Γιατί η 9η Μαΐου, Ημέρα της Νίκης, είναι τόσο σημαντική για τη Ρωσία

Η Ρωσία γιορτάζει τη νίκη επί της ναζιστικής Γερμανίας, ωστόσο η φετινή 9η Μαΐου έχει ιδιαίτερη σημασία.
Open Image Modal
via Associated Press

Η στρατιωτική παρέλαση στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας, αλλά και σε άλλες πόλεις της Ρωσίας, την 9η Μαΐου αποτελεί μια σημαντική ετήσια εκδήλωση για τη Ρωσία εδώ και χρόνια: Η Ρωσία γιορτάζει τη νίκη επί της ναζιστικής Γερμανίας, και επί Πούτιν η Ημέρα της Νίκης έγινε μια επίδειξη στρατιωτικής ισχύος, με στρατεύματα και οπλικά συστήματα- αλλά και μια ευκαιρία για να θυμάται η χώρα τις θυσίες του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου. Κατά τον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο, όπως λέγεται στη Ρωσία, έχασαν τις ζωές τους 27 εκατομμύρια πολίτες της Σοβιετικής Ένωσης, κάτι που την έκανε τη χώρα με τους περισσότερους νεκρούς κατά τον πόλεμο.

Ωστόσο, φέτος η 9η Μαΐου έχει μια ιδιαίτερη σημασία: Η Ρωσία διεξάγει εδώ και μήνες πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας, και μέχρι τώρα δεν μπορεί να παρουσιάσει κάποια μεγάλη στρατιωτική νίκη- αν και η φθορά και στις δύο πλευρές φαίνεται να είναι ιδιαίτερα μεγάλη.

Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του BBC, συντάγματα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στον Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο θα παρελάσουν μπροστά στη στρατιωτική ηγεσία και τον πρόεδρο Πούτιν, το μήνυμα του οποίου θα εξεταστεί ενδελεχώς ανά τον κόσμο, δεδομένης της παρούσας κατάστασης και του ότι η ομιλία του Πούτιν την ημέρα αυτή συχνά υποδεικνύει σκοπούς και προθέσεις.

 

Open Image Modal
via Associated Press

 

Η παρέλαση για την Ημέρα της Νίκης γινόταν περιστασιακά κατά την περίοδο της Σοβιετικής Ένωσης και αναβίωσε από τον πρόεδρο Γέλτσιν το 1995, στα 50 χρόνια από το τέλος του πολέμου, ωστόσο ο Πούτιν το 2008 την έκανε ετήσια, με μεγάλη συμμετοχή στρατιωτικών εξοπλισμών. Η ρωσική εθνική ταυτότητα έχει σε μεγάλο βαθμό διαμορφωθεί με φόντο την Ημέρα της Νίκης, με πολλά σχολικά βιβλία και βιβλία ιστορίας να εστιάζουν στον ρόλο της Σοβιετικής Ένωσης στην απελευθέρωση της Ευρώπης. «Ακόμα και σε μια κανονική χρονιά αποτελεί μεγάλη επίδειξη της ρωσικής ισχύος, του ελέγχου του Πούτιν και αυτών που ο ίδιος εκπροσωπεί» είπε ο Άμον Τσέσκιν του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης. «Αυτό απλά ενισχύεται φέτος».

Οι ισχυρισμοί πως θα κηρύξει το τέλος της ρωσικής εισβολής έχουν διαψευστεί, όπως και οι αναφορές πως θα προβεί σε πλήρη κήρυξη πολέμου ή στρατιωτικής κινητοποίησης στη Ρωσία. Οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις δεν θα «τροποποιήσουν τεχνητά» τις ενέργειές τους σε κάποια συγκεκριμένη ημερομηνία, είπε ο υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ. Όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα του BBC, θα μπορούσε να ανακοινωθεί κάτι λιγότερο από πλήρη κινητοποίηση, λόγω των μεγάλων ρωσικών απωλειών, μα αυτό θα έπληττε τη δημοτικότητα του Πούτιν.

 

Open Image Modal
via Associated Press

 

Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, ο Πούτιν στην ομιλία του για την Ημέρα της Νίκης έκανε λόγο για νίκη κατά του φασισμού πριν πετάξει στη Σεβαστούπολη για εορτασμούς μπροστά σε χιλιάδες παρατηρητές.

«Φέτος ο πρωταρχικός στόχος ήταν να ανακοινωθεί η νίκη που υποτίθεται ότι θα επιτυγχανόταν τον Φεβρουάριο» λέει ο Έρνεστ Βιτσίζκεβιτς, του Centre for Polish-Russian Dialogue and Understanding. «Προετοιμάζουν μια επίδειξη δημοσίων σχέσεων τη Δευτέρα: Είναι σημαντικό για τους Ρώσους να δουν ότι η ειδική στρατιωτική επιχείρηση για την οποία ακούνε έχει οδηγήσει σε κάτι χειροπιαστό».

