Καθώς μεγαλώνουμε και οι υποχρεώσεις μας αυξάνονται είναι λογικό να μας ξεφεύγουν ορισμένα ονόματα, να ξεχνάμε να πληρώσουμε τον λογαριασμό του ρεύματος μια-δυο μέρες ή να μη θυμόμαστε κάποιο ραντεβού. Ωστόσο, έως ποιο σημείο είναι φυσιολογικό να ξεχνάμε;
Αρχικά έχει σημασία να γνωρίζουμε μερικά πράγματα για το πώς δουλεύει η μνήμη. Η επεισοδιακή μνήμη μας βοηθά να διατηρούμε ζωντανές σημαντικές εμπειρίες της ζωής μας, ενώ η σημασιολογική μνήμη μας βοηθά να αποθηκεύουμε χρήσιμες πληροφορίες χωρίς επετειακό χαρακτήρα. Η διαδικαστική μνήμη, από την άλλη πλευρά, επιτρέπει στο σώμα μας να εκτελεί μια εργασία χωρίς να χρειάζεται να σταματήσουμε για να σκεφτούμε πώς θα την κάνουμε. Και τέλος, η μνήμη εργασίας αποθηκεύει ορισμένες πληροφορίες και τις κρατά μόνο για το διάστημα εντός του οποίου τις χρειαζόμαστε.
«Oπότε αντιλαμβανόμαστε ότι η λέξη ”μνήμη” περιγράφει πολλά και διαφορετικά πράγματα», επισημαίνει ο δρ. Τζωρτζ Νάσας, καθηγητής νευρολογίας.
«Και επειδή πρόκειται για έναν τόσο εκτεταμένο όρο, όταν οι άνθρωποι παραπονιόμαστε για ”απώλεια μνήμης”, αυτό μπορεί να περιλαμβάνει ένα σωρό συμβάντα. Από το να ξεχνάμε τα κλειδιά μας μέχρι το να μην βρίσκουμε την κατάλληλη λέξη να περιγράψουμε κάτι που μας είναι τόσο οικείο», συμπληρώνει η νευροψυχολόγος Έρικα Ντόσον.
Όμως, ποια πράγματα είναι κάπως λογικό να τα ξεχνάμε και ποια μαρτυρούν κίνδυνο;
Οι ειδικοί μας υποδεικνύουν τέσσερις κόκκινες σημαίες, που σηματοδοτούν ότι κάτι δεν πάει και πολύ καλά με τη μνήμη μας. Πότε είναι ώρα να δούμε τον γιατρό μας;
4 σημάδια ότι η μνήμη μας, μας προδίδει σε επικίνδυνο βαθμό
1. Το να αρχίσουμε να ξεχνάμε μετά από μια περίοδο έντονου στρες
Το χρόνιο ή το έντονο στρες υπάγονται στους των κορυφαίους λόγους που προκαλούν κενά μνήμης σε νεαρούς ασθενείς. Ιδίως όταν βάζουμε το άγχος μας σε καταστολή και δεν κάνουμε τίποτα δραστικό για να το καταπολεμήσουμε.
«Το υπερβολικά πολύ ή το παρατεταμένο άγχος απειλεί να μας οδηγήσει σε γνωστική κατάρρευση», προειδοποιεί η Σόνια Μπλουμ, καθηγήτρια κλινικής νευρολογίας στο NewYork-Presbyterian. «Μελέτες αποδεικνύουν ότι το έντονο άγχος παραμορφώνει σημαντικά τμήματα του εγκεφάλου που σχετίζονται με την αποθήκευση πληροφοριών και την ανάκληση αναμνήσεων», προσθέτει η ίδια.
Αυτό συμβαίνει κυρίως όταν στο στρες είναι χρόνιο και η έκκριση κορτιζόλης στον εγκέφαλο – της περίφημης ορμόνης του στρες – είναι μια συνεχής κατάσταση. Οπότε, αν αρχίσουμε να ξεχνάμε, εξετάζουμε το κατά πόσο ο οργανισμός μας έχει στρεσαριστεί υπερβολικά αυτή την περίοδο. Κι αν βρούμε μερικές πρακτικές να κατευνάσουμε το άγχος, είτε μόνοι, είτε με τη βοήθεια ενός θεραπευτή, η απώλεια μνήμης δεν πρόκειται να προχωρήσει παρακάτω. Αν όμως το αμελήσουμε ο κίνδυνος μόνιμης βλάβης πολλαπλασιάζεται.
2. Αν ξεχνάμε υπερβολικά σε μια περίοδο που κοιμόμαστε επαρκώς
Το να μην κοιμόμαστε καλά ή για όσες ώρες θα έπρεπε παρεμβαίνει άμεσα στην εδραίωση των αναμνήσεων. Κι αυτό γιατί πολλές μνήμες και πληροφορίες αποθηκεύονται στο μυαλό μας καθώς κοιμόμαστε. Οπότε αν δεν κοιμόμαστε καθόλου για ένα μεγάλο διάστημα, αυτό απειλεί να επιφέρει τεράστια κενά.
Αν όμως κοιμόμαστε από επτά έως εννέα ώρες την ημέρα και παρ′ όλα αυτά εξακολουθούμε να ξεχνάμε, ίσως είναι ώρα να κλείσουμε ένα ραντεβού με τον γιατρό μας.
