Στα 11 μέτρα βάθος καταδύθηκε ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Κώστας Αγοραστός, προκειμένου να κόψει την κορδέλα στο βυζαντινό ναυάγιο της Κικύνθου, στα ανατολικά του όρμου της Αμαλιάπολης.
Ηταν η στιγμή της απόδοσης προς χρήση του ενός από τα τρία νέα επισκέψιμα υποθαλάσσια μουσεία στον Δυτικό Παγασητικό, καθώς τα άλλα δύο βρίσκονται στις θέσεις ακρωτήριο Τηλέγραφος Νηών Σούρπης (ναυάγιο υστερορωμαϊκών χρόνων), εκεί όπου η παράδοση θεωρεί ότι απέπλευσε ο στόλος των Αχαιών για την Τροία, και στο ακρωτήριο Γλάρου Νηών/ Σούρπης (ναυάγιο βυζαντινών χρόνων και άλλες ενάλιες αρχαιότητες).
Τα εγκαίνια των Υποθαλάσσιων Μουσείων τέλεσε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη. Στην εκδήλωση παρέστησαν ο σεβασμιότατος Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού Ιγνάτιος, ο υφυπουργός παρα τω πρωθυπουργώ Χρήστος Τριαντόπουλος, η υφυπουργός Παιδείας Ζέττα Μακρή, η υφυπουργός Τουρισμού Σοφία Ζαχαράκη, ο Γ.Γ. Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρης Σκάλκος, οι βουλευτές Χρήστος Μπουκώρος, Θανάσης Λιούπης, Κώστας Μαραβέγιας, ο εκπρόσωπος της Γενικής Διευθυνσης Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ευρωπαικής Επιτροπής για τη Θεσσαλία Γιάννης Σολομονίδης, εκπρόσωποι των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας.
Σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, η Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι η πρώτη και μοναδική Περιφέρεια στη χώρα που διαθέτει ένα πανόραμα επισκέψιμων ναυαγίων από τους κλασικούς, ελληνιστικούς, βυζαντινούς και νεότερους χρόνους, που συνθέτουν ένα Ολοκληρωμένο Υποθαλάσσιο Πάρκο Επισκέψιμων Ενάλιων Χώρων για τους αυτοδύτες. Για πρώτη φορά στη χώρα δημιουργήθηκε μια σειρά από καινοτόμες υποβρύχιες διαδρομές, αποκλειστικά για δύτες. Ειδικά tablets, χρησιμοποιούνται κάτω από το νερό για πλοήγηση στους αρχαιολογικούς χώρους, με πληροφορίες για την κατανόηση της ενάλιας αρχαιολογίας και της βιολογίας του θαλάσσιου χώρου. Επιπλέον, αναπτύχθηκε ένα σύστημα εικονικής πραγματικότητας, έτσι ώστε ακόμη και οι επισκέπτες που δε μπορούν να καταδυθούν, να έχουν τη δυνατότητα μια εικονικής βουτιάς και εξερεύνησης στα ναυάγια, στα Κέντρα Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης Κοινού που λειτουργούν στη στεριά.
Το πρωτοποριακό έργο αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της συμμετοχής της Περιφέρειας Θεσσαλίας στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα BlueMed και έχει βραβευτεί από την Ευρώπη με το πρώτο στη χώρα Βραβείο Καινοτομίας European Cultural Tourism Network (ECTN) στην κατηγορία «Καινοτομία και Ψηφιοποίηση στον αειφόρο πολιτιστικό τουρισμό».
«Τα τρία νέα Υποθαλάσσια Μουσεία, σε συνδυασμό με το επισκέψιμο ναυάγιο της Περιστέρας στην Αλόννησο, το αρχαιότερο ναυάγιο στον κόσμο στο οποίο μπορεί να καταδυθεί άνθρωπος, τα νέα ναυάγια που καθιστούμε επισκέψιμα στην Αλόννησο -Σκάντζουρα, Φαγκρού, Τσέλιος, Αγ. Πέτρος- και το ναυάγιο “Χριστόφορος” στον Πάνορμο Σκοπέλου, δημιουργούν ένα ολοκληρωμένο πάρκο Υποθαλλάσιων Μουσείων με τεράστια πολιτιστική και οικονομική υπεραξία για τη Θεσσαλία και για όλη τη χώρα», επισήμανε ο Κώστας Αγοραστός.
