Μέσα σε λίγες ώρες αφότου μια έκρηξη προκάλεσε τον θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων σε νοσοκομείο της Γάζας, διαδηλωτές πέταξαν πέτρες κατά των δυνάμεων ασφαλείας στην κατεχόμενη Δυτική Οχθη και κατά της αστυνομίας στη γειτονική Ιορδανία, ρίχνοντας το ανάθεμα στους ηγέτες τους που απέτυχαν να σταματήσουν το μακελειό.
Μια σύνοδος κορυφής που είχε προγραμματιστεί στην Ιορδανία την Τετάρτη μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, του βασιλιά της Ιορδανίας, Αμπντάλα Β’, του Αιγύπτιου προέδρου, Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι και του Παλαιστίνιου προέδρου, Μαχμούντ Αμπάς, ακυρώθηκε μετά την αποχώρηση του τελευταίου σε ένδειξη διαμαρτυρίας.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντονι Μπλίνκεν είχε περάσει μεγάλο μέρος της περασμένης εβδομάδας συναντώντας Αραβες ηγέτες, σε μια προσπαθήσει να αμβλύνει τις εντάσεις, αλλά αυτές οι προσπάθειες είναι αμφιβόλου αποτελέσματος μετά την αιματοχυσία στο νοσοκομείο.
Η καταπίεση και η οργή μετά από δεκαετίες δεινών στην Παλαιστίνη φουντώνει για άλλη μια φορά, δημιουργώντας κίνδυνο για ευρύτερες αναταραχές. «Αυτός ο πόλεμος, που έχει εισέλθει σε μια επικίνδυνη φάση, θα βυθίσει την περιοχή σε μια ανείπωτη καταστροφή», προειδοποίησε ο Αμπντάλα, ο οποίος είναι ένας από τους στενότερους δυτικούς συμμάχους στη Μέση Ανατολή.
Υπήρχαν αντικρουόμενοι ισχυρισμοί για το ποιος ευθύνεται για την πολύνεκρη τραγωδία. Οι Παλαιστίνιοι κατηγορούν το Ισραήλ, λέγοντας ότι πρόκειται για αεροπορική επιδρομή. Το Ισραήλ αρνείται αυτή την εκδοχή, και έδωσε στη δημοσιότητα μια σειρά από βίντεο, ηχητικά και άλλα στοιχεία που, όπως ισχυρίζεται, δείχνουν ότι η έκρηξη οφειλόται σε αστοχία πυραύλων από την Ισλαμική Τζιχάντ, μια άλλη μαχητική ομάδα που δρα στη Γάζα. Η Ισλαμική Τζιχάντ απορρίπτει αυτόν τον ισχυρισμό.
Ο Μπάιντεν, μιλώντας στο Τελ Αβίβ, είπε ότι η έκρηξη φαίνεται ότι προκλήθηκε «από την άλλη ομάδα», όχι από το Ισραήλ. Στο ίδιο μήκος κύματος ο Λευκός Οίκος λέει ότι η ανάλυση της Ουάσινγκτον δείχνει ότι το Ισραήλ δεν ευθύνεται για ό,τι συνέβη στο νοσοκομείο.
Αλλά οι Αραβες διαδηλωτές που συγκεντρώθηκαν σε πολλές χώρες την Τρίτη και την Τετάρτη, έχουν άλλη άποψη, καταδικάζοντας αυτό που βλέπουν ως ισραηλινή θηριωδία.
Στην κατεχόμενη από το Ισραήλ Δυτική Οχθη, η οποία βρίσκεται υπό αποκλεισμό μετά την αιματηρή επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, η οποία πυροδότησε τον πόλεμο, οι διαδηλωτές συγκρούστηκαν με τις παλαιστινιακές δυνάμεις ασφαλείας ζητώντας την ανατροπή του Αμπάς.
Το Ισραήλ και η Δύση θεωρούν εδώ και καιρό τον Αμπάς ως «σύμμαχο» για τη μείωση των εντάσεων στην περιοχή, αλλά η Παλαιστινιακή Αρχή του θεωρείται ευρέως από τους Παλαιστίνιους ως διεφθαρμένος και αυταρχικός συνεργός στη στρατιωτική κατοχή της Δυτικής Οχθης από το Ισραήλ.
Στην Ιορδανία, που θεωρείται από καιρό προπύργιο σταθερότητας στην περιοχή, έχουν διεξαχθεί μαζικές διαδηλώσεις τις τελευταίες ημέρες. Την Τρίτη, φιλοπαλαιστίνιοι διαδηλωτές προσπάθησαν να εισβάλουν στην ισραηλινή πρεσβεία ενώ χθες (18/10) πολλοί τραυματίστηκαν σε συγκρούσεις αστυνομικών με διαδηλωτές στο ίδιο σημείο.
Στον Λίβανο, χθες Τετάρτη σημειώθηκαν άγριες συγκρούσεις έξω από την πρεσβεία των ΗΠΑ στη Βηρυτό, όπου η αστυνομία απάντησε με δακρυγόνα και κανόνια νερού για να διαλύσει το πλήθος, ενώ στο Ιράκ καταγράφηκε διπλή επίθεση με drones κατά αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων.
Η Αίγυπτος ήταν η πρώτη αραβική χώρα που συμφώνησε ειρήνη με το Ισραήλ, στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Η Ιορδανία ακολούθησε το 1994.
