Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είπε κάποτε ότι όποιος κερδίσει την Κωνσταντινούπολη κερδίζει την Τουρκία. Αν ισχύει αυτό, το διακύβευμα είναι υψηλό για τις εκλογές της Κυριακής, καθώς άνθρωποι σε όλη τη χώρα των 85 εκατομμυρίων κλήθηκαν να επιλέξουν τους τοπικούς ηγέτες τους. Οι κάλπες έκλεισαν στις 17.00 ώρα Τουρκίας (και Ελλάδας).
Είναι τέτοια η σημασία της σημερινής ψηφοφορίας που οι πολιτικοί αναλυτές εικάζουν ότι μια νίκη του νυν δημάρχου της Κωνσταντινούπολης, του κεντροαριστερού Εκρέμ Ιμάμογλου, θα τον καθιστούσε φαβορί για την τουρκική προεδρία το 2028.
Αυτό είναι το τελευταίο πράγμα που θέλει ο Ερντογάν, έχοντας ήδη δει το συντηρητικό του Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, γνωστό ως ΑΚΡ, να ηττάται από τον Ιμάμογλου και το πιο κοσμικό, μετριοπαθές Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) στις εκλογές της πόλης το 2019. Ηταν τόσο εξοργισμένος ο Ερντογάν από το εκλογικό αποτέλεσμα που προκήρυξε δεύτερες εκλογές, μόνο για να δει τον Ιμάμογλου να κερδίζει τον υποψήφιο δήμαρχο του Κόμματος ΑΚ με ακόμη μεγαλύτερη διαφορά.
Μια νίκη για την αντιπολίτευση σήμερα θα μπορούσε να φέρει τη χώρα σε μια νέα κατεύθυνση, παρουσιάζοντας μια μεγάλη πρόκληση για τον Ερντογάν και την επί δεκαετίες παραμονή του κόμματος του στην εξουσία. Ο ίδιος ο Ερντογάν έγινε γνωστός ως δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης τη δεκαετία του 1990 πριν κερδίσει αργότερα την προεδρία. Τώρα πιέζει σκληρά για να νικήσει ο υποψήφιος δήμαρχος του κόμματός του, Μουράτ Κουρούμ, ένας 47χρονο πρώην υπουργός περιβάλλοντος και αστικοποίησης.
«Πολλές χώρες στον κόσμο διοικούνται από υπουργικά συμβούλια, αλλά η Κωνσταντινούπολη - μεγαλύτερη από πολλές από αυτές τις χώρες - διοικείται από δήμαρχο. Αυτό είναι περίεργο, αλλά δείχνει επίσης πόσο σημαντικό είναι να κερδίσεις την Κωνσταντινούπολη», είπε ο δήλωσε στο CNBC ο Αρντά Τούντζα, οικονομολόγος της PolitikYol από την Κωνσταντινούπολη.
Μεγάλες τουρκικές πόλεις όπως η Κωνσταντινούπολη και η πρωτεύουσα Αγκυρα βρίσκονται στο επίκεντεο της προσοχής σε αυτές τις εκλογές. Και στις δύο κέρδισε η αντιπολίτευση το 2019.
«Οι τουρκικές δημοτικές εκλογές αποτελούν συχνά ένα πολιτικό βαρόμετρο ενόψει των προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών που είναι προγραμματισμένες να διεξαχθούν το 2028», εκηγεί η Κριστίν Ρόνζι, αναλύτρια στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική για την εταιρεία συμβούλων RANE.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Ο Χακάν Ακμπάς, ανώτερος σύμβουλος του Ομίλου Albright Stonebridge, περιγράφει τις εκλογές ως «στιγμή, που ενδεχομένως αναδιαμορφώνει τον πολιτικό χάρτη, επηρεάζει την οικονομική πολιτική και υπαγορεύει την ποιότητα της αστικής ζωής. Το διακύβευμα είναι μεγάλο, καθώς τα αποτελέσματα θα μπορούσαν είτε να εδραιώσουν την κυριαρχία του AKP είτε να ανοίξουν το δρόμο για ένα πιο πλουραλιστικό πολιτικό τοπίο».
