Από την αυτοκρατορία των Αζτέκων ο μυστηριώδης καθρέφτης του αποκρυφιστή Τζων Ντη

Τον χρησιμοποιούσε για να προσπαθεί να μιλήσει με φαντάσματα.
Open Image Modal
Werner Forman via Getty Images

Ο Τζων Ντη, διάσημη προσωπικότητα του 16ου αιώνα και επιστημονικός σύμβουλος της βασίλισσας Ελισάβετ της 1ης της Αγγλίας, ασχολείτο πολύ και με θέματα μαγείας και αποκρυφισμού, και σε αυτό το πλαίσιο προσπαθούσε να επικοινωνεί με φαντάσματα, χρησιμοποιώντας έναν υποτιθέμενο «καθρέφτη πνευμάτων», από γυαλισμένο οψιδιανό.

Ο περιβόητος και μυστηριώδης αυτός καθρέφτης αποτελούσε αίνιγμα για αιώνες, ωστόσο νέα ανάλυση έδειξε πως η προέλευσή του δεν είναι από τον «άλλο κόσμο», μα από την αυτοκρατορία των Αζτέκων στην Αμερική.

Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του Live Science, καθρέφτες τέτοιου τύπου ήταν γενικότερα γνωστοί από τους Αζτέκους, ωστόσο δεν υπήρχαν αναφορές για την προέλευση του δικού του. Γεωχημική ανάλυση επέτρεψε στους ερευνητές να συνδέσουν τον οψιδιανό του καθρέφτη – ένα είδος ηφαιστειακού γυαλιού – με το Πατσούκα στο Μεξικό, μια γνωστή πηγή οψιδιανού για τους Αζτέκους. Η ανακάλυψη αυτή έδειξε πως το αντικείμενο ήταν αζτεκικής προέλευσης και όχι κάποιο αντίγραφο που είχε φτιαχτεί από ευρωπαϊκό οψιδιανό, και ο Ντη πιθανότατα τον απέκτησε μετά τη μεταφορά του στην Ευρώπη από το Μεξικό, σύμφωνα με την έρευνα.

Αν και ο Ντη ήταν επιστήμονας και μαθηματικός, τα ενδιαφέροντά του «άγγιζαν» επίσης τη μαγεία και τον αποκρυφισμό, και πέρα από τον καθρέφτη κατείχε και άλλα αντικείμενα τέτοιου χαρακτήρα, που συνδέονταν με θέματα όπως η αστρολογία, η αλχημεία, η «δαιμονική μαγεία» κ.α., όπως γράφουν οι επιστήμονες στο σχετικό επιστημονικό άρθρο τους στο Antiquity.

Ο Ντη υποστήριζε ότι ένα από αυτά τα αντικείμενα, έναν μωβ κρύσταλλο σε μια αλυσίδα, του το είχε δώσει ο αρχάγγελος Ουριήλ, μαζί με οδηγίες για τη δημιουργία μιας φιλοσοφικής λίθου, που υποτίθεται πως έδινε αιώνια ζωή και τη δυνατότητα μετατροπής «απλών» μετάλλων σε χρυσό. Επίσης, είχε ένα γυαλί Claude, που, σύμφωνα με το Royal College of Physicians, υποτίθεται πως χρησιμοποιούσε για να κοιτάει στο μέλλον.

 

Open Image Modal
Heritage Images via Getty Images

 

Ο καθρέφτης του Ντη βρίσκεται πλέον στη συλλογή του Βρετανικού Μουσείου στο Λονδίνο, είναι γυαλισμένος και στις δύο πλευρές και είναι σχεδόν πλήρως κυκλικός, με διάμετρο 18,5 εκατοστά, και πάχος 13 χιλιοστά, καθώς και βάρος 882 γραμμάρια. Σε σημειώσεις που έχουν αποθηκευτεί με τον καθρέφτη υπάρχουν αναφορές σε αυτόν ως «μεγεθυντικός φακός του διαβόλου» και «η μαύρη πέτρα στην οποία ο Δόκτωρ Ντη καλούσε τα πνεύματά του», σύμφωνα με το Βρετανικό Μουσείο.

Ζωγραφιές με καθρέφτες που μοιάζουν με αυτόν του Ντη εμφανίζονται και στο Codex Tepetlaoztoc: Το εικονογραφημένο αυτό αζτεκικό χειρόγραφο του 16ου αιώνα δημιουργήθηκε από κατοίκους του Τεπετλαοζτόκ και απεικονίζει τις υπερβολικές απαιτήσεις και άλλες περιπτώσεις κακομεταχείρισης ιθαγενών από τους Ισπανούς «κονκισταντόρες», σύμφωνα με το Metropolitan Museum of Art στη Νέα Υόρκη.

Οι Αζτέκοι χρησιμοποιούσαν καθρέφτες από οψιδιανό για σκοπούς μαντείας και θρησκευτικών τελετών. Οι καθρέφτες αυτοί σχετίζονταν κατά κανόνα με μια συγκεκριμένη θεότητα, τον Τεσκατλιπόκα – θεό της δημιουργίας στο πάνθεον των Αζτέκων, αλλά και των μάγων.

Στις αρχές του 16ου αιώνα οι καθρέφτες από οψιδιανό που κατασκευάζονταν από Αζτέκους τεχνίτες είχαν έναν συγκεκριμένο χαρακτήρα, με πολύ συγκεκριμένα νοήματα στο πολιτιστικό πλαίσιο της αυτοκρατορίας των Αζτέκων. Όταν άποικοι έφεραν τέτοιους καθρέφτες στην Ευρώπη, έφεραν μαζί και την πεποίθηση πως θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να προβλέψει κανείς το μέλλον ή να έρθει σε επαφή με άλλους κόσμους, είπε στο Live Science ο Στούαρτ Κάμπελ, lead study author και καθηγητής αρχαιολογίας της Εγγύς Ανατολής στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ στο Ηνωμένο Βασίλειο.