Ιστορίες του Ροβήρου Μανθούλη
Open Image Modal
Blues
Claudiad via Getty Images

Στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ θα δούμε αν η Αμερική θα είναι ένα κράτος επικίνδυνο για την ανθρωπότητα ή όχι. Η όλη πολιτική του σημερινού Προέδρου της, μέσα ή έξω από τα σύνορά της, είναι ήδη παράλογη. Δεν είναι ασυνάρτητη, είναι απλώς κλασικά παράλογη. Σέβεται τις χώρες που έχουν ατομικές βόμβες και πυραύλους (π.χ. Κίνα,Ρωσία, Ισραήλ, Βόρεια Κορέα) και τα βάζει με λαούς αδύναμους που υποφέρουν (π.χ. Ιράν, Μεξικό, Παλαιστίνιοι). Η πολιτική αυτή φαίνεται «βρώμικη» και από τις απανωτές παραιτήσεις μελών του Τραμπουκού αυτού κράτους. Οι περισσότεροι ψήφοι στις Εκλογές δεν ήταν για τον Τραμπ αλλά λέγεται ότι είχε μπράβους που φρόντιζαν για τις καταμετρήσεις των ψήφων των αντιπροσώπων που εκλέγουν τον Πρόεδρο. Δεν είναι δύσκολο να το αποδεχτούμε όταν ξέρουμε σήμερα ότι ακόμα και ο Τζον Κένεντι οφείλει την εκλογή του σε μπράβους. Μάλλον δεν γνώριζε ο ίδιος τι έκανε πίσω από την πλάτη του ο... πατέρας του.

Αντίπαλος του Κένεντι ήταν ο Νίξον. Αυτός που είχε ανάγκη από έναν Νίξον ως Πρόεδρο ήταν επίσης ένας καταφερτζής. Ο πατήρ Κένεντι δεν είχε μεγάλη πολιτική ή οικονομική δύναμη. Ο άνθρωπος όμως πίσω από τον Νίξον είχε την οικονομική και σε λίγο θα αποκτούσε και την πολιτική δύναμη. Ονομάζεται Πρέσκοτ Μπους. Είναι ο πατέρας του πρώτου Προέδρου Τζορτζ Μπούς και ο παππούς του δεύτερου. Ο Πρέσκοτ είχε μια Τράπεζα στην Αμερική και άλλες επιχειρήσεις. Ήταν προσωπικός φίλος του Αδόλφου Χίτλερ (έχουμε δει την φωτογραφία τους πλάι-πλάι) και ήταν επενδυτής ενός Ναζιστικού εργοστασίου χάλυβα. (Το γνωρίζουμε από τρεις δίκες Εβραίων που δούλευαν στο εργοστάσιο Μπους ως σκλάβοι και σήμερα απαιτούν σοβαρές αποζημιώσεις).

Για να αντιμετωπίσει την θέση του μετά την ήττα της Γερμανίας ο Πρέσκοτ χρειαζόταν πολιτική ενίσχυση. Έβαλε μια αγγελία σε μια εφημερίδα του Λος Άντζελες (την έχουμε δει) που έλεγε «Αναζητούμε νέον να τον βοηθήσουμε να εκλεγεί στην Βουλή. Με έξοδα δικά μας. Δεν χρειάζεται να είναι απόφοιτος Κολεγίου, αρκεί να έχει ωραία δόντια»! Γνωρίζετε ποιος προσελήφθη και εξελέγει βουλευτής, στη συνέχεια Γερουσιαστής και τελικά Πρόεδρός των Ηνωμένων Πολιτειών; Ο Ρίτσαρντ Νίξον. Θα δείτε την φωτογραφία του Πρέσκοτ που «καπελώνει» τον Νίξον, χαμογελαστά, με ένα καπέλο, το βράδυ που έμαθαν ότι Πρόεδρος εξελέγη ο Κένεντι.