«Το κύριο πρόβλημα της αντιπολίτευσης είναι η ίδια η αντιπολίτευση»
Παρά τα χρόνια της οικονομικής αναταραχής, τον πληθωρισμός στα ύψη 65% και την τουρκική λίρα πιο αδύναμη ποτέ έναντι του δολαρίου ο Τούντζα πιστεύει ότι το Κόμμα AKP του Ερντογάν, το οποίο κυριαρχεί εδώ και καιρό σε εθνικό επίπεδο, θα κερδίσει αυτό του Σαββατοκύριακο. Το αποδίδει στην ίδια την αντιπολίτευση, την οποία περιγράφει ως τον χειρότερο εχθρό της.
«Για την αντιπολίτευση, η κύρια πρόκληση είναι οι αδύναμοι πολιτικοί και η αποδιοργανωμένη πολιτική της. Το κύριο πρόβλημα για την αντιπολίτευση είναι η ίδια η αντιπολίτευση», λέει.
Ενας σημαντικός συνασπισμός της αντιπολίτευσης συμμάχησε τον Μάιο του 2023 σε μια προσπάθεια να ανατρέψει τον Ερντογάν από την προεδρία κατά τις τελευταίες εθνικές εκλογές στην Τουρκία. Το αποτέλεσμα ήταν μια μεγάλη ήττα και απογοήτευση για την αντιπολίτευση, της οποίας ηγήθηκε το CHP του Ιμάμογλου.
Κάποιοι στην Τουρκία αποδίδουν για το γεγονός στο ότι ο ίδιος ο δημοφιλής Ιμάμογλου, τώρα 52 ετών, απαγορεύτηκε από το δικαστικό σώμα της Τουρκίας να είναι υποψήφιος, σε μια κίνηση που οι αντίπαλοι του Ερντογάν λένε ότι σχεδιάστηκε από τον πρόεδρο για να μειώσει τον ανταγωνισμό του. Το AKP λέει ότι ο λόγος πίσω από την απαγόρευση ήταν παραβάσεις που σχετίζονται με φορολογία, ενώ οι υποστηρικτές του CHP λένε ότι ήταν καθαρά πολιτικό παιχνίδι.
Εν τω μεταξύ, οι αναλυτές παρακολουθούν για να δουν πώς τα αποτελέσματα θα υπαγορεύσουν τις επόμενες κινήσεις του Ερντογάν και εάν ο ήδη περιορισμένος πολιτικός ανταγωνισμός θα καταστεί ακόμη λιγότερο δημοκρατικός.
Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Freedom House, στην έκθεσή του για την Τουρκία για το 2023, περιέγραψε τον Ερντογάν και το ΑΚP ότι έχουν γίνει «ολοένα και πιο αυταρχικοί τα τελευταία χρόνια, εδραιώνοντας σημαντική εξουσία μέσω συνταγματικών αλλαγών και φυλακίζοντας αντιπάλους και επικριτές».
«Μια εντεινόμενη οικονομική κρίση και οι επερχόμενες εκλογές... έδωσαν στην κυβέρνηση νέα κίνητρα για να καταστείλει τη διαφωνία και να περιορίσει τον δημόσιο λόγο», προστίθεται στην έκθεση.
Για τον Σονέρ Καγκαπτάι, διευθυντή του Τουρκικού Ερευνητικού Προγράμματος στο Ινστιτούτο της Ουάσιγκτον, μια ήττα για το κόμμα του Ερντογάν μπορεί απλώς να σκληρύνει αυτές τις τάσεις αντί να τις αποδυναμώσει.
«Εάν η παράταξη του προέδρου πάρει πίσω την Πόλη από την αντιπολίτευση στις 31 Μαρτίου, μπορεί να αισθάνεται αρκετά άνετα ώστε να επικεντρωθεί σε πιο θετικά βήματα οικοδόμησης», έγραψε σε ένα άρθρο για το think tank. «Αλλά μια απώλεια θα μπορούσε να τον οδηγήσει να διπλασιάσει τις εθνικιστικές και λαϊκιστικές πολιτικές στο εσωτερικό και στο εξωτερικό».
