεί και ήταν μέλος σε παράνομη ένοπλη οργάνωση. Ο άλλος είναι ένας θρησκευόμενος φονταμενταλιστής που κάποτε προσδιοριζόταν ως ”υπερήφανος ομοφοβικός”. Και οι δύο είναι έποικοι της Δυτικής Όχθης, απεχθάνονται την ιδέα και μόνο περί αυτοδιοίκησης των Παλαιστινίων - πόσο μάλλον όποια σκέψη περί κρατικής συγκρότησης.
Ως επικεφαλής των δύο εκ των κομμάτων που συνθέτουν τον κυβερνητικό συνασπισμό στο Ισραήλ υπό τον επανεκλεγέντα πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου που ηγείται του Λικούντ, οι Ιταμάρ Μπεν -Γκβιρ και Μπαζαλελ Σμότριτς θα έχουν πρόσβαση σε όλα τα επίπεδα άσκησης της κρατικής εξουσίας. Κάτι που αποτελεί μια ανησυχητική προοπτική για την κάποτε κυρίαρχη κοσμική αριστερά και τους φίλους του Ισραήλ στη Δύση.
Ο Νετανιάχου στράφηκε στους υπερεθνικιστές αφού τα κεντρώα κόμματα αρνήθηκαν να συνεργαστούν μαζί του για τον σχηματισμό κυβέρνησης μετά τις τελευταίες εκλογές, εξαιτίας των εκκρεμοτήτων του με την δικαιοσύνη για σοβαρές υποθέσεις διαφθοράς.
Χρειάζεται την υποστήριξή των νέων εταίρων του για να παραμείνει στη θέση του, καθώς θα υποστηρίζει την αθωότητά του στο δικαστήριο αλλά παράλληλα αρνείται ότι θα υποκύψει σε όλες τις απαιτήσεις τους.
″Θα ηγηθώ αυτής της κυβέρνησης. Τα άλλα κόμματα συνεργάζονται μαζί μου. Δεν ανήκω εγώ σε αυτά” έλεγε στις 15 Δεκεμβρίου ο Νετανιάχου στο Al Arabiya δεσμευόμενος να επιβάλει τη χάραξη πολιτικής μιας ”φιλελεύθερης δεξιάς”. Εξάλλου, όπως είπε, ”πολλοί από αυτούς έχουν αλλάξει και μετριάζουν τις θέσεις τους, κυρίως γιατί με την ανάληψη της εξουσίας έρχεται και η ευθύνη”.
Ως ανάλογη περίπτωση κάποιοι θυμίζουν αυτή του Αβιγκντορ Λίμπερμαν του οποίου ο διορισμός του 2006 ως αντιπροέδρου της κυβέρνησης προκάλεσε την την ίδια αντίδραση με την τωρινή άνοδο στην εξουσία του Μπεν-Γκβιρ, αφού είχε χαρακτηριστεί ως ακροδεξιός, οι δηλώσεις του ήταν ακραίες και εμπρηστικές και στο παρελθόν είχε μπει στο μικροσκόπιο των αρχών για υποθέσεις διαφθοράς.
Βέβαια, ο Λίμπερμαν προσαρμόστηκε.Υπηρέτησε σε διάφορους συνασπισμούς - ένας εκ των οποίων περιλάμβανε ένα ισλαμικό κόμμα - και κατέληξε στη σημερινή αντιπολίτευση, θέση από την οποία κατηγόρησε τους νέους συμμάχους του Νετανιάχου ως ”ζηλωτές και εξτρεμιστές”. Ωστόσο, ο Λίμπερμαν μπορεί να ήταν ένα “spoiler” από τα δεξιά.
Ως υπουργός Εξωτερικών του Νετανιάχου σε μια προηγούμενη κυβέρνηση, παρωθούσε δημόσια μια πιο σκληρή γραμμή έναντι των Παλαιστινίων από αυτή του πρωθυπουργού. Σε μεταγενέστερη θητεία, παραιτήθηκε από υπουργός Άμυνας του Νετανιάχου σε ένδειξη διαμαρτυρίας για μια συμφωνία εκεχειρία με τη Γάζα, θεωρώντας αυτή πολύ ”χαλαρή”.
Στον σημερινό κυβερνητικό συνασπισμό το συντηρητικό κόμμα Λικούντ του Νετανιάχου κράτησε τα υπουργεία Άμυνας και Εξωτερικών. Κάθε δήλωση ή κίνηση όμως των Μπεν Γκβιρ και Σμότριτς μπορεί να ”κάψουν” τον Νετανιάχου όπως για παράδειγμα εάν ένας εξ αυτών επισκεφθεί και προσευχηθεί στο συγκρότημα του τεμένους Αλ Ακσα στην Ιερουσαλήμ που αποτελεί ύψιστο σύμβολο για τον παλαιστινιακό εθνικισμό και παράλληλα τον ιερότερο τόπος για τον Ιουδαϊσμό ως απομεινάρι δύο αρχαίων ναών.
Τα προηγούμενα 15 χρόνια της θητείας του ως προωθυπουργός, ο Νετανιάχου κατάφερε να κρατήσει στη άκρη τα ”γεράκια” του Ισραήλ ή ακόμη και να κόψει τα φτερά τους όταν το έκρινε απαραίτητο. Τότε, ωστόσο, είχε κόμματα εξ αριστερών για να τον βοηθήσουν να λειτουργήσει ως ιδεολογικό υπομόχλιο.
