Ο αντίκτυπος της πανδημίας του κορονοϊού στα πιο αδύναμα συστήματα υγείας

Ελπίζω ο COVID-19 να δώσει στις κυβερνήσεις να καταλάβουν ότι η υγειονομική περίθαλψη πρέπει να είναι προσβάσιμη για όλους.
Open Image Modal
Νεαρός μετανάστης έχει καλυμμένο το πρόσωπό του για να προστατευτεί από τον κορονοϊό, σύμφωνα με την περιγραφή του ASSOCIATED PRESS 2 Απριλίου 2020 (AP Photo/Thanassis Stavrakis)
ASSOCIATED PRESS

Πώς μπορεί κάποιος να πλένει τα χέρια του τακτικά, εάν δεν έχει τρεχούμενο νερό ή σαπούνι; Πώς μπορεί να εφαρμόσει τη ”φυσική αποστασιοποίηση”, εάν ζει σε μια πολυπληθή παραγκούπολη ή σε έναν συνωστισμένο προσφυγικό καταυλισμό; Πώς μπορεί να σταματήσει να διασχίζει τα σύνορα προσπαθώντας να γλιτώσει από τον πόλεμο; Πώς μπορεί να προφυλαχθεί κάποιος με προβλήματα υγείας, χωρίς την οικονομική δυνατότητα ή την πρόσβαση στη θεραπεία που χρειάζεται;

Αυτή τη στιγμή επηρεαζόμαστε όλοι από την πανδημία του κορονοϊού, αλλά για κάποιους ο αντίκτυπος μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερος.

Η διάδοση του νέου ιού και της ασθένειας που προκαλεί, γνωστή ως COVID-19, θα συνεχίσει να αναδεικνύει τις ανισότητες που υπάρχουν στα συστήματα υγείας. Θα αποκαλύψει τον αποκλεισμό ορισμένων ομάδων από την πρόσβαση στην περίθαλψη, είτε λόγω του νομικού τους καθεστώτος είτε λόγω άλλων παραγόντων που τους καθιστούν στόχο του κράτους. Θα εκθέσει την ανεπαρκή επένδυση στη δωρεάν δημόσια υγειονομική περίθαλψη, πράγμα που σημαίνει ότι η πρόσβαση σε ποιοτική ιατρική φροντίδα θα βασίζεται σε κάποιες περιπτώσεις μόνο στην αγοραστική δύναμη και όχι στην ιατρική ανάγκη. Θα εκθέσει την αποτυχία των κυβερνήσεων - όχι απλώς των υπηρεσιών υγείας - να προγραμματίσουν και να παρέχουν υπηρεσίες που ανταποκρίνονται στις ανάγκες όλων. Θα αναδείξει τις απειλητικές για τη ζωή τρωτότητες που προκαλούνται από τον εκτοπισμό, τη βία, τη φτώχεια και τον πόλεμο.

Οι άνθρωποι που θα υποφέρουν ιδιαίτερα θα είναι αυτοί που έχουν ήδη παραμεληθεί, εξαιτίας των κυβερνητικών μέτρων λιτότητας, επειδή έχουν εγκαταλείψει τη χώρα τους λόγω πολέμου ή γιατί δεν έχουν πρόσβαση στη θεραπεία λόγω της ιδιωτικοποίησης της υγειονομικής περίθαλψης. Αυτή η πανδημία θα επηρεάσει, δυσανάλογα όσους δεν έχουν πρόσβαση σε τροφή σε καθημερινή βάση, δεν πληρώνονται, δουλεύουν χωρίς ωράριο και στερούνται άδειας ασθενείας ή δεν μπορούν να εργαστούν από το σπίτι καθώς και όσους παγιδεύονται σε ζώνες συγκρούσεων και βομβιστικών επιθέσεων.

Και πώς υποτίθεται ότι θα θεραπεύονται ασθενείς χωρίς τα απαιτούμενα υλικά; Πολλά συστήματα υγείας που βιώνουν την επίδραση του COVID-19 βάλλονται από τον πόλεμο, την πολιτική κακοδιαχείριση, την υποαπορρόφηση πόρων, τη διαφθορά, τη λιτότητα και τις κυρώσεις. Αυτό σημαίνει ότι βιώνουν ήδη μια μεγάλη δυσκολία διαχείρισης των ανθρώπων που ασθενούν και χρειάζονται βοήθεια.

