Εβερεστ: Τι είναι η «ζώνη του θανάτου» και τι συμβαίνει στο σώμα των ορειβατών

Στη «ζώνη του θανάτου» η έλλειψη οξυγόνου σε πνεύμονες και εγκέφαλο, αυξάνει σημαντικά το ρίσκο καρδιακής ανακοπής ή εγκεφαλικού.
Open Image Modal
Mint Images via Getty Images

Το σώμα του ανθρώπου λειτουργεί καλύτερα στο επίπεδο της θάλασσας, καθώς το οξυγόνο σε αυτό το υψόμετρο είναι αρκετό για τους εγκεφάλους μας και τα πνευμόνια μας.

Σε πολύ μεγαλύτερα υψόμετρα, το σώμα μας δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά.

Η κατάκτηση της κορυφής του Έβερεστ σε υψόμετρο 8.848 μέτρων πάνω από την επίπεδο της θάλασσας, δεν είναι εύκολο κατόρθωμα. Στη «ζώνη του θανάτου», όπως ονομάζεται το υψόμετρο πάνω από τα 8.000 μέτρα, υπάρχει τόσο λίγο οξυγόνο που το σώμα μας πεθαίνει κάθε λεπτό, κύτταρο ανά κύτταρο.

Στη «ζώνη του θανάτου» η έλλειψη οξυγόνου σε πνεύμονες και εγκέφαλο, αυξάνει σημαντικά το ρίσκο καρδιακής ανακοπής ή εγκεφαλικού.

Μία από τις πιο θανατηφόρες περιόδους στο Έβερεστ ήταν το 2019, όταν πέθαναν 11 άνθρωποι. Οι εικόνες της κοσμοσυρροής στην κορυφή έκαναν το γύρο του κόσμου και πολλοί πέθαναν απλά επειδή έμειναν παγιδευμένοι στην ουρά σε αυτό το υψόμετρο για πολύ ώρα, αναφέρει το Business Insider.

Ορισμένες τουριστικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο Έβερεστ κατηγορούν τον συνωστισμό που υπήρξε στη «ζώνη του θανάτου» γι′ αυτούς τους θανάτους, σημειώνοντας ότι υπήρξε «μποτιλιάρισμα» στην κορυφή του βουνού για μεγάλο χρονικό διάστημα

Στις 22 Μαΐου 2019, 250 ορειβάτες προσπάθησαν να φτάσουν στην κορυφή, ανέφερε η The Kathmandu Post, και πολλοί ορειβάτες έπρεπε να περιμένουν στην ουρά για να ανέβουν και να κατέβουν.

Αυτές οι επιπλέον, απρογραμμάτιστες ώρες στη «ζώνη του θανάτου» μπορεί να ευθύνονται για τον θάνατο 11 ορειβατώ, αν και είναι δύσκολο να προσδιοριστούν οι συγκεκριμένες αιτίες κάθε θανάτου.

 

 

Στο επίπεδο της θάλασσας ο αέρας περιέχει περίπου 21% οξυγόνου, αλλά πάνω από τα 8.000 μέτρα τα επίπεδα πέφτουν κατά 40%. Ιατρικές εξετάσεις έδειξαν πως στη ζώνη θανάτου οι αναρριχητές επιβιώνουν μόλις με το 1/4 του οξυγόνου που χρειάζονται, ενώ ένας αναρριχητής είχε περιγράψει πως η ανάβαση στην κορυφή μοιάζει με το να τρέχεις σε διάδρομο γυμναστικής αναπνέοντας από ένα καλαμάκι. Όταν το επίπεδο οξυγόνου πέφτει κάτω από ένα σημείο, η καρδιακοί παλμοί ανεβαίνουν στους 140.

Ο Τζέρεμι Γουίντσορ, ένας γιατρός που ανέβηκε στο Έβερεστ το 2007 ως μέρος της αποστολής Caudwell Xtreme Everest, είπε στον blogger του Έβερεστ Μάρκ Χόρελ ότι δείγματα αίματος που ελήφθησαν από τέσσερις ορειβάτες στη ζώνη θανάτου αποκάλυψαν ότι οι ορειβάτες επιβίωναν με μόλις το ένα τέταρτο του οξυγόνου που είχαν.