3. Αν η απώλεια μνήμης συμπίπτει με μια πτώση ή ένα χτύπημα στο κεφάλι
Εάν έχουν περάσει μερικές μέρες ή εβδομάδες από τότε που πέσαμε κάτω με το κεφάλι ή που συγκρουστήκαμε κατά μέτωπο με ένα ντουλάπι στην κουζίνα και έκτοτε αντιμετωπίζουμε προβλήματα μνήμης, ή δυσκολευόμαστε να εστιάσουμε σε κάτι που μας λένε, τότε θα πρέπει να επισκεφτούμε έναν γιατρό. Διότι τα γνωστικά αποτελέσματα μιας ήπιας τραυματικής εγκεφαλικής βλάβης μπορεί να είναι ανεπαίσθητα αλλά επίμονα. Και για αυτό η ιατρική φροντίδα και η στενή παρακολούθηση είναι απολύτως απαραίτητες. Ιδίως αν υπάρχουν σοβαροί μώλωπες, ρήξεις ιστών, αιμορραγία ή άλλα εμφανή σημάδια στο κεφάλι.
4. Αν τα προβλήματα μνήμης επηρεάζουν σοβαρά την καθημερινότητά μας
Πολλά θέματα υγείας επηρεάζουν τη μνήμη, την συγκέντρωση και τη σκέψη μας. Μεταβολικές παθήσεις όπως οι διαταραχές του θυρεοειδούς, η ανεπάρκεια θρεπτικών ουσιών (ιδιαίτερα της βιταμίνης Β12), η χρήση ουσιών, οι μετα-ιικές ασθένειες όπως η μακροχρόνια Covid, ο χρόνιος πόνος και τυχόν φάρμακα που μπορεί να παίρνουμε.
Οποιοσδήποτε από τους παραπάνω παράγοντες απειλεί να σβήσει από τη μνήμη μας προθεσμίες, να μας κάνει να μπερδέψουμε συναντήσεις, να αδυνατούμε να εκφραστούμε επειδή ξεχνάμε λέξεις, να χάνουμε διαρκώς το πορτοφόλι, τα κλειδιά ή το κινητό μας τηλέφωνο. Και όλη αυτή η ανακατωσούρα είναι αναμενόμενο να επηρεάσει και την ψυχική μας υγεία.
Οπότε εφόσον κοιμόμαστε καλά, έχουμε το στρες μας υπό έλεγχο αλλά εξακολουθούμε να ξεχνάμε πράγματα, ιδίως αν είμαστε υπερβολικά νεαροί για να ξεχνάμε, δηλαδή κάτω από τα 50 έτη, θα πρέπει να υποβληθούμε σε γενικές εξετάσεις.
Σημάδια ότι η απώλεια μνήμης καταστρέφει την καθημερινότητά μας είναι μεταξύ άλλων:Το να αδυνατούμε να θυμηθούμε κάτι πολύτιμο για εμάς, όπως τη γενική υπόθεση της αγαπημένης μας ταινίας
Το να κάνουμε τις ίδιες ερωτήσεις ξανά και ξανά
Το να μην μπορούμε να παρακολουθήσουμε μια συνομιλία ή να θυμηθούμε μια συζήτηση που είχαμε πρόσφατα.
Το να ξεχνάμε διαρκώς τι μέρα είναι
Το να χάνουμε κάθε λίγο και λιγάκι πολύτιμα πράγματα και να μην μπορούμε να τα βρούμε ακόμα κι αν στύβουμε το μυαλό μας
Το ενδεχόμενο τα αγαπημένα μας πρόσωπα να επισημαίνουν μεταπτώσεις στη μνήμη και τη διάθεσή μας, ακόμα κι όταν τα συμπτώματα δεν είναι εμφανή σε εμάς
Το να αδυνατούμε να θυμηθούμε κάτι πολύτιμο για εμάς, όπως τη γενική υπόθεση της αγαπημένης μας ταινίας
Το να κάνουμε τις ίδιες ερωτήσεις ξανά και ξανά
Το να μην μπορούμε να παρακολουθήσουμε μια συνομιλία ή να θυμηθούμε μια συζήτηση που είχαμε πρόσφατα.
Το να ξεχνάμε διαρκώς τι μέρα είναι
Το να χάνουμε κάθε λίγο και λιγάκι πολύτιμα πράγματα και να μην μπορούμε να τα βρούμε ακόμα κι αν στύβουμε το μυαλό μας
Το ενδεχόμενο τα αγαπημένα μας πρόσωπα να επισημαίνουν μεταπτώσεις στη μνήμη και τη διάθεσή μας, ακόμα κι όταν τα συμπτώματα δεν είναι εμφανή σε εμάς
Related…
Το συμπέρασμα
Εάν ανησυχούμε πραγματικά για τη μνήμη μας και έχουμε παρατηρήσει μια από τις τέσσερις κόκκινες γραμμές, δεν χρειάζεται να αναστατωθούμε. Θα πρέπει απλώς να επισκεφτούμε τον γιατρό μας. Κι αν εκείνος δεν μπορεί να καταλήξει σε κάποια έγκαιρη διάγνωση, μπορεί κάλλιστα να μας παραπέμψει σε έναν νευρολόγο ή νευροψυχολόγο.
Αν δεν παρουσιάζουμε κανένα από τα συμπτώματα και θέλουμε απλώς να προλάβουμε τον κίνδυνο, φροντίζουμε να ξεκουραζόμαστε επαρκώς και να μην αγχωνόμαστε για πράγματα και καταστάσεις που δεν βρίσκονται υπό τον έλεγχό μας.
(Mε πληροφορίες από self).
