Πότε τελικά έγινε η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης;

Αυτές είναι οι νέες πιθανότερες χρονολογίες της έκρηξης του ηφαιστείου.
Open Image Modal
.
Charlotte Pearson

Μια διεθνής επιστημονική ομάδα πιστεύει ότι έχει πλησιάσει περισσότερο από κάθε άλλη φορά στο να προσδιορισθεί η πιθανότερη χρονολογία για την τεράστια έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας (Σαντορίνης) - έναν στόχο που επιδίωκε εδώ και δεκαετίες.

Επικεφαλής της έρευνας είναι η ειδική στη δενδροχρονολόγηση αναπληρώτρια καθηγήτρια Σάρλοτ Πίρσον του Πανεπιστημίου της Αριζόνα η οποία συνεργάστηκε με ερευνητές από τις ΗΠΑ (πανεπιστήμια Αριζόνα, Νότιας Ντακότα και Μέιν), την Ελβετία (Πανεπιστήμιο Βέρνης), τη Βρετανία (πανεπιστήμια Σεντ Άντριους και Σουάνσι) και την Ιταλία (Πανεπιστήμιο Φλωρεντίας).

Ενώ η ακριβής ημερομηνία της έκρηξης παραμένει ακόμη αβέβαιη, τρεις είναι πλέον οι πιθανότερες χρονολογίες: 1611 π.Χ., 1562-1555 π.Χ. και 1538 π.Χ, αναφέρει η σχετική δημοσίευση που έγινε στο περιοδικό PNAS Nexus.

«Μία από αυτές είναι η Θήρα. Δεν μπορούμε ακόμη να επιβεβαιώσουμε ποια από τις τρεις, αλλά τουλάχιστον ξέρουμε τώρα πού ακριβώς να κοιτάξουμε», δήλωσε η Πίρσον.

Η Πίρσον και οι συνεργάτες της - μεταξύ των οποίων ο Μίκαελ Σιγκλ του Πανεπιστημίου της Βέρνης και μια διεθνής ομάδα γεωχημικών, ειδικών στη χρονολόγηση, στην ανάλυση πυρήνων πάγου - ευθυγράμμισαν δεδομένα από δακτυλίους δέντρων και από πυρήνες πάγου στην Ανταρκτική και τη Γροιλανδία για να δημιουργήσουν ένα ολοκληρωμένο αρχείο ηφαιστειακών εκρήξεων.

«Η συλλογή στοιχείων γι′ αυτή την έρευνα συγκρίνεται με τις περιπτώσεις εγκλημάτων όπου οι ύποπτοι πρέπει να δειχτεί ότι συνδέονται τόσο με τον τρόπο όσο και με τον χρόνο του εγκλήματος. Μόνο που στη συγκεκριμένη περίπτωση τα ίχνη έχουν ήδη ηλικία άνω των 3.500 ετών», δήλωσε ο ερευνητής Μίκαελ Σιγκλ του ελβετικού Πανεπιστημίου της Βέρνης.

Η ομάδα ανέφερε ότι τα ίχνη μιας ηφαιστειακής έκρηξης που είχε συμβεί το 1628 π.Χ. και είχε προηγουμένως θεωρηθεί ότι επρόκειτο για τη Θήρα, στην πραγματικότητα προερχόταν από μια κολοσσιαία έκρηξη στο ηφαίστειο Ανιακτσάκ ΙΙ στην Αλάσκα.

Η λεγόμενη «μινωική» καταστροφική έκρηξη της Θήρας εκτόξευσε τεράστιες ποσότητες τέφρας, η οποία, μεταξύ άλλων, σκέπασε την πόλη Ακρωτήρι του νησιού.

Όπως συμβαίνει στις ισχυρές ηφαιστειακές εκρήξεις, η τέφρα και το διοξείδιο του θείου που αυτή περιείχε, εκτιμάται ότι έφθασαν στη στρατόσφαιρα και ταξίδεψαν σε μακρινά μέρη της Γης, «μπλοκάροντας» την ηλιακή ακτινοβολία, μειώνοντας τις παγκόσμιες θερμοκρασίες και προκαλώντας κλιματική αλλαγή, κάτι που έγινε αισθητό και αποτυπώθηκε στα δέντρα και στη μειωμένη ανάπτυξη των δακτυλίων τους.

Open Image Modal
Athanasios Gioumpasis via Getty Images

Η Πίρσον ανέφερε ότι τα έως τώρα αρχαιολογικά ευρήματα «δείχνουν» μια ημερομηνία για την έκρηξη της Θήρας πιο κοντά στο 1500 π.Χ., ενώ αντίθετα η ραδιοχρονολόγηση πιο κοντά στο 1600 π.Χ. «Προσωπικά υποστηρίζω μια ενδιάμεση χρονολογία. Αλλά πραγματικά βρισκόμαστε πια κοντά στο να έχουμε την τελική λύση σε αυτό το πρόβλημα», δήλωσε.

Ως προπτυχιακός φοιτητής το 1997, η Πίρσον διάβασε δύο μελέτες που όχι μόνο της κέντρισαν το ενδιαφέρον για την επιστήμη των δακτυλίων των δέντρων, αλλά και σηματοδότησε την αφετηρία της ευρύτερης συζήτησης για την ημερομηνία της έκρηξης του υφαιστείου της Θήρας.

Open Image Modal
.
Charlotte Pearson

Στις μελέτες αυτές οι ερευνητές του UArizona, Βάλμορ ΛαΜάρς και Κατρίνε Χιτσμπόκ, είχαν βρει «ανωμαλίες» σε δακτυλίους δέντρων στην Καλιφόρνια και στην Ιρλανδία που αντιστοιχούσαν στα έτη 1627 π.Χ. και 1628 π.Χ., τις οποίες είχαν τότε συσχετίσει με την έκρηξη της Θήρας, αλλά η νέα μελέτη δείχνει ότι τελικά αφορούσαν την έκρηξη στην Αλάσκα.

Το επόμενο βήμα θα είναι η πιο εξονυχιστική ανάλυση των πολικών πυρήνων πάγου, ώστε να εντοπιστεί μια τέφρα με χημικό «προφίλ» που θα ταιριάζει σίγουρα με εκείνο της Θήρας. «Αυτό είναι το όνειρο. Προς το παρόν, είναι ωραίο που έχουμε φθάσει πιο κοντά σε αυτό από κάθε άλλη φορά στο παρελθόν», ανέφερε η Πίρσον.

Η νέα μελέτη συμπέρανε επίσης ότι η όποια κλιματική επίπτωση από την έκρηξη της Θήρας θα ήταν σχετικά μικρή, αρκετά μικρότερη από την έκρηξη του ηφαιστείου Ταμπόρα στην Ινδονησία το 1815 μ.Χ.

Η μελέτη είναι μέρος ενός έργου που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας.

Πηγή: Phys.org