Πέντε μίλια πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, ο αέρας έχει τόσο λίγο οξυγόνο που ακόμη και με συμπληρωματικές δεξαμενές αέρα, μπορεί να αισθάνεται σαν να «τρέχεις σε διάδρομο και να αναπνέεις από ένα καλαμάκι», σύμφωνα με τον ορειβάτη και σκηνοθέτη Ντέιβιντ Μρεσέρς.

-Οι ορειβάτες πρέπει να εγκλιματιστούν στην έλλειψη οξυγόνου

Η έλλειψη οξυγόνου οδηγεί σε μυριάδες κινδύνους για την υγεία. Όταν η ποσότητα οξυγόνου στο αίμα μας πέσει κάτω από ένα ορισμένο επίπεδο, ο καρδιακός μας ρυθμός εκτινάσσεται στους 140 παλμούς το λεπτό, αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής.

Οι ορειβάτες πρέπει να δώσουν χρόνο στο σώμα τους για να εγκλιματιστεί στις συνθήκες που καταστρέφουν τους πνεύμονες στα Ιμαλάια πριν επιχειρήσουν να ανέβουν στην κορυφή του Έβερεστ.

Οι αποστολές γενικά πραγματοποιούν τουλάχιστον τρία ταξίδια στο βουνό από το στρατόπεδο βάσης του Έβερεστ (το οποίο είναι υψηλότερο από σχεδόν κάθε βουνό στην Ευρώπη), πηγαίνοντας μερικές εκατοντάδες μέτρα ψηλότερα με κάθε διαδοχικό ταξίδι πριν κάνουν την τελευταία τους προσπάθεια προς την κορυφή.

Κατά τη διάρκεια αυτών των εβδομάδων σε μεγάλα υψόμετρα, το σώμα αρχίζει να παράγει περισσότερη αιμοσφαιρίνη (την πρωτεΐνη στα ερυθρά αιμοσφαίρια που βοηθά στη μεταφορά οξυγόνου από τους πνεύμονες στο υπόλοιπο σώμα) για να την αντισταθμίσει.

Αλλά η υπερβολική ποσότητα αιμοσφαιρίνης μπορεί να πυκνώσει το αίμα μας, καθιστώντας πιο δύσκολο για την καρδιά να αντλεί αίμα σε όλο το σώμα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικό επεισόδιο ή συσσώρευση υγρού στους πνεύμονές μας.

Στο Έβερεστ, μια κατάσταση που ονομάζεται πνευμονικό οίδημα μεγάλου υψομέτρου (HAPE) είναι συχνή. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν κόπωση, αίσθημα επικείμενης ασφυξίας τη νύχτα, αδυναμία και επίμονο βήχα που βγάζει λευκό, υγρό ή αφρώδες υγρό. Μερικές φορές ο βήχας είναι τόσο έντονος που μπορεί να ραγίσει τα πλευρά.

Οι ορειβάτες με HAPE έχουν πάντα δύσπνοια, ακόμα και όταν ξεκουράζονται.

-Στη ζώνη του θανάτου, ο εγκέφαλός μας μπορεί να αρχίσει να διογκώνεται, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε ναυτία και μια μορφή ψύχωσης

Ο εγκλιματισμός στα υψόμετρα της «ζώνης θανάτου» απλά δεν είναι δυνατός, δήλωσε στο PBS ο ειδικός σε μεγάλο υψόμετρο και γιατρός Πέτερ Χάκετ.

Ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου στα 8.000 μέτρα είναι η υποξία, η έλλειψη επαρκούς κυκλοφορίας οξυγόνου σε όργανα όπως ο εγκέφαλός μας. Εάν ο εγκέφαλος δεν λαμβάνει αρκετό οξυγόνο, μπορεί να αρχίσει να διογκώνεται, προκαλώντας μια κατάσταση που ονομάζεται εγκεφαλικό οίδημα σε μεγάλο υψόμετρο (HACE). Ουσιαστικά, είναι HAPE για τον εγκέφαλο.

Αυτό το πρήξιμο μπορεί να προκαλέσει ναυτία, έμετο και δυσκολία στη σκέψη και τη λογική.