Βρέθηκε το ναυάγιο που έδωσε τέλος στα όνειρα των Ναζί για ατομική βόμβα

Βρέθηκε το ναυάγιο που έδωσε τέλος στα όνειρα των Ναζί για ατομική βόμβα
Open Image Modal
Historical via Getty Images

Το «what if» σενάριο εναλλακτικής ιστορίας που πραγματεύεται το τι θα είχε συμβεί εάν (και) οι Ναζί είχαν αποκτήσει ατομική βόμβα θεωρείται ένα από τα πλέον τρομακτικά, καθώς δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν πως θα μπορούσε να είχε αλλάξει την έκβαση του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο, εκ των υστέρων, πολλοί ιστορικοί και ερευνητές θεωρούν πως, ρεαλιστικά μιλώντας (και συγκρίνοντας με τα δεδομένα και τα μεγέθη του αμερικανικού «Σχεδίου Μανχάταν»,) οι Ναζί δεν μπορούσαν (ή, έστω, θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο) να προλάβουν τους Συμμάχους στη συγκεκριμένη κούρσα.

 Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι το Γ′ Ράιχ δεν επιδίωκε να αποκτήσει το «απόλυτο όπλο»- και, σύμφωνα με νέο ντοκιμαντέρ του National Geographic, οι Ναζί δεν ήταν πολύ μακριά από την απόκτηση ενός από τα κρίσιμα «συστατικά» που χρειάζονταν για τη δημιουργία ατομικής βόμβας. Σε μια νορβηγική λίμνη, σε απόσταση 160 χλμ από το Όσλο, ειδικοί ναυτικής ιστορίας και επιστήμονες εντόπισαν το σκάφος που μετέφερε ένα, απαραίτητο για το γερμανικό πρόγραμμα ατομικών όπλων, φορτίο βαρελιών βαρέος ύδατος. Το συγκεκριμένο σκάφος- ένα φέρι, το Hydro- βυθίστηκε κατόπιν εντολής του Ουΐνστον Τσώρτσιλ το 1944, ωστόσο μέχρι τώρα δεν είχε επιβεβαιωθεί κατά πόσον όντως ήταν φορτωμένο με το βαρύ ύδωρ.

Στο πλαίσιο της σειράς ντοκιμαντέρ «Drain the Oceans» του National Geographic, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν προηγμένη τεχνολογία σόναρ για τη χαρτογράφηση του πυθμένα της λίμνης, πραγματοποιώντας μια «εικονική ανέλκυση» του σκάφους, προκειμένου να διαπιστώσουν τι ακριβώς μετέφερε.

Όπως διαπιστώθηκε, το σκάφος ήταν φορτωμένο με τουλάχιστον 18 βαρέλια τα οποία, σύμφωνα με δοκιμές που έγιναν, περιείχαν βαρύ ύδωρ- και αρκετά άλλα θεωρείται ότι βρίσκονται κάτω από το κύτος του βυθισμένου σκάφους.

Όπως είπε ο ειδικός ναυτικής ιστορίας και συγγραφέας Έρικ Γκρόουβ, πρώην καθηγητής του Πανεπιστημίου του Σάλφορντ, «φαινόταν πως η Γερμανία ίσως να κατάφερνε να αποκτήσει ατομική βόμβα γρήγορα, και προφανώς οι Σύμμαχοι ανησυχούσαν πολύ για αυτό. Το βαρύ ύδωρ ήταν ζωτικής σημασίας για την προσπάθεια των Γερμανών να κάνουν τον πυρηνικό τους αντιδραστήρα να λειτουργήσει. Μετά τον πόλεμο, αυτοί που εμπλέκονταν στο γερμανικό πυρηνικό πρόγραμμα είπαν ότι η απώλεια του βαρέος ύδατος ήταν αποφασιστικής σημασίας για το τέλος του προγράμματος αντιδραστήρα».

Open Image Modal
John Freeman via Getty Images

Σημειώνεται ότι οι Νορβηγοί είχαν ολοκληρώσει το 1934 την κατασκευή εγκατάστασης κατάλληλης για παρασκευή βαρέος ύδατος, η οποία βρισκόταν πάνω από τη λίμνη Τιν στο Βεμόρκ. Η ναζιστική Γερμανία άρχισε το πρόγραμμα ατομικών όπλων της, υπό την ονομασία Uranverein, τον Απρίλιο του 1939, σε μεγάλο βαθμό χάρη στη δουλειά των επιστημόνων Ότο Χαν και Φριτς Στράσμαν πάνω στη σχάση. Ωστόσο, το βαρύ ύδωρ ήταν κρίσιμης σημασίας για την επιβράδυνση και τον έλεγχο της σχάσης, οπότε όταν οι Ναζί εισέβαλαν στη Νορβηγία το 1940, έθεσαν υπό τον έλεγχό τους τις εγκαταστάσεις στο Βεμόρκ, και το 1942 ήταν σε θέση να παράγουν πάνω από έναν τόνο βαρέος ύδατος ετησίως. Για την αντιμετώπιση της απειλής, η βρετανική ηγεσία διέταξε μια σειρά αποστολών δολιοφθοράς, μεταξύ των οποίων και μια παράτολμη καταδρομική επιχείρηση το 1943 (επιχείρηση Gunnerside). Ως εκ τούτου, οι Ναζί αντιλήφθηκαν πως έπρεπε να διασφαλίσουν τα αποθέματα βαρέος ύδατος που διέθεταν, και τον Φεβρουάριο του 1944 άρχισαν τη μεταφορά τους με τρένο και πλοίο από το Βέμορκ προς τη Γερμανία. Ωστόσο, Νορβηγοί αντιστασιακοί, σε μια επιχείρηση με εντολή Τσώρτσιλ, είχαν τοποθετήσει βόμβα στο φέρι, η οποία εξερράγη όταν το σκάφος ήταν στη μέση της λίμνης Τιν, όπου η ανάσυρση των βαρελιών ήταν πρακτικά αδύνατη.

 

Open Image Modal
Enter6 via Getty Images

Η επικρατούσα άποψη μεταξύ των περισσότερων ιστορικών είναι πως πρακτικά οι Ναζί δεν μπορούσαν να προλάβουν τους Αμερικανούς στην κούρσα για την ατομική βόμβα: Ενδεικτικά, το Σχέδιο Μανχάταν είχε κόστος που σήμερα θα αντιστοιχούσε σε 30 δισ. δολάρια, και σε αυτό εργάζονταν 125.000 άτομα, μεταξύ των οποίων και έξι μετέπειτα νομπελίστες- μεγέθη τα οποία η σκληρά πιεζόμενη Γερμανία του 1944 απλά αδυνατούσε να πλησιάσει. Ωστόσο, δεν λείπουν και αυτοί που υποστηρίζουν πως το Γ′ Ράιχ ήταν πιο κοντά από ό,τι πιστεύεται- με κάποιους να κάνουν λόγο ακόμα και για πυρηνικές δοκιμές που δεν έγιναν γνωστές ποτέ (ωστόσο, κατά κανόνα, πρόκειται για εξαιρετικά «τολμηρές» θεωρίες, που κάποιες φορές κινούνται στα όρια- ή και τα ξεπερνούν- της συνωμοσιολογίας).