Αντί να γιορτάσει την ανατροπή της ουκρανικής κυβέρνησης, το Κρεμλίνο θα πρέπει να συμβιβαστεί με την κατάληψη του μεγαλύτερου μέρους της Μαριούπολης. Η πόλη μπορεί να έχει καταστραφεί, μα η Ρωσία έχει επανειλημμένα αναφερθεί στην «αποναζιστικοποίηση και την αποστρατιωτικοποίηση» της Ουκρανίας, και θα μπορούσε να ισχυριστεί πως νίκησε το Τάγμα Αζόφ, που παρουσιάζεται ως νεοναζιστικό- κάτι τέτοιο θα ταίριαζε σε μία ημέρα που έχει να κάνει με τον Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο. «Σε ρωσικές πόλεις και πρωτεύουσες περιφερειών μπορούμε να δούμε σήματα με το σύμβολο της Ημέρας της Νίκης» λέει η Όλγα Ιρίσοβα, συνιδρύτρια της ομάδας αναλύσεων Riddle Russia. «Συνήθως εκεί γράφει 9 Μαΐου 1945, μα φέτος είναι 1945/2022, οπότε προσπαθούν να δώσουν την ιδέα πως για άλλη μια φορά αντιστέκονται στους Ναζί».

Στην ίδια τη Μαριούπολη δεν θα γίνει παρέλαση για την Ημέρα της Νίκης, λόγω απειλών ασφαλείας: Ο Ντένις Πουσίλιν, ηγέτης των ελεγχόμενων από τη Ρωσία αυτονομιστών στην περιοχή, έχει πει ότι η παρέλαση πρέπει να περιμένει μέχρι η Μαριούπολη να γίνει μέρος της αποκαλούμενης «Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ».

 

Open Image Modal
via Associated Press

 

Πάντως θα υπάρχουν κάποιες εκδηλώσεις και θα μπορούσε να υπάρξει ιδιαίτερη προβολή στη Ρωσία. Εν όψει της 9ης Μαΐου την πόλη επισκέφθηκε ο Βλαντιμίρ Σολόβιοφ, ειδικός του Κρεμλίνου σε θέματα δημοσίων σχέσεων και αντιπροσωπεία του Κρεμλίνου της οποίας ηγήθηκε ο Σεργκέι Κιριένκο, αναπληρωτής προσωπάρχης του προέδρου.

Όσον αφορά τώρα στα οπλικά συστήματα που παραδοσιακά παρελαύνουν κατά την Ημέρα της Νίκης, κανονικά πρόκειται για μια ευκαιρία για το Κρεμλίνο να επιδείξει τα νεότερα όπλα του. Ενδεικτικά, το 2015 αίσθηση είχε προκαλέσει το άρμα μάχης T-14 Armata, ωστόσο το τανκ αυτό απουσιάζει από τις επιχειρήσεις στην Ουκρανία- όπου οι Ουκρανοί ισχυρίζονται πως έχουν καταστρέψει πάνω από 1.000 ρωσικά άρματα (αν και λιγότερο προηγμένα).

Φέτος θα παρελάσουν λιγότεροι στρατιώτες και λιγότερα οπλικά συστήματα- αλλά και πάλι αναμένονται περίπου 10.000 στρατιώτες και 129 τεμάχια στρατιωτικού εξοπλισμού, σύμφωνα με ανάλυση του BBC Russian. Απόντα θα είναι το Τ-80BVM, ένα από τα νεότερα άρματα μάχης της Ρωσίας, καθώς και το αντιαεροπορικό Pantsir-S1. Στον αέρα τα μεγέθη ωστόσο θα είναι ίδια, με 77 αεροπλάνα και ελικόπτερα, ενώ η ρωσική αεροπορία κάνει πρόβες για πτήση πάνω από την Κόκκινη Πλατεία σε σχήμα Ζ (το διαβόητο πλέον σύμβολο της εισβολής).

Κατά την Όλγα Ιρίσοβα, τα περισσότερα μηνύματα της Ημέρας της Νίκης θα προορίζονται για τον ρωσικό λαό, αξιοποιώντας το αφήγημα περί Ναζί έτσι ώστε το Κρεμλίνο να μπορέσει να προκαλέσει έντονα συναισθήματα. Σημειώνεται πάντως ότι σε γειτονικές χώρες τα πράγματα διαφέρουν ως προς την 9η Μαΐου: Το Καζακστάν ακύρωσε τη στρατιωτική παρέλαση για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, ενώ η Λετονία την κήρυξε ημέρα μνήμης για τα θύματα του πολέμου της Ρωσίας ενάντια στην Ουκρανία.