Την υποψηφιότητά της για δεύτερη θητεία, δηλαδή για ακόμη πέντε χρόνια στο τιμόνι της Κομισιόν ανακοίνωσε σήμερα Δευτέρα η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Η ανακοίνωση έγινε κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου με τον επικεφαλής του γερμανικού Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος CDU στο Βερολίνο και συγκεκριμένα στην έδρα του Ινστιτούτου Konrad-Adenauer.
Το προεδρείο του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) πρότεινε σήμερα ομόφωνα την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για το χρίσμα του επικεφαλής υποψηφίου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος ενόψει των ευρωεκλογών του Ιουνίου, ανακοίνωσε ο αρχηγός του κόμματος Φρίντριχ Μερτς.
Η 65χρονη Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κρατούσε κλειστά τα χαρτιά της και μέχρι πρότινος διακινούνταν διάφορα σενάρια ότι θα έθετε υποψηφιότητα και για τη θέση του επικεφαλής στο ΝΑΤΟ. Ωστόσο με τις σημερινές ανακοινώσεις το τοπίο εν μέρει ξεκαθαρίζει και ανοίγει ο δρόμος για την φον ντερ Λάιεν να διεκδικήσει την ανανέωση της θητείας της.
Βέβαια η πιο ισχυρή γυναίκα της ΕΕ και η πρώτη γυναίκα επικεφαλής της Κομισιόν, δεν έχει τίποτα δεδομένο και οι επόμενοι τέσσερις μήνες είναι κρίσιμοι.
Η υποψηφιότητά της αναμένεται να επικυρωθεί επισήμως στο συνέδριο του ΕΛΚ στο Βουκουρέστι στις 6-7 Μαρτίου με τον επικεφαλής του CDU Φρίντριχ Μερτς να τονίζει ότι θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να είναι επίσης ομόφωνη η απόφαση για το πρόσωπο της κυρίας φον ντερ Λάιεν. Όμως ακόμη και εάν στις Ευρωεκλογές του Ιουνίου κερδίσει το ΕΛΚ θα εναπόκειται στους ηγέτες της ΕΕ να αποφασίσουν εάν θα την προτείνουν εκ νέου για την προεδρία της Κομισιόν και η απόφαση αυτή να επιβεβαιωθεί από το Ευρωκοινοβούλιο σε ψηφοφορία.
Οι πολυκρίσεις ευνοούν την Ούρσουλα
Αλλά οι πιθανότητες της πρώην υπουργού Άμυνας της Γερμανίας είναι καλές δεδομένης της προϋπηρεσίας της και των νέων συνθηκών που δημιουργούνται στον κόσμο και την ΕΕ.
Η Γερμανίδα πολιτικός επέδειξε ηγετικές ικανότητες και αντεπεξήλθε σε πρωτοφανείς κρίσεις για την ΕΕ, πανδημία, Brexit, πόλεμος στην Ουκρανία.
Επρόκειτο για καταστάσεις που επιβεβαιώνουν την νέα πραγματικότητα που ακούει στο όνομα πολυκρίσεις και όπως φαίνεται αυτές οι πολλαπλές κρίσεις σε διεθνές επίπεδο δεν έχουν τέλος. Η Ρωσία συνεχίζει τον πόλεμο στην Ουκρανία και με το θάνατο του Ναβάλνι προ ημερών είναι σαν να χλευάζει την ΕΕ και τη Δύση, την ίδια ώρα, οι άνοδος της ακροδεξιάς στην ΕΕ προβληματίζει, ενώ οι πιθανότητές ο Ντόναλντ Τραμπ να βρεθεί εκ νέου στην προεδρία των ΗΠΑ τρομοκρατεί τους Ευρωπαίους και όχι μόνο.
Υπό αυτές τις συνθήκες οι Ευρωπαίοι ηγέτες εκτιμάται ότι επιθυμούν μια σταθερότητα και κάποιον που έχει την απαραίτητη εμπειρία να διαχειριστεί αυτές τις κρίσεις - προκλήσεις και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δείχνει να πληρεί τις προδιαγραφές.
Σε αυτές τις ιδιότητες επικεντρώθηκε και ο επικεφαλής του CDU σήμερα επισημαίνοντας ότι οι μεγάλες προκλήσεις και των επόμενων ετών για την ΕΕ αφορούν την εγγύηση από τη μία πλευρά της ασφάλειας και από την άλλη της ευημερίας των πολιτών της.
Τίποτα δεν είναι σίγουρο
Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι δεν ήταν λίγες οι φορές, όπως για παράδειγμα η υποστήριξή της προς το Ισραήλ στο πόλεμο κατά της Χαμάς, ή η στάση της προς την Κίνα και οι αποφάσεις που έπαιρνε χωρίς πρώτα να έχει συμβουλευτεί τα κράτη μέλη, που προκάλεσαν την οργή των Ευρωπαίων διπλωματών.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε και το σκάνδαλο Pfizergate και την μήνυση των New York Times στην ΕΕ για τα sms Φον Ντερ Λάιεν και Pfizer. Υπενθυμίζουμε ότι η ΕΕ δεν δημοσίευσε όπως όφειλε μηνύματα που αντάλλαξαν η πρόεδρος της Κομισιόν με τις Pfizer/BioNTech και AstraZeneca για τα εμβόλια του κορονοϊού. Το δικαστήριο μπορεί να λάβει χώρα εντός του 2024.
