Μπορεί να αποσοβηθεί ο πόλεμος στην Ουκρανία;

Ποια είναι τα σενάρια.
|
Open Image Modal
Φωτογραφία αρχείου 19 Φεβρουαρίου 2022 - Ρωσική στρατιωτική άσκηση ΣΤΗ Λευκορωσία.
via Associated Press

Η σύντομη απάντηση είναι όχι. Η αναγνώριση, από πλευράς Ρωσίας, των αποσχιστικών εδαφών του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ σε συνδυασμό με την ομιλία του Βλαντιμίρ Πουτίν στις 21 Φεβρουαρίου αναδεικνύει την πρόθεση για κλιμάκωση των επιχειρήσεων στην Ουκρανία.

Ωστόσο, αυτό που δεν είναι ακόμα σαφές είναι τι είδους πολεμικές επιχειρήσεις θα διεξαχθούν και πιο σημαντικό ποια θα είναι η διάρκεια; Το πρόσφατο παρελθόν μας προσφέρει αρκετά παραδείγματα από τα οποία μπορούμε να αντλήσουμε στοιχεία σε μια προσπάθεια ερμηνείας της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής. 

Ίσως το πιο σημαντικό ιστορικό προηγούμενο είναι ο πόλεμος μεταξύ Γεωργίας και Ρωσίας το 2008. Η εισβολή της Ρωσίας στην Γεωργία στις 8 Αυγούστου 2008 διήρκησε μόλις λίγες ημέρες. Η Ρωσία προχώρησε στην μονομερή αναγνώριση της ανεξαρτησίας των κρατιδίων της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσσετίας. Η Δύση διαπραγματεύτηκε την κατάπαυση των εχθροπραξιών και επέβαλε κυρώσεις στην Ρωσία. Ωστόσο, ο στρατηγικός στόχος της Ρωσίας είχε επιτευχθεί. Με μια σύντομη επέμβαση κατάφερε να αποσταθεροποιήσει την Γεωργία, να ανακόψει την επεκτατική πορεία των ΗΠΑ στην περιοχή και να εκθέσει την ΚΕΠΠΑ. Επιπλέον, η Ρωσία έμαθε ένα πολύτιμο μάθημα στην περίπτωση της Γεωργίας∙ πως η Δύση προτιμά να αγνοεί ή έστω να ελαχιστοποιεί τις προθέσεις της Ρωσίας στην περιοχή του Καυκάσου. 

Τι σημαίνει όμως αυτό για την Ουκρανία; Το σενάριο που συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες την δεδομένη στιγμή είναι πως η Ρωσία θα χρησιμοποιήσει την αναγνώριση των αποσχιστικών εδαφών ως δικαιολογία για την αποστολή στρατευμάτων για την υπεράσπιση του ρωσόφωνου πληθυσμού.

Την στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο Ρωσικές «ειρηνευτικές» δυνάμεις έχουν εισέλθει στις αποσχισθείσες περιοχές. Οι Ουκρανικές δυνάμεις προς το παρόν τηρούν στάση αναμονής διότι δεν επιθυμούν να προκαλέσουν μια γενικευμένη σύρραξη. Ωστόσο, είναι ιδιαίτερα πιθανό να συμβεί κάποιο «ατύχημα» το οποίο θα κλιμακώσει τις επιθετικές ενέργειες από πλευράς Ρωσίας. 

Εν κατακλείδι, δεν είναι σαφές ακόμα ποιος είναι ο στρατηγικός στόχος της Ρωσίας στην Ουκρανία:

Α) Εάν ο στόχος είναι η αποσταθεροποίηση, όπως στην περίπτωση της Γεωργίας, η αναγνώριση της ανεξαρτησίας των αποσχιστικών εδαφών αποτελεί την κορύφωση της κρίσης.

Β) Ωστόσο, εάν ο στόχος είναι η πλήρης ανατροπή της Ουκρανικής κυβέρνησης και η προσάρτηση της Ουκρανίας, η πρώτη σε Ευρωπαϊκό έδαφος από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τότε η αποστολή «ειρηνευτικών» δυνάμενων αποτελεί τον προπομπό μιας γενικευμένης σύρραξης με άγνωστες συνέπειες.