Τα Υποθαλάσσια Μουσεία του Δυτικού Παγασητικού
Ακρωτήριο Γλάρος, σε βάθος 15 έως 22 μέτρα: Ολόκληρο το ακρωτήρι του Γλάρου, στη νοτιοδυτική είσοδο του Παγασητικού κόλπου, είναι ένα επικίνδυνο πέρασμα για τα πλοία που προσπαθούσαν να μπουν στον προστατευμένο όρμο των αρχαίων Νηών, εκεί από όπου η παράδοση θεωρεί ότι απέπλευσε ο στόλος των Αχαιών για την Τροία. Στο βυθό του Γλάρου εντοπίζονται τέσσερα τουλάχιστον ναυάγια, ένα ελληνιστικό, ένα ρωμαϊκό και δύο βυζαντινά, ενώ υπάρχουν ενδείξεις, αγγεία και άγκυρες άλλων περιόδων, για περισσότερα. Ίσως βέβαια πρόκειται και για απορρίψεις στο δύσκολο ακρωτήρι, πριν την είσοδο στον κόλπο των Νηών. Σειρά περισσότερων από δέκα σιδερένιες βυζαντινές άγκυρες, που μπορούν να συνδεθούν με τους αμφορείς του 12ου-13ου αιώνα που βρίσκονται διάσπαρτοι στην ευρύτερη περιοχή, ανήκουν πιθανώς σε μεγάλο εμπορικό βυζαντινό πλοίο. Η περιοχή ερευνάται συστηματικά από το Ινστιτούτο Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών ήδη από το 2005, υπό τη διεύθυνση του αρχαιολόγου Ηλία Σπονδύλη.
Νήσος Κίκυνθος, σε βάθος 3 ως 11 μέτρα: Η νησίδα Κίκυνθος αναπτύσσεται ως φυσικός κυματοθραύστης στα ανατολικά του όρμου της Αμαλιάπολης. Ένα βυζαντινό εμπορικό πλοίο, φορτωμένο με πίθους και αμφορείς, ναυάγησε στην είσοδο του Παγασητικού κόλπου, κοντά στο νησάκι, μεταξύ 11ου και 13ου αιώνα. Το φορτίο του σχηματίζει ένα σωρό θραυσμένων κεραμικών, σε έκταση 12x8 μέτρων. Η θέση εντοπίστηκε από ομάδα του Ινστιτούτου Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών στο πλαίσιο συστηματικής έρευνας στην περιοχή το 2005 υπό τη διεύθυνση του αρχαιολόγου Ηλία Σπονδύλη.
Όρμος Τηλέγραφος, σε βάθος 17 ως 23 μέτρα: Στον πυθμένα του κόλπου του Τηλέγραφου έχουν εντοπιστεί τρία ναυάγια: ένα ρωμαϊκό πλοίο του 4ου αιώνα, φορτωμένο με εμπορικούς αμφορείς που παράγονταν μάλλον στην Κόρινθο και τη Σάμο. Προσέκρουσε πιθανότατα στα απότομα βράχια και βυθίστηκε. Αιώνες αργότερα, ένα βυζαντινό πλοίο του 11ου- 13ου αιώνα και μία σύγχρονη βάρκα συνάντησαν την ίδια μοίρα. Το ναυάγιο εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2000 από ομάδα του Ινστιτούτου Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών, στο πλαίσιο συστηματικής έρευνας στην περιοχή και ανασκάφθηκε πλήρως από το 2003 έως το 2008, επίσης από το Ινστιτούτο Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών, υπό τη διεύθυνση του αρχαιολόγου Ηλία Σπονδύλη.
Νέο Κέντρο Ευαισθητοποίησης και Ενημέρωσης Κοινού για τα Υποβρύχια Μουσεία στην Αμαλιάπολη
Τη δημιουργία Κέντρου Ευαισθητοποίησης και Ενημέρωσης Κοινού (ΚΕΕΚ) για τους ενάλιους επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους στην Αμαλιάπολη Αλμυρού Μαγνησίας χρηματοδοτεί η Περιφέρεια Θεσσαλίας από το ΕΣΠΑ Θεσσαλίας 2014-2020, με συνολικό προϋπολογισμό ένταξης 1,2 εκατομμύριο ευρώ.
Το έργο αφορά στη μελέτη, κατασκευή και διαμόρφωση Εκθεσιακού Χώρου και στην προμήθεια εξοπλισμού τόσο για το Κέντρο όσο και για το σημείο απόπλου - κατάπλου που θα δημιουργηθεί στην περιοχή, για την επίσκεψη στα τρία Υποθαλάσσια Μουσεία που αποδόθηκαν σήμερα στην κοινωνία, στο ακρωτήριο Γλάρος, στη νήσο Κίκυνθο και στον όρμο Τηλέγραφο, στον Δυτικό Παγασητικό.