Καθώς οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα κλιμακώνουμε τη δράση μας για την αντιμετώπιση της πανδημίας, επικεντρωνόμαστε στις πλέον ευάλωτες και παραμελημένες ή αποκλεισμένες από το σύστημα κοινωνικές ομάδες. Νωρίτερα μέσα στη χρονιά, αρχίσαμε να δουλεύουμε με κοινότητες που βρίσκονται σε κίνδυνο στο Χονγκ Κονγκ, απαντώντας στα πρώτα κρούσματα του ιού. Σήμερα ανταποκρινόμαστε στην Ιταλία, στην καρδιά της πανδημίας και θα συνεχίσουμε να κλιμακώνουμε τη δράση μας, όσο είναι εφικτό, καθώς εξαπλώνεται αυτή η κρίση.

Ο COVID-19 αποδεικνύει πώς οι πολιτικές αποφάσεις για τον κοινωνικό αποκλεισμό, η μειωμένη πρόσβαση στη δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και η αυξημένη ανισότητα θα γίνουν αισθητές από όλους μας. Αυτές οι πολιτικές είναι ο εχθρός της συλλογικής υγείας μας.

Την ίδια στιγμή υπάρχει ακόμη η δυνατότητα να ληφθούν τώρα αποφάσεις που μπορούν να προλάβουν ή να περιορίσουν την επικείμενη καταστροφή που πολλές κοινότητες ενδέχεται σύντομα να αντιμετωπίσουν. Οι υπερπλήρεις καταυλισμοί για πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο στα ελληνικά νησιά πρέπει να εκκενωθούν.

Αυτό δεν σημαίνει επιστροφή των ανθρώπων πίσω στη Συρία, όπου ο πόλεμος εξακολουθεί να μαίνεται. Αυτό σημαίνει εύρεση ενός τρόπου ενσωμάτωσης των ανθρώπων αυτών σε κοινότητες, στις οποίες θα είναι σε θέση να εφαρμόσουν μέτρα ασφαλείας, όπως η φυσική αποστασιοποίηση και η αυτοαπομόνωση.

Μια νεαρή κοπέλα στον καταυλισμό Deir Hassan, στη Συρία, έχει μια βλάβη στο μάγουλο της που προκαλείται από τη δερματική λεϊσμανίαση, μια παραμελημένη τροπική ασθένεια που μεταδίδεται από το τσίμπημα μύγας της άμμου. Ζει σε έναν από τους πολλούς οικισμούς που συνθέτουν τον καταυλισμό όπου φιλοξενούνται 120.000 εκτοπισμένοι ανθρώποι ζώντας σε πολύ δύσκολες και ανθυγιεινές συνθήκες.

Εκτός από το μεγάλο θέμα των συνθηκών διαβίωσης, οι προμήθειες αποτελούν μία ακόμη μεγάλη πρόκληση αφού πρέπει να κατανέμονται διασυνοριακά ανάλογα με το πού βρίσκονται οι μεγαλύτερες ανάγκες. Όπως συνέβη με την περίπτωση της Ιταλίας που κάλεσε σε βοήθεια την υπόλοιπη Ευρώπη. Όπως θα συμβεί και με άλλες περιοχές που η πανδημία χτυπά και οι δυνατότητες αντίδρασης είναι ήδη πολύ περιορισμένες.

Την ίδια στιγμή ως διεθνής ιατρική οργάνωση πρέπει να διαχειριστούμε τα κενά που θα αντιμετωπίσουμε-λόγω των περιορισμών που επιβάλλονται- στη στελέχωση άλλων προγραμμάτων και επειγουσών παρεμβάσεων μας ανά τον κόσμο. Για παράδειγμα, η προσπάθειά μας για την αντιμετώπιση της επιδημίας ιλαράς στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό πρέπει να συνεχιστεί. Το ίδιο ισχύει και για την ανταπόκρισή μας στις έκτακτες ανάγκες των πληθυσμών που πλήττονται από τον πόλεμο στο Καμερούν και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Αυτές είναι μερικές μόνο από τις κοινότητες που δεν έχουμε την πολυτέλεια να εγκαταλείψουμε. Για αυτούς, ο COVID-19 αποτελεί έναν ακόμη μεγάλο κίνδυνο για την επιβίωσή τους.

Αυτή η πανδημία εκθέτει τη συλλογική μας ευπάθεια. Η αδυναμία που αισθάνονται πολλοί από εμάς σήμερα, οι ρωγμές στο αίσθημα ασφάλειας μας, οι αμφιβολίες για το μέλλον. Αυτοί είναι όλοι οι φόβοι και οι ανησυχίες που αισθάνονται όσοι είναι αποκλεισμένοι, παραμελημένοι ή στο στόχαστρο όσων έχουν την εξουσία στα χέρια τους.

Ελπίζω ο COVID-19 να μην μας μάθει μόνο να πλένουμε τα χέρια μας αλλά να δώσει στις κυβερνήσεις να καταλάβουν ότι η υγειονομική περίθαλψη πρέπει να είναι προσβάσιμη για όλους.

Μάθε όλα τα νέα για τη δράση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στον COVID-19 εδώ