Σύμφωνα με μια νέα μελέτη, ο τρόπος με τον οποίο διαχειριζόμαστε ένα «σύμπλεγμα» καταστάσεων υγείας, γνωστό ως μεταβολικό σύνδρομο*, μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο στο αν θα αναπτύξουμε άνοια σε νεαρή ηλικία.
* Το μεταβολικό σύνδρομο είναι ένα σύνολο μεταβολικών διαταραχών, με κοινό χαρακτηριστικό την αντίσταση στην ινσουλίνη.
Για να διαγνωστεί ένα άτομο με μεταβολικό σύνδρομο, πρέπει να παρουσιάζει: μεγάλη περιφέρεια μέσης, υψηλή αρτηριακή πίεση, υψηλό σάκχαρο στο αίμα, υψηλά τριγλυκερίδια στο αίμα και χαμηλά επίπεδα χοληστερόλης λιποπρωτεϊνών υψηλής πυκνότητας, γνωστή και ως HDL ή «καλή» χοληστερόλη.
Τα άτομα που παρουσίασαν μεταβολικό σύνδρομο ή συνδυασμό αυτών των συστατικών, είχαν 24% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια σε νεαρή ηλικία, όπως έδειξαν τα στοιχεία.
«Το βασικό συμπέρασμα (της μελέτης) είναι ότι το μεταβολικό σύνδρομο αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας νεαρής ηλικίας», δηλαδή άνοιας πριν από την ηλικία των 65 ετών, δηλώνει ο επικεφαλής ερευνητής της μελέτης δρ Μίνγου Λι μέσω μέιλ. «Τα ευρήματά μας υπογραμμίζουν τη σημασία της έγκαιρης διαχείρισης της μεταβολικής υγείας για την πιθανή πρόληψη της άνοιας και τη διατήρηση της υγείας του εγκεφάλου».
Η μελέτη ανέλυσε δεδομένα σχεδόν 2 εκατομμυρίων ατόμων από την Εθνική Υπηρεσία Ασφάλισης Υγείας της Κορέας που υποβλήθηκαν σε υγειονομικές εξετάσεις. Οι ερευνητές ανέλυσαν τους δείκτες του μεταβολικού συνδρόμου και τα άτομα που εμφάνισαν άνοια νεαρής ηλικίας μεταξύ του 2009 και του τέλους του 2020, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη στο περιοδικό Neurology.
«Κάθε συστατικό – όπως η αυξημένη αρτηριακή πίεση, το υψηλό σάκχαρο στο αίμα, η παχυσαρκία, τα μη φυσιολογικά επίπεδα χοληστερόλης – συνδέεται ξεχωριστά με υψηλότερο κίνδυνο άνοιας», δηλώνει ο Λι, επίκουρος καθηγητής στο τμήμα νευρολογίας στο νοσοκομείο Sacred Heart του Πανεπιστημίου Hallym στη Νότια Κορέα.
Το εύρημα υποδηλώνει αυξημένο κίνδυνο για μεγάλο μέρος του πληθυσμού των ΗΠΑ, καθώς περίπου 1 στους 3 ενήλικες στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει μεταβολικό σύνδρομο, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρδιάς, Πνευμόνων και Αίματος.
«Η άνοια είναι από τις πιο επίφοβες ασθένειες και η ανάπτυξη άνοιας σε νεαρή ηλικία είναι ακόμη πιο ανησυχητική», δηλώνει ο δρ Ρίτσαρντ Ισάακσον, προληπτικός νευρολόγος και διευθυντής έρευνας στο Ινστιτούτο Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων στο Boca Raton της Φλόριντα. Δεν συμμετείχε στη νέα μελέτη.
«Οι άνθρωποι όλων των ηλικιών – από τα 20, τα 30, τα 40, τα 50 τους χρόνια και μετά – θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να κάνουν επιλογές για την υγεία του εγκεφάλου από νωρίς», συμπληρώνει ο ίδιος. «Νομίζω ότι αυτή η μελέτη μας δίνει περισσότερα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι αυτές οι εγκεφαλικά υγιείς επιλογές μπορεί να οδηγήσουν σε καλύτερα αποτελέσματα για τον εγκέφαλο με την πάροδο του χρόνου».
Αιτιολόγηση vs συσχέτιση
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η μελέτη ήταν παρατηρησιακή, πράγμα που σημαίνει ότι οι ερευνητές δεν μπορούν να πουν ότι το μεταβολικό σύνδρομο προκαλεί άνοια, παρά μόνο ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των δύο, δηλώνει ο Ισάακσον.
«Δεν νομίζω πραγματικά ότι οι αγγειακοί παράγοντες κινδύνου και το μεταβολικό σύνδρομο προκαλούν τη νόσο Αλτσχάιμερ, αλλά νομίζω ότι μπορεί να επιταχύνουν κάποιον προς αυτήν», αναφέρει.
Θα πρέπει να γίνουν περισσότερες έρευνες για να διαπιστωθεί αν η θεραπεία του μεταβολικού συνδρόμου καθυστερεί πραγματικά την εμφάνιση της άνοιας ή μειώνει τον αριθμό των περιπτώσεων, σημειώνει ο ίδιος. Οι ερευνητές θα πρέπει επίσης να εξετάσουν περισσότερους πληθυσμούς για να δουν αν τα αποτελέσματα από τη Νότια Κορέα μπορούν να εφαρμοστούν ευρέως.
Αλλά η τελευταία μελέτη δίνει ελπίδα ότι υπάρχουν ενέργειες που μπορούν να λάβουν οι άνθρωποι για την καταπολέμηση της άνοιας νεαρής ηλικίας, είπε. «Κάποιοι λένε ότι η άνοια νεαρής ηλικίας, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα γι′ αυτό – είναι προδιαγεγραμμένη, αλλά δεν συμφωνώ με αυτό. Αυτοί οι παράγοντες του τρόπου ζωής δεν είναι ασήμαντοι», προσθέτει.