Ειδικότερα, προβλέπεται η ανέγερση νέου ισόγειου κτιρίου συνολικού εμβαδού 310 τ.μ., το οποίο περιλαμβάνει χώρο υποδοχής- εξυπηρέτησης κοινού, αίθουσα προβολής οπτικοακουστικού υλικού, διακριτό σταθμό εποπτείας - φυλάκιο στέγασης του ελεγκτικού προσωπικού των Επισκέψιμων Ενάλιων Αρχαιολογικών Χώρων, χώρο αποθήκευσης εξοπλισμού και χώρους υγιεινής επισκεπτών. Η ανέγερση του κτιρίου γίνεται σε γήπεδο συνολικού εμβαδού 2.660,50 τ.μ ιδιοκτησίας του Δήμου Αλμυρού, στην εντός σχεδίου περιοχή του οικισμού Αμαλιάπολης και σε γειτνίαση με το παραλιακό μέτωπο.
Η δημιουργία του Κέντρου Ευαισθητοποίησης και Ενημέρωσης Κοινού δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να καταδυθούν, να εξερευνήσουν εικονικά, με τη χρήση νέων τεχνολογιών και συστημάτων τρισδιάστατης απεικόνισης, τα ανεκτίμητα αρχαιολογικά ευρήματα που κείτονται στα βάθη του Δυτικού Παγασητικού, σε ένα θαυμαστό θαλάσσιο οικοσύστημα. Με 3 ενάλιους επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους, η Αμαλιάπολη μπαίνει στο χάρτη του παγκόσμιου καταδυτικού τουρισμού, αναδεικνύοντας ένα καινοτόμο, εναλλακτικό, μοναδικό για τα ελληνικά δεδομένα τουριστικό προϊόν, με τεράστια υπεραξία για την τοπική κοινωνία και την βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη όλης της περιοχής.
Κομβος Αριστείας Γαλάζιας Οικονομίας η Περιφέρεια Θεσσαλίας – Επικεφαλής εταίρος σε νέο ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την ενάλια πολιτιστική κληρονομιά
Σε κόμβο τεχνολογίας αριστείας Blue Culture, στον τομέα της Γαλάζιας Οικονομίας, αναδεικνύεται η Περιφέρεια Θεσσαλίας, η οποία είναι επικεφαλής εταίρος σε νέο ευρωπαϊκό πρόγραμμα συνολικού προϋπολογισμού 5 εκατομμυρίων ευρώ, διάρκειας 48 μηνών, με τη συμμετοχή 15 εταίρων από 3 χώρες.
Το BC Thubs στοχεύει να δημιουργήσει Κόμβους Αριστείας υποστηρίζοντας με νέες καινοτόμες λύσεις και προϊόντα, τη βιώσιμη προστασία, την αποκατάσταση, την αξιοποίηση, τη διαχείριση, την προσβασιμότητα και την προώθηση της Ενάλιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Κάθε κόμβος αριστείας συγκεντρώνει φορείς από τον ακαδημαικό - ερευνητικό χώρο, το χώρο των επιχειρήσεων, το δημόσιο τομέα και τις τοπικές κοινωνίες (προσέγγιση τετραπλής έλικας). Στόχος είναι η αμοιβαία ενίσχυση των ικανοτήτων και της αποτελεσματικότητάς τους για την αύξηση της αριστείας καινοτομίας στη βιώσιμη Γαλάζια Οικονομία και στον Γαλάζιο Πολιτισμό σύμφωνα με τις περιφερειακές ή εθνικές στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης αλλά και σύμφωνα με πολιτικές της Ε.Ε. όπως η Πράσινη Συμφωνία.
Τα κύρια αποτελέσματα του BC Thubs είναι :
-η ίδρυση Κόμβων Αριστείας BCT στην Ελλάδα, τη Μάλτα και τη Βουλγαρία και προπαρασκευαστικές ενέργειες για τη δημιουργία ενός συμπλέγματος BCT σε όλη την Ε.Ε.
- η ανάπτυξη μιας διασυνοριακής κοινής στρατηγικής Ερευνας και Καινοτομίας για τη λειτουργία των κόμβων
-η προετοιμασία Επενδυτικής Στρατηγικής και Σχεδίου για την εφαρμογή της κοινής Στρατηγικής Ερευνας και Καινοτομίας
- η εφαρμογή καινοτόμων πρωτότυπων λύσεων κρίσιμης σημασίας για την ενάλια πολιτιστική κληρονομιά στις περιοχές των Hubs.