Ερντογάν: «Εναρξη μίας νέας εποχής στη χώρα»
Το εκλογικό του δικαίωμα για τις σημερινές δημοτικές εκλογές άσκησε περίπου στις 13.30 το μεσημέρι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στο σχολείο που ψηφίζει παραδοσιακά στο Σκούταρι της ασιατικής ακτής της Κωνσταντινούπολης.
Μετά την άσκηση του εκλογικού του δικαιώματος, ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε ότι «αυτές οι εκλογές σηματοδοτούν την αρχή μιας νέας εποχής στη χώρα μας. Εύχομαι οι βουλευτικές και προεδρικές εκλογές» και ευχήθηκε οι εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης να συμβάλουν καθοριστικά στην έναρξη ενός νέου αιώνα για την Τουρκία.
Συγκινημένος ο Ιμάμογλου
Το εκλογικό τους δικαίωμα άσκησαν και οι δύο βασικοί υποψήφιοι για τον μητροπολιτικό δήμο της Κωνσταντινούπολης. Ο Εκρέμ Ιμάμογλου ψήφισε στην περιοχή Μπεϊλίκτνουζου, όπου ήταν δήμαρχος προτού εκλεγεί το 2019 επικεφαλής του δήμου της Κωνσταντινούπολης.
Μετά την άσκηση του εκλογικού του δικαιώματος εμφανίστηκε συγκινημένος, λέγοντας: «Σήμερα είναι μια συναισθηματική ημέρα για μένα, διότι είναι η στιγμή του αποχαιρετισμού και συμφιλίωσης για τα πέντε χρόνια εργασίας. Ελπίζω ότι ο λαός μας θα μου χαρίσει αυτό το συναίσθημα της συμφιλίωσης. Θα ήθελα να πω ότι ενεργώ χωρίς να διαχωρίζω καμία περιφέρεια από την άλλη και χωρίς να βάζω τον κομματισμό στο προσκήνιο. Αν έχω πληγώσει την καρδιά κάποιου, ζητώ συγγνώμη και του ζητώ να με συγχωρήσει. Πιστεύουμε ότι κάναμε ό,τι καλύτερο μπορούσαμε».
Ζήτησε επίσης από τους πολίτες να προστατέψουν την κάλπη και την ψήφο τους: «Η ψήφος είναι ιερό δικαίωμα στη δημοκρατία μας. Αυτό το δικαίωμα πρέπει να προστατευθεί. Οι κανόνες σχετικά με την προστασία αυτού του δικαιώματος είναι σαφείς, αλλά δυστυχώς, δεδομένου ότι υπάρχουν ελλείψεις στο θέμα αυτό στην Τουρκία, το θέμα αυτό γίνεται σε συνεργασία με τους πολίτες».
Νωρίτερα, είχε ψηφίσει ο αντίπαλός του Μουράτ Κουρούμ, ο οποίος μετά την άσκηση του εκλογικού του δικαιώματος δήλωσε ότι σήμερα ανατέλλει ο ήλιος στην Κωνσταντινούπολη.
«Θεού θέλοντος θα κάνουμε το πρώτο βήμα για να αντιμετωπίσουμε τον κίνδυνο σεισμού και τα κυκλοφοριακά προβλήματα. Στις 31 Μαρτίου, ο ήλιος θα ανατείλει» δήλωσε, εξέφρασε πεποίθησή του ότι η σημερινή ημέρα θα είναι ημέρα γιορτής για όλους του πολίτες της Κωνσταντινούπολης και ευχαρίστησε τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την εμπιστοσύνη του.
Πριν πάει να ψηφίσει, ο Μουράτ Κουρούμ επισκέφθηκε ένα τέμενος για να προσευχηθεί και οι σχετικές φωτογραφίες κυκλοφόρησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και δημοσιεύτηκαν στα φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης. Χτες βράδυ, εξάλλου, προσευχήθηκε μαζί με τον Ερντογάν στην Αγία Σοφία.
(με πληροφορίες από CNBC, ΑΠΕ)