Θα θυμάστε ότι ο Κένεντι δολοφονήθηκε, ότι σε συνέχεια δολοφονήθηκε ο αδερφός του Ρόμπερτ υποψήφιος Πρόεδρος – με αντίπαλο τον Νίξον - και ότι πριν από 3 μήνες είχε ήδη δολοφονηθεί και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Γιατί αυτές οι τρεις απανωτές δολοφονίες; Και πώς εξηγείται η παρουσία του Νίξον στο Ντάλας, ινκόγκνιτο, την ημέρα της δολοφονίας του Τζον Κεννεντυ; Το ομολόγησε τελικά ένα χρόνο αργότερα, όταν του έδειξαν την υπογραφή του στον κατάλογο του ξενοδοχείου όπου έμεινε. Είπε ότι ήταν σε συνέδριο τς Πέπσι Κόλα. Της εταρείας που είχε τους μισούς από τους ζαχαροκάλαμους της Κούβας πριν κρατικοποιήθούν από τον Καστρο! Τον οποίο Κάστρο προσπάθησε να ανατρέψει ο... Νίξον, που είχε οργάνωσει, προεκλογικά, την Απόβαση στην Παραλία των Χοίρων. Η οποία και απέτυχε. Ο Νίξον κατηγόρησε τον Κένεντι, ότι δεν έστειλε αεροπλάνα να κάνουν στάχτη την Χαβάνα.

Όταν πήγα στην Κούβα, στο ξενοδοχείο Νασιονάλ με ρώτησαν αν ήθελα να μείνω στο δωμάτιο του Φραν Σινάτρα ή του Λάκι Λουτσιάνο, του πάλαι ποτέ ιδιοκτήτη του Ξενοδοχείου τότε που η μαφία εκμεταλλεύονταν εναν μεγάλο αριθμό καζίνων κκαι πάνω από 100.000 πόρνες Αφρικανο-Κουβανέζες οι περισσότερες. Στην Κούβα είναι που συγκεντρώνονταν οι σκλάβοι που έφταναν από την Αφρική και από κει μοιράζονταν σε χώρες όπως η βόρεια Αμερική και η νότια Βραζιλία. Η Αμερικανική Ήπειρος είχε μαυρίσει από τα εκατομμύρια των Αφρικανών σκλάβων.

Η εποχή Κένεντι ήταν μια αναγέννηση για τον πληθυσμό τω Μαύρων των οποίων ο αριθμός πλησίαζε το ένα τρίτο του πληθυσμού των Η.Π.Α. Αλλά όσο ανέβαιναν τα «κάντρι» – τα τραγούδια των Καουμπούηδων - άλλο τόσο εξαφανίζονταν η παραδοσιακή μουσική των Μαύρων που ήταν τα μπλουζ. Τα οποία δεν συγκινούσαν πια ούτε τους Μαύρους!

Θα το ανακαλύψω όταν πήγα στην Αμερική να γυρίσω την ταινία «Μπλούζ ανάμεσα απ’ τα δόντια» το 1973. Όταν θα ανακαλύψω το απίστευτο, τι η ταινία μου ήταν η πρώτη που γυρίστηκε για τα μπλουζ. Τα οποία εξαφανίζονταν μέσα στην λευκή τζαζ. Την εποχή που πήγα οι 2-3 δίσκοι των μπλούζ δεν πουλούσαν πάνω από 300 τον χρόνο σε όλη την Αμερική! Οι Μαύροι απελπισμένοι προσπαθούσαν αν αφομοιωθούν στην κουλτούρα και στην ζωή των λευκών.

 

Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, που ήταν μια αναγέννηση στην κοινωνία των Αφρικανο-Αμερικανών (όπως άρχισαν να λέγονται ευγενικά οι Μαύρο) δολοφονήθηκε εγκαίρως όταν οι Μαύροι άρχισαν να κάθονται και στην πρώτη θέση στα τρένα και στα λεωφορεία. Γιατί δολοφονήθηκε; Κανείς δεν το εξήγησε ούτε καμιά προσπάθεια έγινε να βρεθεί ο δολοφόνος. Όσο πιο ανεξήγητο είναι κάτι τόσο πιο ύποπτο φαίνεται..

Δέκα χρόνια αργότερα σε όλες τις φυλακές που επισκέφτηκα για να γυρίσω φυλακισμένους μπλούζμεν για την ταινία μου

“Le Βlues entre les dents” τα 70 με 80 % των φυλακισμένων ήταν Μαύροι. Στις περισσότερες δε φυλακές οι κρατούμενοι είναι χωρισμένοι, ρατσιστικά, σε χωριστά διαμερίσματα κελιών.

