Μελέτες έχουν δείξει ότι τα πάντα, από το βούρτσισμα των δοντιών μας μέχρι το πως ανεβαίνουμε τα σκαλοπάτια, μπορούν να αποκαλύψουν σημάδια πρώιμης άνοιας.
Και τελευταίως αποδεικνύεται ότι ο τρόπος που τρώμε θα μπορούσε να υποδεικνύει εάν έχουμε ή όχι μια πάθηση που ονομάζεται μετωποκροταφική άνοια.
Αυτός ο ασυνήθιστος υποτύπος της άνοιας επηρεάζει περίπου έναν στους 20 ασθενείς με άνοια, λέει το Dementia UK.
Λέγεται ότι είναι ένας όρος που «περικλείει» ένα σύνολο μορφών άνοιας που επηρεάζουν κυρίως τον μετωπιαίο και κροταφικό λοβό του εγκεφάλου, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την προσωπικότητα, τη συμπεριφορά, τη γλώσσα και την ομιλία.
Και σε αντίθεση με άλλες μορφές άνοιας, τα πρώιμα στάδιά της μπορεί να μην χαρακτηρίζονται πάντα από απώλεια μνήμης ή μειωμένη συγκέντρωση. Αντίθετα, ένα από τα συμπτώματα της παραλλαγής συμπεριφοράς της μετωποκροταφικής άνοιας (FTD) είναι η «εμμονική ή επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά» - και αυτό μπορεί να επεκταθεί και στο φαγητό.
Πως;
«Η μετωποκροταφική άνοια σχετίζεται με μια ευρεία ποικιλία μη φυσιολογικών διατροφικών συμπεριφορών, όπως υπερφαγία, προσήλωση σε ένα είδος τροφής, ακόμη και κατάποση άψυχων αντικειμένων», αναφέρεται σε ένα άρθρο σχετικά με το θέμα.
Όσοι πάσχουν από την πάθηση μπορεί να αρνηθούν να φάνε οτιδήποτε άλλο εκτός από ένα φαγητό - για παράδειγμα, η εφημερίδα αναφέρθηκε σε μια «κυρία ... μπανάνα», η οποία δεν έτρωγε τίποτα εκτός από μπανάνες και δεν έπινε τίποτα άλλο εκτός από γάλα για μήνες πριν από το θάνατό της.
Μετά από αυτοψία, διαπιστώθηκε ότι είχε μετωποκροταφική άνοια (FTD).
Όσοι πάσχουν από την συγκεκριμένη πάθηση μπορεί επίσης να κλέβουν φαγητό από τα πιάτα άλλων ανθρώπων.
«Αυτές οι συμπεριφορές είναι προβληματικές, φυσικά, κοινωνικά, αλλά και όσον αφορά την υγεία των ασθενών καθώς τείνουν να παίρνουν βάρος», λέει η ερευνήτρια SISSA, Μαριλένα Αϊέλλο, η οποία συμμετείχε σε μια συστημική ανασκόπηση της FTD, «ακόμη και αν οι μεμονωμένες συνέπειες είναι διαφορετικές».
Ωστόσο, «μερικοί άνθρωποι χάνουν βάρος επειδή τρώνε ένα, όχι ευρύ φάσμα τροφών, με εμμονικό τρόπο», λέει ο ερευνητής.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Δεν είμαστε 100% σίγουροι.
«Η προέλευση των τροφικών ανωμαλιών στην περίπτωση της μετωποκροταφικής άνοιας είναι πιθανό να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες», λέει η Αϊέλλο. «Μπορεί να περιλαμβάνει μια αλλαγή του αυτόνομου νευρικού συστήματος που χαρακτηρίζεται από μια αλλοιωμένη εκτίμηση των σημάτων του σώματος, όπως η πείνα, ο κορεσμός και η όρεξη. Η βλάβη στον υποθάλαμο μπορεί να προκαλέσει απώλεια ανασταλτικών σημάτων, προκαλώντας συμπεριφορές όπως η υπερκατανάλωση τροφής», συμπληρώνει.
Επιπλέον, «υπάρχουν πιθανώς αισθητηριακοί και γνωστικοί παράγοντες που μπορούν να περιπλέξουν την εικόνα... Σε ασθενείς που τρώνε αντικείμενα, για παράδειγμα, ίσως υπάρχει ένα σημασιολογικό πρόβλημα αναγνώρισης του αντικειμένου και της λειτουργίας του», προσθέτει ακόμα.
Ποια είναι άλλα σημάδια της FTD;
Φυσικά, η υπερπροσάρτηση σε τρόφιμα και η κατανάλωση μη τροφικών αντικειμένων δεν συμβαίνει ειδικά στην FTD. Η ίδια λέει ότι πρόκειται για «ανωμαλίες που μπορεί να υπάρχουν, αν και με ποικίλες εντάσεις, σε υγιή άτομα με ακανόνιστες διατροφικές συνήθειες».
Η επιθυμία να τρώμε αντικείμενα που δεν είναι τρόφιμα όπως ο πηλός (σύνδρομο Πίκα ή αλλοτριοφαγία), μπορεί να συμβεί στην εγκυμοσύνη, για παράδειγμα. Τα άτομα με αυτισμό μπορεί μερικές φορές να ”κολλήσουν” υπερβολικά με αυτό.
Ωστόσο, αυτή η συνήθεια μπορεί να σημαίνει FTD πιο έντονα, εάν συνδυαστεί με άλλα συμπτώματα της πάθησης.
Αυτά είναι, σύμφωνα με το NHS (Εθνικό Σύστημα Υγείας της Αγγλίας)
* Αλλαγές στην προσωπικότητα και τη συμπεριφορά - να ενεργούμε ακατάλληλα ή παρορμητικά, να φαινόμαστε εγωιστές ή ότι δεν έχουμε συμπάθεια για τον άλλο, να παραμελούμε την προσωπική μας υγιεινή, να τρώμε υπερβολικά ή να χάνουμε κίνητρα
* Γλωσσικά προβλήματα – να μιλάμε αργά, να δυσκολευόμαστε να χρησιμοποιήσουμε τους σωστούς ήχους όταν προφέρουμε μια λέξη, να χρησιμοποιούμε λέξεις με λάθος σειρά ή να χρησιμοποιούμε λέξεις με λάθος τρόπο
* Προβλήματα με τις νοητικές μας ικανότητες – εύκολη απόσπαση προσοχής, αγώνας για προγραμματισμό και οργάνωση
* Προβλήματα μνήμης - αυτά τείνουν να συμβαίνουν αργότερα, σε αντίθεση με πιο κοινές μορφές άνοιας, όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ
* Σωματικά προβλήματα, όπως αργές ή δύσκαμπτες κινήσεις, απώλεια ελέγχου της ουροδόχου κύστης ή του εντέρου (συνήθως σε μεταγενέστερη φάση), μυϊκή αδυναμία ή δυσκολία στην κατάποση.