Ο Μαραθώνιος της Δημοκρατίας

Ο Μαραθώνιος της Δημοκρατίας
Open Image Modal
aeduard via Getty Images

Δεν ξέρω τι γίνεται σήμερα, αλλά πριν από μερικά χρόνια ένας Γυμνασιόπαις που ρωτήθηκε για τη Μάχη του Μαραθώνα έγραψε πως εκεί νικήθηκαν οι Τούρκοι στην Επανάσταση του 21! Δεν ξέρω αν διδάσκεται σήμερα αυτό το αναπάντεχο επεισόδιο της Αθηναϊκής Δημοκρατίας αλλά, γνωρίζοντας τι γράφεται κάθε φορά από δω κι από κει, σίγουρα δεν θα διδάσκεται πως οι Πέρσες ήρθαν να καταργήσουν την Δημοκρατία! Τιμωρία δηλαδή για την στρατιωτική βοήθεια που έστειλαν οι δημοκράτες Αθηναίοι στους δημοκράτες Ίωνες όταν επαναστάτησαν εναντίον των Περσών οι οποίοι τους υποχρέωναν να υποστούν φιλοπερσικούς τυράννους. Οι Ίωνες, κάτοικοι της Αττικής, είχαν καταφύγει στα παράλια της Μικράς Ασίας και στα διπλανά νησιά πριν από 12 αιώνες για να γλιτώσουν από τος Δωριείς που κατέβαιναν ακάθεκτοι. Για ανάλογες αιτίες καταφεύγουν σήμερα άλλες φυλές στα ελληνικά παράλια και νησιά.

Οι Έλληνες πρόσφυγες, μετανάστες και άποικοι φαίνεται πως όχι μόνο ήταν ένας λαός ειρηνικός αλλά είχαν και κάποιο χάρισμα που τους βοηθούσε να γίνονται να αρεστοί στους γηγενείς. Οι ελληνικές πόλεις-κράτη στα παράλια της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου και κυρίως στην Σικελία και την Κάτω Ιταλία ήταν πάνω από χίλιες. Μεταφράζοντας την ”Κύρου Ανάβαση” του Ξενοφώντα*(1) ανακάλυψα ελληνικές πόλεις στην Μεσοποταμία! Τα Οθωμανικά φύλλα που φιλοξενήθηκαν από τους Έλλη επί αιώνες όταν μετανάστευαν προς Ανατολάς, έχουν ξεχάσει σήμερα ποιος είναι ο πολιτισμός που ποδοπατούν. Οι πρώτοι που τους φιλοξένησαν ήταν οι Ίωνες. Και νομίζοντας ολόκληρη η Ελλάδα είναι Ιωνική την ονομάζουν Ιωνία (Γιουνάν)! Και τους Έλληνες Ίωνες (Γιουνάνι). Δεν υπάρχει άλλη λέξη, νομίζω, στην τουρκική για την Ελλάδα και τους Έλληνες.

Έχοντας συρρικνωθεί, ο Ελληνικός κόσμος βρίσκεται σήμερα σε κρίσιμη καμπή από άποψη στρατηγική. Μόνο μεγάλες δυνάμεις θα μπορούσαν να αποφύγουν τις διακινδυνεύσεις που πηγάζουν από τον ευάλωτο χώρο της σημερινής Ελλάδος. Με αυτό το στρατηγικό διαπιστευτήριο οι Πέρσες, αφού κατέστειλαν την Ιωνική Επανάσταση, αποφάσισαν να ξεφορτωθούν τον τέως Τύραννο της Αθήνας που φιλοξενούσαν και, χρησιμοποιώντας δεκαπλάσιες δυνάμεις από τους ευάλωτους Αθηναίους δημοκράτες, να τον ξαναβάλουν τον φίλο τους τον Ιππία στη θέση του.

Η προετοιμασία Δημοκρατίας

51Ο π.Χ. Όταν ο Ιππίας, ο γιος του Πεισίστρατου και τύραννος της Αθήνας διώχτηκε από την 2η Εξέγερση των εξορισμένων Αλκμεωνίδων, κατέφυγε στην Περσία, στην Αυλή του Δαρείου.

Αυτή τη φορά επικεφαλής στην εξέγερση ήταν ο Κλεισθένης έχοντας την βοήθεια των Σπαρτιατών του Κλεομένη και, στο εσωτερικό, την συνεργασία των Ολιγαρχικών του Ισαγόρα ο οποίος και ψηφίζεται Άρχοντας.

Όταν ο Ισαγόρας ακούει τι είδος πολίτευμα ετοιμάζεται να φέρει προς ψήφιση στην Εκκλησία του Δήμου ο Κλεισθένης, που είχε εξοριστεί από τον Πεισίστρατο τον εξορίζει κι′ αυτός! Όμως η Εκκλησία του Δήμου είχε έντονη περιέργεια να ακούσει τις προτάσεις του Κλεισθένη, που είχαν αρχίσει να φτάνουν στα αυτιά των Αθηναίων. Και ψηφίζει την επάνοδο του Κλεισθένη!

Αλλά ο Κλεισθένης είχε και την συμπαράσταση του Μαντείου των Δελφών που έβγαλε μια προφητεία ότι ″οι εξόριστοι Αλκμαιωνίδες πρέπει να επιστρέψουν στην Αθήνα″. Μάλιστα οι κακές γλώσσες λένε ότι ο Κλεισθένης εξαγόρασε τον Χρησμό.