Οι Μαύροι ζουν σε γκέτο. Οι «λευκές» πολυκατοικίες δεν νοικιάζουν διαμέρισμα σε Μαύρους. Μόνο μουσικοί και ποδοσφαιριστές βγαίναν από το γκέτο. Και οι έμποροι ναρκωτικών. Ένα βράδυ που γυρίζαμε μια σκηνή, στον γνωστό για την «συμμορία του» δρόμο 127 του Χάρλεμ, γλυτώσαμε χάρη στους μαύρους ηθοποιούς μας. Ένας λευκός Νεοϋρκέζος μας έλεγε «Μένω 50 μέτρα από τα δυτικά σύνορα του Χάρλεμ και το γνώρισα πώς είναι χάρη στην ταινία σας».

«Τραγούδια της δουλειάς» έχω κινηματογραφήσει στην Ήπειρο, στην Υεμένη, στην Αυστραλία, στο Τέξας. Τα τραγουδάνε κυρίως σε γεωργικές εργασίες. Είναι μια από τις ομορφότερες εικόνες στο σκάψιμο ή στον θερισμό. Και εξαφανίζεται σιγά-σιγά. Στην Αμερική τα τραγούδια αυτά τα έφεραν Μαύροι Αφρικανοί που πουλήθηκαν σε γεωργικά σκλαβοπάζαρα ή σε κατασκευές δρόμων και σιδηροδρόμων. Με την άφιξη των μηχανών τα τραγούδια αυτά ξεχάστηκαν. Και παρέμειναν λίγα στις Αγροτικές φυλακές. Μαθαίνω στο Σαν Φρανσίσκο από έναν Αμερικανό λαογράφο ότι 4 μόνο Μαύροι σε όλη την Αμερική τραγουδούν τραγούδια της δουλειάς (και της δουλείας) και ότι οι 4 αυτοί, καταδικασμένοι για πολλά χρόνια, είναι έγκλειστοι σε μια φυλακή του Τέξας. Τα τραγούδια τους τα είχαν φέρει Σκλάβοι από την Αφρική, προσθέτοντας μερικούς στίχους στα αγγλικά.

Μαθαίνουμε ότι η φυλακή του Τέξας δεν δέχεται κινηματογραφικά συνεργεία. Γιατί είναι ρατσιστική και δεν θέλει να διαφημίζεται. Έχοντας εμπιστοσύνη στην τύχη μας, πήγαμε στο Τέξας και εμφανιστήκαμε στην είσοδο της φυλακής με την κάμερα επ’ ώμου. Για να μην πολυλογώ, καταφέραμε να μπούμε στη φυλακή (άλλοι προσπαθούν να βγουν!) και να συναντήσουμε τον Διευθυντή στον οποίο ισχυριστήκαμε ότι την άδεια την πήραμε από την Ουάσιγκτον. Στην αρχή δεν μας πίστεψε αλλά όταν του δώσαμε τα ονόματα των τεσσάρων φυλακισμένων πείστηκε και οργάνωσε το γύρισμα.

Πράγματι η φυλακή ήταν ρατσιστική, αριστερά έμεναν οι Μαύροι, δεξιά ένα τσούρμο από Τσικάνος (δηλαδή Μεξικάνους) και στην μέση μια χούφτα λευκοί. Και γυρίσαμε τα μόνα παραδοσιακά τραγούδια της δουλειάς των Μαύρων που υπήρχαν μέχρι τότε και που σήμερα η ταινία «Μπλουζ ανάμεσα απ’ τα δόντια» και οι άλλες 2 για τα μπλουζ φυλάσσονται στο λαογραφικό τμήμα της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου στην Ουάσιγκτον. (Είναι στο ιντερνέτ).

Γιατί «Ανάμεσα απ΄τα δόντια»; Γαιτί, όπως μου ένας από τους ζωντανότερους bluesmen, «όταν βάζω την λέξη γυναίκα δεν είναι πάντα γυναίκα αυτό που εννοώ. Και όταν βάζω τις λέξεις χτυπάω τη γη, δεν είναι πάντα αυτό που εννοώ». Αν κατάλαβα καλά για τα 60 εκατομμύρια Αφρικανο-Αμερικανούς τα μπλουζ είναι ένας πόνος που σφίγγεται για να μην ξεσπάσει.