Ο Λι πιστεύει ότι οι άνθρωποι μπορούν να επηρεάσουν τις πιθανότητές τους (για ανάπτυξη άνοιας). «Η συμβουλή μου είναι να διαχειρίζονται προληπτικά τη μεταβολική υγεία διατηρώντας μια ισορροπημένη διατροφή, τακτική σωματική δραστηριότητα και τακτικές ιατρικές εξετάσεις», αναφέρει. «Η έγκαιρη αντιμετώπιση του μεταβολικού συνδρόμου μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο άνοιας αργότερα στη ζωή».
Η σύνδεση μεταξύ αγγειακής και εγκεφαλικής υγείας
Οι παθήσεις που συνθέτουν το μεταβολικό σύνδρομο μπορεί να μη φαίνεται να συνδέονται άμεσα με τον κίνδυνο άνοιας, αλλά υπάρχουν μερικοί τρόποι με τους οποίους η αγγειακή υγεία μπορεί να επηρεάσει τη γνωστική έκπτωση, δηλώνει ο Ισάακσον.
Το μεταβολικό σύνδρομο μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή και «όταν κάποιος έχει φλεγμονή στο σώμα και στον εγκέφαλο, αυτό μπορεί να επιταχύνει τη γήρανση», συμπληρώνει ο Ισάακσον. «Και όταν έχεις φλεγμονή στον εγκέφαλο, τα πράγματα δεν λειτουργούν τόσο καλά».
Η αποτελεσματική λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων είναι επίσης σημαντική για τη γνωστική υγεία, ώστε να διατηρείται η ροή αρκετού οξυγόνου στον εγκέφαλο, προσθέτει.
Και τέλος, σημειώνει ότι το μεταβολικό σύνδρομο μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του εγκεφάλου να μεταβολίζει την ενέργεια, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε γνωστική εξασθένηση. Οι διάφορες καταστάσεις που συνθέτουν το μεταβολικό σύνδρομο τείνουν να συμβαίνουν μαζί, επειδή έχουν παρόμοια αίτια και επηρεάζουν η μία την άλλη, αναφέρει επίσης. «Ο λόγος για τον οποίο αυτοί οι παράγοντες κινδύνου συχνά συναθροίζονται είναι το ότι είναι αλληλένδετοι στην πραγματικότητα».
Οι άνθρωποι μπορούν να λάβουν μέτρα για να είναι υγιείς
Επειδή τόσο οι γενετικοί παράγοντες όσο και ο τρόπος ζωής συμβάλλουν στις περιπτώσεις άνοιας, ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να κάνουν ό,τι τους προτείνει ο γιατρός τους και παρόλα αυτά να πάθουν άνοια, δηλώνει ο Ισάακσον. Αλλά η υιοθέτηση υγιεινών αλλαγών στον τρόπο ζωής και η αντιμετώπιση του μεταβολικού συνδρόμου μπορεί ακόμη να αποτρέψει ή να καθυστερήσει την άνοια σε πολλούς ανθρώπους, προσθέτει.
Η θεραπεία για το μεταβολικό σύνδρομο, το οποίο μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο διαβήτη και καρδιαγγειακών παθήσεων, ξεκινά με αλλαγές στον τρόπο ζωής, αναφέρει η δρ Παμ Τάουμπ, προληπτική καρδιολόγος και καθηγήτρια ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο. Η ίδια δεν συμμετείχε στην έρευνα.
«Σε γενικές γραμμές, οι συστάσεις για τον τρόπο ζωής που κάνουμε στην πραγματικότητα είναι να ακολουθούμε μια μεσογειακή διατροφή που είναι ισορροπημένη όσον αφορά τις πρωτεΐνες, τους υδατάνθρακες και τις φυτικές ίνες, καθώς και να περιορίσουμε την ποσότητα των προσλαμβανόμενων θερμίδων», εξηγεί η ίδια.
Ορισμένες από τις έρευνες που έχει διεξάγει η Τάουμπ σχετικά με το μεταβολικό σύνδρομο αποδεικνύουν ότι η χρονικά περιορισμένη διατροφή μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση των καταστάσεων, είπε.
Η διατήρηση της τακτικής σωματικής δραστηριότητας είναι το κλειδί, αν και η ποσότητα και η αναλογία της προπόνησης δύναμης, καρδιολογίας και ευλυγισίας μπορεί να είναι συγκεκριμένη για εσάς και να συζητηθεί με το γιατρό σας, είπε. Ο επαρκής ύπνος και ο χειρισμός του άγχους είναι επίσης ουσιώδεις για τη διαχείριση σχεδόν κάθε χρόνιας πάθησης, πρόσθεσε.
«Φυσικά, δεν μπορούμε να ελέγξουμε το στρες, αλλά είναι σημαντικό το πώς ρυθμίζουμε την αντίδρασή μας», αναφέρει η Τάουμπ.
Ωστόσο, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής από μόνες τους μπορεί να μην λύσουν εντελώς το πρόβλημα, είπε. Ο γιατρός μας μπορεί να μας συστήσει φάρμακα για να βοηθήσει με την αρτηριακή πίεση, το σάκχαρο, την αντίσταση στην ινσουλίνη, τη μείωση των λιπιδίων και τη διαχείριση του βάρους.
ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕ…
«Στην πραγματικότητα δεν είναι το ένα ή το άλλο», καταλήγει η Τάουμπ. «Πρέπει να συνδυάσουμε τον τρόπο ζωής μας με τη σωστή λήψη φαρμάκων.
ΠΗΓΗ: Cnn.com