Ένας ακόμη πονοκέφαλος για την ισχυρή κυρία της ΕΕ θα είναι η σύνθεση του νέου Ευρωκοινοβουλίου δεδομένη της ανόδου της ακροδεξιάς και της απώλειας ψήφων από το ΕΛΚ, τους Σοσιαλιστές και τους Φιλελεύθερους (Renew). Υπενθυμίζεται ότι το 2019 κέρδισε με ισχνή πλειοψηφία εννέα ψήφων και δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι τρία προαναφερθέντα κόμματα θα έχουν αρκετές ψήφους για να την υποστηρίξουν και πάλι. Για το λόγο αυτό ενδεχομένως θα χρειαστεί και τις ψήφους μικρότερων κομμάτων.
«Υπουργείο Πολέμου»;
Όμως η νέα θητεία της φον ντερ Λάιεν θα προϋποθέτει διαφορετική προσέγγιση σε θέματα που μέχρι πρότινος φαίνονταν να κυριαρχούν στην ατζέντα της ΕΕ.
Για παράδειγμα η «πράσινη μετάβαση», την οποία η φον ντερ Λάιεν υπερασπίζονταν με θρησκευτική προσήλωση, είναι βέβαιο ότι αυτή τη φορά δεν θα είναι το πρώτο θέμα στην ατζέντα.
Δεδομένων των προαναφερόμενων προκλήσεων, τόσο εντός της ΕΕ όσο και αυτές που αναμένονται στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, οδηγούν σε μια πιο συντηρητική ή καλύτερα ρεαλιστική ατζέντα. Μεταναστευτικό, οικονομία και άμυνα αναμένεται να κυριαρχήσουν.
Η αρχή έγινε την περασμένη Παρασκευή στη Σύνοδο του Μονάχου λίγο πριν γίνει γνωστός ο θάνατος του Ναβάλνι. Εκεί η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έθεσε ως υψίστης σημασίας την ενίσχυση της ενιαίας αμυντικής πολιτικής της ΕΕ και της αμυντικής βιομηχανικής στρατηγικής και όπως είπε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει την πρόταση της στρατηγικής αμυντικής βιομηχανίας της σε τρεις εβδομάδες. «Η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει τη βιομηχανική βάση της… Είμαι πεπεισμένη υπέρμαχος της διατλαντικής σχέσης μας και, ταυτόχρονα, πρέπει να οικοδομήσουμε μια ισχυρή Ευρώπη και αυτά τα δύο πάνε μαζί» τόνισε.
Όμως η πιο σημαντική ανακοινωσή της ήταν πως εάν παραμείνει στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και μετά τις επόμενες ευρωεκλογές, σκοπεύει να ορίσει έναν Επίτροπο Άμυνας.
Η ίδια ανέφερε ότι η θέση αυτή θα μπορούσε να ανατεθεί σε υποψήφιο από χώρα της Κεντρικής ή της Ανατολικής Ευρώπης, με τη θέση να επικεντρώνεται στις κοινές αμυντικές προμήθειες - και όχι στη διοίκηση των στρατών, η οποία παραμένει αρμοδιότητα των κυβερνήσεων της ΕΕ.
Είναι ενδιαφέρον ότι σε άρθρο του στο POLITICO που δημοσιεύθηκε σήμερα, ο Εσθονός πρόεδρος Alar Karis ζητά την ενίσχυση της αρχιτεκτονικής ασφάλειας της ΕΕ στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και υποστηρίζει την έκκληση της φον ντερ Λάιεν για έναν Επίτροπο Αμυνας. «Το ΝΑΤΟ και η ΕΕ δεν μπορούν να συνεχίσουν να συμπεριφέρονται σαν να είναι περίοδος ειρήνης» υπογραμμίζει ο ίδιος και προσθέτει ότι ο Πούτιν «δεν θέλει απλώς να κατακτήσει την Ουκρανία, αλλά δοκιμάζει επίσης την αποφασιστικότητα του δημοκρατικού κόσμου για λογαριασμό των άλλων απολυταρχών του κόσμου. Πολεμά επίσης για τη Βόρεια Κορέα και το Ιράν - εξ ου και η υποστήριξή τους στην πολεμική του προσπάθεια».
Σε αυτό το ταραγμένο κλίμα η υποψηφιότητα της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν φαντάζει ιδανική, όμως το έργο που θα κληθεί να φέρει εις πέρας η ίδια, ή όποιος άλλος αναλάβει την προεδρία της Κομισιόν, είναι δύσκολο και πρώτα απ΄όλα, εκτός από τις γεωπολιτικές προκλήσεις, θα πρέπει να προκύψει πραγματική ενότητα μεταξύ των κρατών μελών και των αξιωματούχων στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Αρκεί να θυμηθούμε τον Ορμπάν που έκανε χειραψία με τον Πούτιν ενώ οι 26 συνεδρίαζαν για την κρίση στη Μέση Ανατολή, ή τις παλινωδίες μεταξύ Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Κομισιόν, και του εκπροσώπου της εξωτερικής πολιτικής στην ΕΕ για την κατάσταση στη Γάζα.
Εάν η νέα ηγεσία της ΕΕ δεν είναι συγκροτημένη και δεν δώσει έμφαση στα πραγματικά προβλήματα που την ταλανίζουν τότε οι δυνάμεις που επιθυμούν τη διάσπασή της έχουν πολλές πιθανότητες να υπερισχύσουν.