Ημέρα των Τριών Βασιλέων: Τι γιορτάζουμε τα Θεοφάνεια

Ποια είναι η προέλευση της γιορτής και από πού πήρε το όνομά της.
Open Image Modal
Ανδρας βουτάει στα παγωμένα νερά λίμνης κοντά στη σιβηρική πόλη Ομσκ της Ρωσίας για να πιάσει τον σταυρό, με τον υδράργυρο να έχει «βουτήξει» στους -24 βαθμούς Κελσίου.
via Associated Press

Οι Χριστιανοί σε όλο τον κόσμο γιορτάζουν σήμερα, 6 Ιανουαρίου, όπως και κάθε χρόνο τέτοια μέρα, τα Θεοφάνεια με μια σειρά εκδηλώσεων, από παρελάσεις και δώρα στα παιδιά μέχρι τον καθαγιασμό των υδάτων.

Η γιορτή, διεθνώς γνωστή ως Epiphany, αποκαλείται επίσης Ημέρα των Τριών Βασιλέων. Ορισμένες δυτικές χριστιανικές εκκλησίες την αποκαλούν έτσι προς τιμήν των τριών Μάγων που επισκέφτηκαν τον Ιησού όταν ήταν βρέφος. Πρόκειται για τη 12η μέρα μετά τα Χριστούγεννα, η οποία ουσιαστικά κλείνει την περίοδο των εορτών.

Open Image Modal
Αναπαράσταση της πομπής με άλογα των Τριών Βασιλέων στην Παμπλόνα της Ισπανίας, που συμβολίζει την πορεία των Τριών Μάγων προς την Βηθλεέμ.
via Associated Press

Οι ανατολικές παραδόσεις την ονομάζουν Θεοφάνεια και επικεντρώνονται στη βάπτιση του Ιησού από τον Ιωάννη τον Βαπτιστή. Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί την γνωρίζουν και ως Βάπτιση του Χριστού.

Τι σημαίνει Θεοφάνεια

Η γιορτή πήρε το όνομά της από την ομώνυμη ελληνική λέξη που σημαίνει «εμφάνιση» ή «φανέρωση» και αναφέρεται στην φανέρωση του Ιησού στον κόσμο, σύμφωνα με την Εγκυκλοπαίδεια Britannica.

Κατά τα Θεοφάνεια φανερώθηκε η τριαδικότητα του Θεού, η Αγία Τριάδα. Λέγονται όμως και «Φώτα», γιατί κατά τα πρώτα χριστιανικά χρόνια, την παραμονή των Θεοφανείων βαπτίζονταν οι οπαδοί της νέας θρησκείας.

Πώς γιορτάζονται

Η ημέρα γιορτάζεται συχνά από τους Καθολικούς στην Ισπανία με παρελάσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν άρματα που μεταφέρουν ανθρώπους ντυμένους σαν τους βιβλικούς βασιλιάδες που έφεραν δώρα στο θείο βρέφος. Τα παιδιά στην Ισπανία και σε ορισμένα μέρη της Λατινικής Αμερικής παραδοσιακά ξετυλίγουν τα γιορτινά δώρα που σε άλλα μέρη του κόσμου τα παραδίδει ο Αγιος Βασίλης την ημέρα των Χριστουγέννων ή την Πρωτοχρονιά.

Open Image Modal
Κοριτσάκι στο Μεξικό χτυπάει την παραδοσιακή «πινιάτα» που είναι γεμισμένη με γλυκίσματα και άλλες λιχουδιές.
via Associated Press

Στην Ελλάδα, γιορτάζουμε τα Θεοφάνεια με τις τελετές αγιασμού των υδάτων σε όλη τη χώρα. Στη Βουλγαρία, όπως κι εδώ, ορισμένοι γενναίοι βουτάνε σε ποτάμια και λίμνες για να πιάσουν τον σταυρό - ένα παλιό τελετουργικό που σηματοδοτεί τη γιορτή των Θεοφανείων.

Κατά την παράδοση, ο σταυρός ρίχνεται στα νερά μιας λίμνης ή ενός ποταμού. Πιστεύεται ότι το άτομο που τον πιάνει ελευθερώνεται από τα κακά πνεύματα και θα είναι υγιές όλο το χρόνο. Αφού ανακτηθεί ο σταυρός, ο ιερέας ραντίζει τους πιστούς με νερό.

Open Image Modal
via Associated Press

 

Πότε γιορτάζονται

Οι ορθόδοξες χριστιανικές εκκλησίες στην Ελλάδα, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία γιορτάζουνστις 6 Ιανουαρίου. Αλλά για τις Ορθόδοξες Εκκλησίες στη Ρωσία, τη Σερβία και την Ουκρανία που ακολουθούν το Ιουλιανό ημερολόγιο, τα Θεοφάνεια γιορτάζονται στις 19 Ιανουαρίου, καθώς η παραμονή των Χριστουγέννων πέφτει στις 6 Ιανουαρίου.

Open Image Modal
Ρώσος Ορθόδοξος πιστός ψάχνει για τον σταυρό σε δεξαμενή.
via Associated Press

 

Ποια είναι η προέλευση των Θεοφανείων

Προέρχεται από την ανατολική ορθόδοξη εκκλησία και αρχικά περιλάμβανε τον εορτασμό της γέννησης του Ιησού, σύμφωνα με την Britannica, η οποία στο λήμμα της λέει ότι από τον 4ο αιώνα, η εκκλησία στη Ρώμη άρχισε να εορτάζει τα Θεοφάνεια ξεχωριστά στις 6 Ιανουαρίου.

Open Image Modal
Αρτοποιός ετοιμάζει τα παραδοσιακά «roscones de Reyes, τα οποία γίνονται ανάρπαστα στη ιβηρική χώρα την ημέρα των Θεοφανείων.
Europa Press News via Getty Images

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