Η Δημοκρατία

Ο Κλεισθένης επιστρέφει και οι νόμοι του ψηφίζονται. Στο μεταξύ οι Πέρσες του Δαρείου προωθούνται όλο και περισσότερο προς Ανατολάς. Συνεχίζουν να επιβάλλουν δια της βίας φιλικούς προς αυτούς ντόπιους τυράννους σε μερικά νησιά του Αιγαίου καταργώντας παντού τα δημοκρατικό πολίτευμα που άρχισε να εξάγεται και στο εξωτερικό. Ιδιαίτερα στους Ίωνες που ήταν απόγονοι των αρχαίων Αθηναίων.

Η επιβίωση της Δημοκρατίας

Μερικά χρόνια αργότερα, το 492 συγκεκριμένα, καθώς οι Ίωνες πίστευαν πως οι Πέρσες δεν είναι αήττητοι, οι ελληνικές πόλεις της Ιωνίας επαναστατούν και καίνε τις Σάρδεις. Όμως, παρά την βοήθεια της Αθήνας και της Ερέτριας οι Πέρσες θα καταστείλουν την Ιωνική Επανάσταση.

Στο μεταξύ όλα αυτά τα χρόνια, ο Ιππίας που έχει καταφύγει στην Αυλή του Δαρείου, παρακαλούσε την Άτοσσα, την γυναίκα του Δαρείου να πείσει τον άνδρα της να εκστρατεύσει στην Αθήνα και να τον ξαναβάλει τύραννο της πόλης ”όπως έβαζε Έλληνες τυράννους παντού”. Όταν ο Δαρείος είδε την εχθρική ενέργεια των Αθηναίων που έστειλαν στρατιωτική βοήθεια στους Ίωνες, αποφάσισε ”να τους τιμωρήσει” και ταυτόχρονα να τους ξαναβάλει τύραννο τον Ιππία που θα είναι ταυτόχρονα και φιλικός προς τους Πέρσες. Θα στείλει τελικά έναν στόλο, με αρχηγό τον γαμπρό του τον Μαρδόνιο και οδηγό, φυσικά, τον Ιππία. Λέγεται ότι ο στρατός που έφερε ο στόλος ήταν 100.000 άνδρες. Ο Ιππίας, που είχε προβλέψει και ένα παράλληλο πραξικόπημα οπαδών του στην πόλη, οδήγησε τον στόλο παραπλανητικά στο Φάληρο. Για να αναγκάσει τους Αθηναίους να τρέξουν για να προλάβουν την απόβαση. Παραπλανητικά, γιατί ο σκοπός του ήταν να κατευθυνθεί αμέσως μετά στον Μαραθώνα, την γενέτειρα του, όπου ήλπιζε ότι όχι μόνο θα βρει βοήθεια αλλά οι Αθηναίοι, κουρασμένοι από το πρώτο τρέξιμο, δεν θα προλάβουν να φτάσουν εγκαίρως στον Μαραθώνα. Έτσι και έγινε. οι Αθηναίοι ξανάτρεξαν μέχρι τον Μαραθώνα αλλά οι Πέρσες με τον Ιππία είχαν ήδη καταλάβει την ακτή.

Υπερπηδώ σειρά από ενδιαφέρουσες ιστορικές λεπτομέρειες για να φτάσω στην 3η μέρα όταν γίνεται η επίθεση με βάση τις οδηγίες του Μιλτιάδη που έβαλε τους 10.000 Αθηναίους (συν έναν μικρό αριθμό Πλαταιών) να τρέξουν τα 1.500 μέτρα που χωρίζουν τα δύο στρατόπεδα όπως στους Ολυμπιακούς αγώνες. Για να αποφύγουν τα περσικά βέλη και να τους προλάβουν όσο πιο πολύ γίνεται ανέτοιμος. Δεν θα αργήσει και ο Μαραθωνοδρόμος να τρέξει (να ξανατρέξει!) τα 42 αυτά χιλιόμετρα, διατηρώντας όλη του την πανοπλία για ασφάλεια. Το ”νενικήκαμεν” που θα πει ήταν ”νικήσαμε οι Δημοκράτες!”.

Φυσικά η Μάχη ήταν για να μην επιστρέψει ο Ιππίας στο τυραννικό του θρόνο. Ο οποίος Ιππίας πολέμησε βέβαια στο πλευρό των Περσών. Τραυματίστηκε θανάσιμα και πέθανε στο πλοίο της επιστροφής.

Η αναλογία των μαχητών ήταν 1 προς 10. Η αναλογία των νεκρών 1 προς 33.

Ο Μαραθώνας είχε ένα ιερό της Άρτεμης. Πριν από τη μάχη, οι Αθηναίοι υποσχέθηκαν στη θεά ότι θα θυσιάσουν τόσες αίγες όσους νεκρούς θα άφηνε ο εχθρός στο πεδίο της μάχης. Οι νεκροί Πέρσες ήταν 6.500. Που θα βρεθούν 6.500 κατσίκες στην Αττική; Αποφασίζεται να θυσιάζονται 500 σε κάθε επέτειο της μάχης. Μέχρι το 401 είχαν θυσιαστεί 44.000 αίγες, μας βεβαιώνει ο Ξενοφών (στην Κύρου Ανάβαση). Και υπολογίζω πως μέχρι την κατάργηση της αρχαίας θρησκείας από τον βυζαντινό αυτοκράτορα Θεοδόσιο, θα πρέπει να θυσιάστηκαν άλλες 300.000 αίγες στην επέτειο της μάχης για τη Δημοκρατία.

(1)*Η μετάφραση βρίσκεται στο Διαδίκτυο στο site:

http://www.scribd.com/manthoulis