″Με όλα τα κόμματα της νέας κυβέρνησης να βρίσκονται στα δεξιά του Νετανιάχου, θα είναι δύσκολο γι ’αυτόν να διαδραματίσει ξανά τον ίδιο ρόλο”, υποστήριξε ο Γιοχανάν Πλέσνερ, πρόεδρος του think-tank του Ινστιτούτου Δημοκρατίας του Ισραήλ. Και φυσικά το ερώτημα είναι επίσης: ”Το θέλει;”.
Επιχείρηση κατευνασμού
Στην απαίτηση του Μπεν-Γβιρ και του Σμότριτς για προσάρτηση της Δυτικής Όχθης ο Νετανιάχου τάσσεται υπέρ ενώ παράλληλα αποφεύγει ξαφνικές κινήσεις που ενέχουν τον κίνδυνο κλιμάκωσης και αντιπαράθεσης με την Ουάσιγκτον ή τους άραβες εταίρους.
Ωστόσο, ο Σμότριτς δημιούργησε μια θέση στο υπουργικό συμβούλιο για τον εαυτό του με αρμοδιότητες επιβλέποντα στους οικισμούς, τους οποίους οι περισσότερες παγκόσμιες δυνάμεις και φυσικά ΟΗΕ έχουν χαρακτηρίσει ως παράνομοι αφού έχουν καταλάβει γη που διεκδικούν οι Παλαιστίνιοι ως μέρος του κράτους τους.
″Μπορεί να είναι αποτελεσματικός στον πολλαπλασιασμό και την εδραίωση της παρουσίας του Ισραήλ στη Δυτική Όχθη”, δήλωσε ο Αμοζ Ασα- Ελ ερευνητής στο Shalom Hartman Institute, θυμίζοντας την ταχεία κατασκευή υποδομών κατά την θητεία του Σμότριτς ως πρώην υπουργού Μεταφορών.
Για τον Μπεν-Γκβιρ, αντίθετα, αυτή είναι η πρώτη κυβερνητική θητεία. Ως υπουργός της αστυνομίας, θα επικεντρωθεί σε ζητήματα νόμου και τάξης σημαντικά για μια ομάδα Ισραηλινών, εκτιμά ο Άσα -Ελ, αλλα θα πρέπει να ασχοληθεί και με την εγκληματικότητα σε βάρος των Αράβων την οποία ο ίδιος άλλοτε υποκινούσε.
″Αφού νομιμοποιήσει τη θέση του σε ευρύτερους ισραηλινούς κύκλους, θα προχωρήσει σε τομείς για τους οποίους υπάρχουν διαφωνίες, όπως δηλαδή στο θέμα της Δυτικής Όχθης”.
Αλλά αυτό ίσως πρέπει να περιμένει, καθώς το χαρτοφυλάκιο που ανέλαβε δεν του παρέχει, τουλάχιστον ακόμη, σημαντικές αρμοδιότητες στη Δυτική Όχθη, η οποία βρίσκεται υπό τον συνολικό έλεγχο του στρατού.
Αναμφισβήτητα, ο 46χρονος Μπεν-Γκβιρ και ο 42χρονος Σμότριτς μπορούν να αντέξουν να βάλουν στην άκρη για λόγο την δική τους ατζέντα.
″Αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από τον βαθμό αυτοσυγκράτησης ανθρώπων με πολύ διαφορετικές ιδεολογικές καταβολές και κοσμοθεωρίες από αυτές που έχουμε δει στις ισραηλινές κυβερνήσεις στο παρελθόν”, λέει ο Ντάνιελ Σαπίρο, Αμερικανός πρώην απεσταλμένος στο Ισραήλ και τώρα διακεκριμένος συνεργάτης του Atlantic Council .
Ο Μπεν-Γβιρ έκανε την εμφάνισή του μέσω της ομάδας Kahane Chai, η οποία βρίσκεται στη μαύρη λίστα στο Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες για τα σκληρά αντιαραβικά της δόγματα. Η υπεράσπιση του Σμοτριτς των εβραίκων διεκδικήσεων στη Δυτική Όχθη τροφοδοτείται από μια δοξαστική πίστη στη βιβλική προφητεία.
Οι προηγούμενες γενιές Ισραηλινών ακροδεξιών στην κυβέρνηση ”επέδειξαν ενδιαφέρον και ικανότητα να συμμετάσχουν σε έναν γνήσιο αμφίδρομο διάλογο με τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλους διεθνείς παράγοντες και φαινόταν να αναγνωρίζουν τα όρια στην επιδίωξη ορισμένων από τις πιο ιδεολογικές τους θέσεις” σχολιάζει ο Σαπίρο. ”Μένει να δούμε αν αυτή η προσέγγιση θα χαρακτηρίσει τα μέλη του νέου συνασπισμού”.
Ο Αλαν Ντέρσοουιτζ , ένας εξέχων Αμερικανοεβραίος νομικός, σύμβουλος κατά περιόδους των ΗΠΑ και ισραηλινών ηγετών, λέει οι Μπεν-Γκβιρ και Σμότριτς αποκήρυξαν τον ρατσισμό και την ομοφοβία σε συναντήσεις μαζί του αυτόν τον μήνα. ”Η λέξη «ισορροπία» ακούστηκε πολλές φορές” στις διαβεβαιώσεις τους κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, είπε στο Reuters.
″Προφανώς προσπαθούσαν με κάποιους τρόπους να με κάνουν να έχω θετική εντύπωση για αυτούς...Ας δούμε τι θα συμβεί όταν δεν είμαι στην αίθουσα και οι άνθρωποι στην αίθουσα τους πιέζουν να γίνουν πιο ακραίοι. Αυτή είναι η λυδία λίθος”.