Χιλιάδες φοιτητές, ωστόσο, συγκεντρώθηκαν στα αιγυπτιακά πανεπιστήμια την Τετάρτη για να καταδικάσουν τα ισραηλινά χτυπήματα στη Γάζα. Οι διαδηλωτές στο Κάιρο, την Αλεξάνδρεια και άλλες πόλεις φώναζαν «Θάνατος στο Ισραήλ» και «Με τις ψυχές μας, με το αίμα μας, θυσιαζόμαστε για σένα, Αλ Ακσα», αναφερόμενοι στον αμφισβητούμενο ιερό τόπο της Ιερουσαλήμ. Μια μικρότερη διαδήλωση πραγματοποιήθηκε κοντά στην πρεσβεία των ΗΠΑ στο Κάιρο την Τρίτη.
Τέτοιες διαμαρτυρίες είναι σπάνιες στην Αίγυπτο, όπου οι αρχές έχουν καταστείλει την εν λόγω διαφωνία εδώ και πάνω από μια δεκαετία. Αλλά οι φόβοι ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να ωθήσει τους 2,3 εκατομμύρια κατοίκους της Γάζας στη χερσόνησο του Σινά της Αιγύπτου σε συνδυασμό με τις εκτοξευόμενες τιμές λόγω του εκρηκτικού πληθωρισμού, θα μπορούσαν να αποδειχθούν ένα ασταθές μείγμα στη χώρα, όπου μια λαϊκή εξέγερση ανέτρεψε έναν αυταρχικό υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ ηγέτη (Χόσνι Μουμπάρακ) το όχι και τόσο μακρινό 2011.
Στον Λίβανο, η Χεζμπολάχ έχει ανταλλάξει πυρά με τις ισραηλινές δυνάμεις στα σύνορα, απειλώντας να εμπλακεί στον πόλεμο με το τεράστιο οπλοστάσιο ρουκετών που διαθέτει.
Διαδηλώσεις έχουν επίσης πραγματοποιηθεί στο Μαρόκο και στο Μπαχρέιν, δύο χώρες που σύναψαν διπλωματικούς δεσμούς με το Ισραήλ πριν από τρία χρόνια στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Αβραάμ.
«Ο αραβικός δρόμος έχει φωνή. Αυτή η φωνή μπορεί να έχει αγνοηθεί στο παρελθόν από τις κυβερνήσεις της περιοχής και της Δύσης… αλλά δεν μπορούν να το κάνουν πια», δήλωσε ο Μπαντρ αλ-Σαΐφ, καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Κουβέιτ. «Οι άνθρωποι φλέγονται», είπε χαρακτησριστικά.
Μόλις πριν από μερικές εβδομάδες, οι περιφερειακές προοπτικές φαινόταν πολύ διαφορετικές. Στην ομιλία του στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών τον περασμένο μήνα, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου καυχήθηκε ότι οι Συμφωνίες του Αβραάμ, στις οποίες τέσσερα αραβικά κράτη εξομάλυναν τις σχέσεις με το Ισραήλ το 2020, ήταν ένας «πυλώνας της ιστορίας» που «προανήγγειλε την αυγή μιας νέας εποχής της ειρήνης».
Είπε, ακόμη, ότι το Ισραήλ βρισκόταν «στο κατώφλι μιας ακόμη πιο μεγάλης εξέλιξης» - μια ιστορική συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία στην οποία είχε επικεντρωθεί η κυβέρνηση Μπάιντεν τους τελευταίους μήνες.
Οι Συμφωνίες του Αβραάμ με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν, το Μαρόκο και το Σουδάν, επιτεύχθηκαν με αυταρχικούς ηγέτες πρόθυμους να παραμερίσουν το παλαιστινιακό ζήτημα, προκειμένου να εξασφαλίσουν τα δικά τους οφέλη από τις ΗΠΑ. Τα ΗΑΕ ήλπιζαν για προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη, το Μαρόκο κέρδισε την υποστήριξη των ΗΠΑ για τις διεκδικήσεις του στη Δυτική Σαχάρα και η κυβερνώσα στρατιωτική χούντα του Σουδάν απαλλάχθηκε από τις μακροχρόνιες κυρώσεις των ΗΠΑ.
Η Σαουδική Αραβία είχε ζητήσει μια αμυντική συμφωνία με τις ΗΠΑ και βοήθεια για τη δημιουργία ενός μη στρατιωτικού πυρηνικού προγράμματος, καθώς και μια ουσιαστική παραχώρηση στους Παλαιστίνιους, την οποία οι Σαουδάραβες δεν έχουν ακόμη διευκρινίσει δημόσια.
Παρά τη διπλωματία υψηλού επιπέδου, οι απλοί Αραβες και οι Μουσουλμάνοι εξακολουθούν να εκφράζουν ισχυρή αλληλεγγύη στην Παλαιστίνη. Κατά τη διάρκεια του περσινού Παγκοσμίου Κυπέλλου στο Κατάρ, για παράδειγμα, οι παλαιστινιακές σημαίες κυμάτιζαν κατά εκατοντάδες σε όλους τους αγώνες, παρόλο που η εθνική ομάδα της Παλαιστίνης δεν συμμετείχε.
Η πρόσφατη καταστροφή στη Γάζα πυροδότησε ξανά αυτά τα συναισθήματα. «Καμία αραβική κυβέρνηση δεν είναι σε θέση να απλώσει το χέρι της προς το Ισραήλ εν μέσω της επιθετικότητάς του εναντίον των Παλαιστινίων», δήλωσε ο Αιγύπτιος πολιτικός επιστήμονας Αμάρ Αλί Χασάν. «Οι αραβικοί λαοί δεν θα δεχτούν μια τέτοια κίνηση. Ακόμη και οι κυβερνώντες δεν θα επωφεληθούν από τέτοιους δεσμούς αυτή τη στιγμή», κατέληξε.